Tổ chức Theo dõi Nhân quyền đã cáo buộc rằng Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã triển khai đạn dược chứa phốt pho trắng, tuyên bố rằng việc sử dụng những loại đạn này sẽ gây nguy hiểm cho sự an toàn của dân thường, gây thương tích nghiêm trọng và lâu dài.
Phát ngôn viên của IDF bác bỏ cáo buộc này và khẳng định: "Cáo buộc hiện tại chống lại IDF liên quan đến việc sử dụng phốt pho trắng ở Gaza là sai lầm rõ ràng. IDF chưa triển khai việc sử dụng những loại đạn như vậy trong xung đột với Hamas".
Đối mặt với cáo buộc trên, Đại sứ Israel tại Nga, Alexander Ben Zvi, nói rằng: "Điều đó phải bị bác bỏ. Điều đó không đúng. Ngày nay, bạn biết đấy, mọi người đều sử dụng mạng xã hội, mọi người đều có điện thoại di động và nếu phốt pho trắng được sử dụng, chắc hẳn hình ảnh sẽ được công khai. Cáo buộc trên chỉ là điều vô nghĩa".
Phốt pho trắng đã gây tranh cãi trong chiến tranh trong nhiều thập kỷ - nó đặt ra các câu hỏi về đạo đức và pháp lý, làm dấy lên các cuộc tranh luận về lợi ích chiến lược của nó và tác hại tiềm tàng, vì nó gây ra những vết bỏng vô cùng khủng khiếp cho nạn nhân.
Hãng thông tấn Sputnik chỉ rõ sự phức tạp của đạn phốt pho trắng, khám phá thành phần của nó và những cân nhắc nhiều mặt xung quanh việc triển khai loại vũ khí này trên chiến trường.
Phốt pho trắng là gì?
Phốt pho trắng, có đặc tính hóa học là P 4, là một nguyên tố hóa học có tính phản ứng cao và dễ cháy và tự bốc cháy khi tiếp xúc với không khí. Dạng nguyên chất của nó là chất rắn dạng sáp, có bản chất trong mờ và có màu hơi vàng nhạt rõ rệt.
Nó có mật độ xấp xỉ 1,82 gam trên centimet khối. Cấu trúc phân tử của hóa chất này bao gồm bốn nguyên tử phốt pho được sắp xếp theo cấu hình giống kim tự tháp.
Nó duy trì dạng rắn ở nhiệt độ phòng tiêu chuẩn nhưng trải qua quá trình chuyển pha ở khoảng 44,1 độ, chuyển sang trạng thái khí có khả năng phản ứng cao. Phốt pho trắng nguy hiểm cho con người và có thể gây bỏng nặng khi tiếp xúc với da.
Những loại đạn dược có chứa phốt pho trắng?
Đạn phốt pho trắng sử dụng một trong những dạng chính của nguyên tố phốt pho. Phốt pho trắng đóng vai trò đa dạng trong đạn dược, chẳng hạn như tạo màn khói, chiếu sáng cho quân đội trong điều kiện ánh sáng yếu và đóng vai trò là thành phần quan trọng trong đạn dược gây cháy.
Đáng chú ý, nó là thành phần đốt cháy chính trong các loại đạn dược có mồi nổ tích hợp ở đế.
Đạn phốt pho trắng tạo khói là cảnh tượng thường thấy trên chiến trường. Chúng phục vụ nhiều mục đích khác nhau, từ lựu đạn khói của bộ binh đến súng phóng lựu bảo vệ gắn trên xe tăng và xe bọc thép, tạo thành một bộ phận của kho đạn cho pháo và súng cối.
"Thứ nhất, nó là một chất độc. Và thứ hai, nó để lại những vết thương cực kỳ nghiêm trọng. Cần phải dập tắt nó bằng cát ướt hoặc bằng một lượng lớn nước. Không còn lựa chọn nào khác", Igor Nikulin, chuyên gia quân sự, cựu thành viên Ủy ban Vũ khí Hóa học và Sinh học của Liên hợp quốc thừa nhận.
Theo thông tin công khai, phốt pho trắng có thể được tìm thấy trong một số loại đạn dược:
- Bom M47A1, AN-M47A2, AN-M47A3, CBU-55/B, CBU-78/B...
- Tên lửa M156, M259, Mk 67 Mod 0...
- Đạn pháo: Đạn M825/M825A1, M110A1, M110A2, M104...
- Đạn súng cối: Đạn khói súng cối M106 4,2 inch, Phốt pho trắng khói M68 120 mm, Phốt pho trắng khói M929 120 mm...
- Các loại lựu đạn khác nhau - M34, số 77 Mk1, số 80 Mk1, số 81 Mk 1; Lựu đạn cầm tay phốt pho trắng...
Thành phần của đạn phốt pho trắng
Đạn phốt pho trắng thường được đặt trong vỏ, có thể được chế tạo từ nhiều vật liệu khác nhau, bao gồm cả kim loại.
Phốt pho trắng có thể ở dạng gel, bột hoặc chất rắn bên trong hộp đựng. Các thành phần khác của đạn phốt pho trắng, ngoài chất gây cháy, bao gồm:
Vỏ và lõi đạn: Đạn tiêu chuẩn bao gồm một lớp vỏ bao bọc trọng tải phốt pho trắng. Lớp phủ này thường là kim loại, như thép hoặc nhôm, được thiết kế để giữ hóa chất cho đến khi nó được kích hoạt. Vỏ có thể có các bộ phận bổ sung để ổn định trong quá trình bay và va chạm.
