Súng trường tấn công mới của Trung Quốc: Biến thể súng AK từng là "hòn đá lót đường"?

Trong những năm 1980, chất lượng của súng trường tấn công Trung Quốc được đánh giá là thua kém Mỹ và Nga.

Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) hầu hết được trang bị Type 56 và Type 56 carbine, một bản sao của các súng trường tấn công AK-47 và SKS Liên Xô.

Vào những năm 1960, Trung Quốc đã tìm cách "dung hợp" hai loại súng Type 56 nói trên mà "đỉnh cao" của nỗ lực này là súng trường tấn công Type 63.

Type 63 là một khẩu súng trường trông giống như SKS nhưng sử dụng các yếu tố của cơ chế vận hành AK như khóa nòng xoay và hộp tiếp đạn 7,62x39mm của súng AK.

Thực tế chiến trường cho thấy Type 63 quá nặng và thiếu các chi tiết như báng súng để có thể khai hỏa trong chế độ bắn tự động như M16 của Mỹ hay AKM của Liên Xô. Nói cách khác, Type 63 đã lỗi thời ngay từ khi nó ra đời.

PLA đã nhận ra điều này và bắt đầu phát triển một khẩu súng trường mới đi cùng cỡ đạn 5,8x42 được gọi là Type 95 (hay QBZ-95). Tuy nhiên, PLA cần phải có một khẩu súng trường trung gian để nhanh chóng thay thế Type 56, từ yêu cầu này, Type 81 đã ra đời.

Type 81 không chỉ là một khẩu súng trường tấn công mà là một thử nghiệm về năng lực tự phát triển vũ khí nhỏ của Trung Quốc thay vì chỉ copy và sửa đổi với các thiết kế nước ngoài. Không giống như Type 63, Type 81 sử dụng trích khí có thiết kế "hoàn toàn Trung Quốc".

Hơn thế nữa, sau các cuộc xung đột trong thập niên 1970, hàng loạt vấn đề của Type 56, Type 56 Carbine và Type 62 đã trở thành kinh nghiệm quan trọng trong việc phát triển vũ khí.

Trong nỗ lực để người lính dễ dàng "làm chủ" khẩu súng, thiết kế lưỡi lê gập trên Type 56 và Type 63 đã bị loại bỏ để thay thế bằng lưỡi lê tháo rời và khả năng phóng lựu đầu nòng bằng việc kéo dài nòng súng.

Thước ngắm cơ khí trên Type 81 đã bỏ thiết kế của AK và SKS và áp dụng thước ngắm tương tự súng trường tấn công M16 của Mỹ.

Type 56 thường bị đánh giá là có độ chính xác thấp trong chế độ bắn phát một. "Lỗ hổng" này cũng nằm trong suy nghĩ của các nhà thiết kế Trung Quốc, với nòng được gia công tốt hơn, dài hơn và trích khí ngắn (Type 56/AK sử dụng trích khí dài), Type 81 đã chính xác hơn Type 56.

Kết quả cuối cùng là một sự kết hợp ấn tượng, Type 81 đã trở nên đáng tin cậy, có thể khai hỏa trung bình khoảng 15.000 viên đạn mà không hư hỏng, sửa chữa hoặc cần thay thế chi tiết. Nói chính xác, Type 81 là một biến thể AK bắn đạn 7.62x39mm với độ giật ít hơn và chính xác hơn.

Vào những năm 1980, Type 81 cũng đã xuất hiện trong các hoạt động quân sự và xung đột biên giới trong tay binh sĩ PLA.

Mặc dù được đánh giá là thành công nhưng Type 81 vẫn là một sản phẩm "lót đường". Những gì PLA muốn là một khẩu súng bắn đạn 5,8x42mm. Khi cỡ đạn này bắt đầu đạt đến độ chín, một số biến thể của Type 81 đã được thử nghiệm nhưng cuối cùng vẫn bị PLA thay thế bằng Type 95.

Khi Trung Quốc bắt đầu tăng cường xuất khẩu vũ khí nhỏ ra thể giới, để cạnh tranh với các súng trường DMR (súng trường dành cho thiện xạ/bắn tỉa) như FN SCAR và SR-25, một lần nữa Type 81 đã được hồi sinh bằng cái tên mới là CS/LR-14.

Có lẽ việc khẩu súng được phát triển vào thập niên 1980 của Trung Quốc được "làm mới", chúng ta có thể tiếp tục chứng kiến ​​một dòng súng trường tấn công dựa trên thiết kế của AK tiếp tục tiến lên phía trước trong thế kỷ 21.