Viêm màng não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Neisseria Meningitidis gây ra, chúng thường trú ở vùng hầu họng khi có điều kiện thuận lợi sẽ tấn công cơ thể.
Vi khuẩn có thể tấn công vào bất kỳ cơ quan nào của cơ thể để gây bệnh.
Dấu hiệu và triệu chứng đặc hiệu của bệnh tùy thuộc vào cơ quan bị vi khuẩn xâm chiếm như hệ hô hấp, hệ thần kinh trung ương, hệ tiết niệu sinh dục, máu, da… hai bệnh cảnh thường gặp là viêm màng não và nhiễm trùng huyết do não mô cầu với những biểu hiện đặc hiệu như sau:
*Dấu hiệu viêm màng não do não mô cầu:
- Bệnh nhân thường bị sốt cao đột ngột 39oC – 40oC (trẻ đang chơi đùa bình thường đột ngột sốt rất cao phụ huynh cần chú ý).
- Bệnh nhân than đau đầu dữ dội, nhất là vùng trán và sau gáy, đau đầu làm trẻ quấy khóc rất nhiều, đặc biệt là tình trạng nôn và buồn nôn làm trẻ ăn uống khó khăn hoặc thậm chí làm trẻ bỏ ăn, bỏ bú, người mệt mỏi, lừ đừ.
- Dấu hiệu cổ cứng thường đặc trưng cho tình trạng viêm màng não, trẻ nhũ nhi dưới 12 tháng tuổi có thể xuất hiện dấu hiệu thóp phồng khá đặc trưng.
*Nhiễm trùng huyết do não mô cầu:
- Khởi bệnh thường đột ngột, bệnh nhân sốt cao 39oC – 40oC, ớn lạnh, rét run nhiều lần, nhức đầu, nôn ói, đau khớp, đau cơ đặc biệt đau nhiều ở sống lưng và hai chân.
Bệnh nhân có mạch nhanh, thở nhanh và có thể có huyết áp thấp.
- Hình ảnh đặc sắc nhất là tử ban, xuất hiện trong khoảng 75% các trường hợp, trong vòng một, hai ngày sau sốt.
Tử ban có đặc điểm: Màu đỏ hoặc tím thẫm, bờ không tròn đều, kích thước thay đổi từ 1-2 mm đến vài cm, bề mặt bằng phẳng không gồ lên mặt da, có khi có hoại tử vùng trung tâm.
Vị trí tử ban phân bổ khắp người, nhiều nhất ở vùng nách, hông, quanh khớp (khuỷu, gối, cổ chân). Đôi khi tử ban có dạng bóng nước (nốt phỏng) hoặc lan tràn rộng lớn như hình bản đồ.
Cả hai thể bệnh trên rất nguy hiểm, có thể diễn tiến theo chiều hướng nặng rất nhanh và có thể gây tử vong trong vòng 24 giờ.
Nếu nghi ngờ trẻ bị nhiễm bệnh, phụ huynh không được tự mua thuốc điều trị cho trẻ mà phải đưa trẻ đi khám bác sĩ để được thăm khám và điều trị phù hợp nhằm bảo đảm sức khỏe và tính mạng của trẻ.
*Có thể phòng ngừa nhiễm não mô cầu cho trẻ em bằng cách:
- Giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ tốt như: Khuyến khích trẻ lớn và người lớn súc miệng thường xuyên bằng nước muối loãng, rửa tay sạch sẽ đúng cách, mang khẩu trang y tế khi đến nơi công cộng, che miệng khi ho, hắt hơi…
- Giữ vệ sinh nơi sinh sống: Tạo môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát, phân tán tập thể quá đông đúc và giữa khoảng cách tối thiểu an toàn giữa các giường ngủ là 1,5m để hạn chế sự lây truyền bệnh.
- Tiêm chủng bằng vaccine là một trong những phương pháp phòng bệnh hiệu quả và chủ động bằng thuốc chủng ngừa não mô cầu sẵn có tại Việt Nam.