Cơ chế đánh lửa: Trong nhiều trường hợp, một chất đánh lửa bổ sung được tích hợp để đảm bảo vụ nổ xảy ra không bị cản trở khi chất này bị phân tán. Đây có thể là một lượng thuốc nổ nhỏ hoặc một hợp chất hóa học được thiết kế để hỗ trợ đánh lửa.
Kíp nổ: Nếu có thì ngòi nổ là một thiết bị nhỏ dùng để kích nổ thành phần nổ của đạn, có tác dụng giúp phân tán phốt pho trắng khi va chạm.
Cầu chì: Một số loại đạn phốt pho trắng có cơ chế cầu chì kiểm soát thời gian nổ. Điều này có thể được thiết lập để đạt được các hiệu ứng cụ thể, chẳng hạn như vụ nổ trên không hoặc tác động lên mặt đất.
Tác động của đạn phốt pho trắng đối với con người
Việc triển khai đạn phốt pho trắng gây ra hàng loạt thiệt hại nặng nề, để lại những ảnh hưởng nặng nề cho cả con người và môi trường. Những hiệu ứng này phát sinh từ đặc tính độc đáo của nó là bốc cháy khi tiếp xúc với không khí, tạo ra nhiệt độ cao và hợp chất hóa học phản ứng.
Hậu quả
1.Bỏng: Một trong những mối nguy hiểm đáng kể nhất khi tiếp xúc với phốt pho trắng là bỏng nhiệt hoặc bỏng hóa chất nghiêm trọng. Khi đốt cháy, nó tạo ra nhiệt độ cao, gây bỏng sâu và đau đớn. Những vết bỏng này đặc biệt khó điều trị vì phốt pho trắng có thể bốc cháy trở lại khi tiếp xúc với không khí.
2.Hít phải chất độc: Hít phải khói hoặc khói của chất hóa học này có thể dẫn đến các vấn đề về hô hấp và tổn thương phổi. Nó giải phóng axit photphoric, có thể gây kích ứng hệ hô hấp và dẫn đến các biến chứng khác.
3.Độc tính toàn thân: Phốt pho trắng có thể được hấp thụ qua da và màng nhầy. Nó có thể gây ra các tác động toàn thân, ảnh hưởng đến các cơ quan và hệ thống khác nhau trong cơ thể. Điều này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe.
4.Ảnh hưởng sức khỏe lâu dài: Tiếp xúc lâu dài với phốt pho trắng có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe lâu dài, bao gồm các vấn đề về hô hấp và tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư.
Ảnh hưởng đến môi trường
1.Ô nhiễm đất và nước: Phốt pho trắng có thể làm ô nhiễm đất và nước khi sử dụng đạn dược. Điều này có thể có tác động lâu dài đến hệ sinh thái, ảnh hưởng đến đời sống thực vật và động vật.
2.Ô nhiễm không khí: Quá trình đốt cháy phốt pho trắng sẽ giải phóng khí độc, bao gồm axit photphoric và phốt pho. Những thứ này có thể góp phần gây ô nhiễm không khí, có khả năng ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường.
3.Dư lượng khó phân hủy: Phốt pho trắng có thể tồn tại trong môi trường trong thời gian dài, đặc biệt là trong đất và trầm tích. Điều này có thể tiếp tục gây ra mối đe dọa cho cả động vật hoang dã và con người theo thời gian.
4.Ô nhiễm chuỗi thức ăn: Phốt pho trắng có thể xâm nhập vào chuỗi thức ăn thông qua thực vật hoặc động vật đã tiếp xúc với đất hoặc nước bị ô nhiễm. Điều này có thể dẫn đến phơi nhiễm gián tiếp cho con người và động vật hoang dã.
Ai cấm và ai sử dụng đạn phốt pho trắng?
Xung đột Hamas-Israel leo thang xảy ra sau khi phong trào Hồi giáo này phát động cuộc tấn công Israel vào ngày 7/10. Để đáp trả cuộc tấn công bất ngờ của Hamas, chính phủ Israel đã chính thức tuyên bố tình trạng chiến tranh.
Họ cho phép hành động quân sự đáng kể để chống lại mối đe dọa đối với các thị trấn phía nam và leo thang các cuộc không kích vào Dải Gaza, gây ra phản ứng từ nhiều nhóm nhân quyền khác nhau.
Theo luật pháp quốc tế, phốt pho trắng bị cấm sử dụng trong một số trường hợp cụ thể vì những ảnh hưởng nghiêm trọng và bừa bãi của nó đối với các chiến binh và dân thường cũng như khả năng gây ra thiệt hại hoặc tổn thất nặng nề.
"Thực tế là phốt pho trắng cháy ở nhiệt độ cao, khoảng 1.300 độ C. Và nó được hấp thụ vào cơ thể con người. Chính vì vậy, Nghị định thư Geneva năm 1977 đã cấm sử dụng vũ khí chứa chất hóa học này", Nikulin nói.
Ông Nikulin cho biết thêm rằng, ngoài Nghị định thư Geneva năm 1977, còn có Nghị định thư Geneve ngày 10 tháng 10 năm 1980, Công ước về vũ khí hóa học (CWC) kiểm soát vũ khí có hiệu lực từ ngày 29 tháng 4 năm 1997... đều cấm hoàn toàn việc sử dụng vũ khí chứa phốt pho trắng.
Ông Nikulin cũng nhắc lại rằng, bất chấp lệnh cấm của cộng đồng quốc tế, Lực lượng vũ trang Ukraine vẫn sử dụng đạn phốt pho trắng tại Cộng hòa Nhân dân Donetsk (Nga tuyên bố sáp nhập) cả trước và trong cuộc chiến với Nga.