1. Xơ gan là gì?
Gan là một cơ quan nội tạng thực hiện một số chức năng cần thiết như giải độc cơ thể, làm sạch máu và sản xuất các chất dinh dưỡng quan trọng.
Xơ gan là giai đoạn cuối của các bệnh mãn tính ở gan, với nhiều biến chứng trầm trọng khiến gan xuất hiện những sẹo mô gan và không thể hoạt động được, thậm chí đe dọa đến tính mạng của người bệnh.
2. Vài nguyên nhân điển hình dẫn đến bệnh xơ gan
- Viêm gan virut (nhất là viêm gan virut B và C): Tại Việt Nam, viêm gan virut B, C chiếm tới 40% nguyên nhân gây xơ gan.
Xơ gan do nguyên nhân này thường có tiên lượng xấu nhất bởi vì có khoảng 75% bệnh nhân tử vong trong vòng từ 1- 5 năm do chảy máu đường tiêu hoá hoặc hôn mê gan hoặc ung thư hoá.
- Do mắc bệnh sốt rét: Ở những người có tiền sử mắc bệnh sốt rét, tế bào gan bị phá hủy gây rối loạn chức năng gan, lâu dần làm xơ gan.
- Do nghiện rượu: Là một loại xơ gan hay gặp nhất ở các nước có người nghiện rượu và chiếm tỷ lệ cao nhất là những đối tượng uống các loại rượu tự pha chế, rượu tự nấu chưa được khử các chất độc.
Tuy nhiên, xơ gan do rượu xảy ra không phải ngày một ngày hai, mà do ngộ độc một cách từ từ gây nên gan bị nhiễm mỡ, viêm gan mạn tính rồi mới bị xơ gan. Vì vậy có thể xơ gan sẽ xảy ra trong một khoảng thời gian khá dài có khi đến chục năm sau nghiện rượu.
- Xơ gan gặp trong các bệnh về mật như viêm túi mật mạn tính, sỏi đường dẫn mật… làm cho ứ mật, tắc mật lâu dần sẽ tác động xấu đến tế bào gan gây xơ gan.
3. Xơ gan có nguy hiểm không?
Xơ gan có 2 giai đoạn xơ gan còn bù (giai đoạn đầu) và mất bù (xơ gan cổ trướng). Giai đoạn đầu gan có khả năng phục hồi rất lớn nên bệnh thường biểu hiện mờ nhạt, khó phát hiện, người bệnh vẫn có khả năng làm việc bình thường.
Xơ gan là một bệnh nguy hiểm và thường gặp ở nước ta. Khi sang giai đoạn muộn, gan bị tổn thương nặng, xuất hiện hàng loạt các biến chứng: xuất huyết tiêu hóa, cổ trướng, nhiễm trùng, suy thận…
Giai đoạn cổ chướng là giai đoạn cuối của bệnh xơ gan . Ở giai đoạn này gan sẽ xuất hiện các mô sẹo, chức năng gan không còn nữa, xuất hiện các triệu chứng vàng da, vàng mắt, chảy máu răng, máu cam, ngứa nhiều , phù chân, suy thận, hay bị bầm chỗ tiêm chích.
Những biến chứng nặng hơn của xơ gan như đái tháo đường, ung thư gan rồi dẫn đến tử vong.
Nếu mô xơ gan bị chèn ép vào tĩnh mạch gan thì cản trở sự lưu thông của máu, làm ứ đọng máu ở lá lách, lác lách to dần, mạch máu ở dạ dày và thực quản bị tăng áp dãn ra có thể đột ngột vỡ làm cho bệnh nhân nôn ra máu và tử vong rất nhanh.
Khi đã có những biểu hiện của giai đoạn muộn thì rất ít cơ hội hồi phục, chỉ có 6% bệnh nhân không sống quá 3 năm nếu bị cổ trướng.
Xơ gan có 2 giai đoạn đó là xơ gan còn bù ( giai đoạn đầu ) và giai đoạn mất bù ( xơ gan cổ trướng). Đa phần người mắc xơ gan ban đầu không để ý đến bệnh tình và khi phát hiện ra bệnh chuyển sang giai đoạn cuối khiến cho việc điều trị gặp nhiều khó khăn.
4. Triệu chứng xơ gan
BS Trần Ngọc Lưu Phương – Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (TP.HCM):
“Gan có khả năng bù trừ rất tốt có nghĩa là phần gan còn tốt chưa bị chai cứng sẽ làm việc bù trừ cho phần gan đã bị hư hại và chai cứng, do đó chỉ đến khi trên 75% lá gan bị chai cứng thì mới có biểu hiện triệu chứng rõ ràng”.
- Giai đoạn đầu: Bệnh thường phát triển âm thầm, không có dấu hiệu gì hoặc chỉ có 1 vài dấu hiệu rất dễ bị người bệnh bỏ qua như: ăn không ngon, đầy bụng khó tiêu, mệt mỏi, sụt cân, giảm ham muốn sinh hoạt tình dục.
- Giai đoạn bắt đầu có suy gan: Người bệnh có thể thấy các biểu hiện như ngứa, da xấu đi, sậm màu nhiều, xuất hiện nhiều nốt giãn mạch màu đỏ trên da ngực trên lưng, trên cổ trên mặt, trên cánh tay (nốt sao mạch).
Ngoài ra còn có các dấu hiệu như lòng bàn tay đỏ rực lên (bàn tay son), tiểu sậm màu hơn, dễ bị chảy máu răng máu mũi, da dễ bị bầm hơn khi va chạm, mắt và da bắt đầu vàng nếu quan sát kỹ.
- Giai đoạn nặng: Là giai đoạn suy gan đã quá nặng không còn khả năng bù trừ nữa sẽ xuất hiện vàng da vàng mắt rất nhiều, chân sưng phù, bụng to dần ra và tích nước trong ổ bụng (tràn dịch màng bụng).
