Hoàn Cầu cảnh báo, Bắc Kinh sẽ khiến xã hội Đài Loan "chứng kiến cái giá phải trả cho 10 phút điện đàm giữa Thái Anh Văn và Donald Trump", và nếu Mỹ-Trung Quốc đối đầu trong vấn đề Đài Loan thì hòn đảo này "sẽ là bên thua cuộc lớn nhất".
Dù không đại diện tiếng nói chính thức của chính phủ Trung Quốc, Hoàn Cầu - thuộc chủ quản của báo đảng Trung Quốc Nhân dân Nhật báo - được xem là tờ báo thể hiện rõ thái độ của giới lãnh đạo ở Trung Nam Hải,
Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 3/12 phản đối gay gắt sau khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump phá bỏ nguyên tắc ngoại giao được duy trì từ năm 1979 và nhận điện thoại của lãnh đạo Thái Anh Văn. Ngoại trưởng Vương Nghị thì gọi đây là "tiểu xảo" của Đài Loan.
Nhà Trắng sau đó phải lên tiếng khẳng định Mỹ không thay đổi lập trường về chính sách "một Trung Quốc".
Tuy nhiên, nguyên nhân thái độ gay gắt của Bắc Kinh bởi vấn đề không chỉ đến từ phía Trump.
Hạ viện Mỹ mà đảng Cộng hòa chiếm đa số ngày 2/12 đã thông qua dự luật "Uy quyền quốc phòng năm 2017" với tỉ lệ phiếu áp đảo 375/34, trong đó lần đầu tiên chính thức đề cập vấn đề hợp tác quân sự giữa Mỹ và Đài Loan.
Báo Liberty Times (Đài Loan) ngày 4/12 cho hay, theo dự luật mới, Lầu Năm Góc sẽ thực hiện kế hoạch giao lưu, trao đổi giữa các tướng lĩnh và quan chức cấp cao hai bên đang tại nhiệm.
Nghị trình các vòng thảo luận chủ yếu xoay quanh phân tích các mối đe dọa, lý luận quân sự, kế hoạch quân sự, hỗ trợ hậu cần, thu tập và phân tích tình báo,... Ngoài ra còn bao gồm các hoạt động và huấn luyện kết hợp giữa dân sự và quân sự.
Ngày 3/12, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị phản ứng với cuộc điện đàm Trump-Thái Anh Văn (Ảnh: BNGTQ)
Nếu được Thượng viện Mỹ, cũng đang do phe Cộng hòa kiểm soát, bỏ phiếu thông qua, bộ luật sẽ chính thức được thi hành bởi chính quyền Trump.
Thời báo Hoàn Cầu chỉ trích, chính quyền Trump đang cố gắng tìm lại thế chủ động trong quan hệ Mỹ-Trung thông qua vấn đề Đài Loan, nhằm giúp ông Trump có thêm cơ sở để "ngã giá" với Bắc Kinh sau khi nhậm chức ngày 20/1 tới.
Theo tờ này, trong tình huống tồi tệ nhất, ông Trump có thể làm leo thang nghiêm trọng căng thẳng chính trị lẫn quân sự giữa Washington với Bắc Kinh để buộc Trung Quốc nhượng bộ trong lĩnh vực kinh tế - điều mà ông quan tâm hơn.
Hoàn Cầu kêu gọi chính phủ Trung Quốc không thỏa hiệp, đồng thời tuyên bố Trump và các cộng sự "nên quên chuyện đó đi".
Quân đội Trung Quốc đang đẩy nhanh lộ trình xây dựng lực lượng hạt nhân chiến lược và kỳ vọng đạt được bước đột phá vào khoảng 1 năm sau khi Trump nắm quyền.
Trong khi cách thức xử lý các vấn đề quốc tế của Trump vẫn còn nhiều ẩn số khó xác định, Trung Quốc không có biện pháp nào hơn là "duy trì sự tỉnh táo ở mức độ cao".
Giáo sư Học viện ngoại giao Trung Quốc, ông Vương Phàm nhận định: "[Cuộc điện đàm Donald Trump-Thái Anh Văn] có thể là một ngòi nổ, nhưng trước mắt không phải là thời điểm để Bắc Kinh nêu yêu cầu chính thức đối với Trump về chính sách Đài Loan, bởi ông Trump còn chưa nhậm chức."
Trong một diễn biến khác bị Bắc Kinh chỉ trích là làm gia tăng thêm bất ổn quan hệ Mỹ-trung, tối 4/12 ông Trump đã chỉ trích Trung Quốc trên Twitter vì "xây dựng một tổ hợp quân sự đồ sộ ở ngay giữa Biển Đông" mà không hỏi ý kiến Mỹ.