Những tính năng cơ bản của S-500 đã được tiết lộ và chỉ những điều đó đã đủ khẳng định S-500 sẽ là sản phẩm vũ khí phòng thủ có một không hai khi nó được công bố.
Chỉ cần những thông tin sơ bộ, S-500 đã có tính năng vượt trội
Sau năm 2020, không phận của Nga sẽ được bảo vệ bởi tổ hợp phòng không S-500 Prometheus do Tập đoàn Almaz-Antey phát triển.
Tổ hợp tên lửa này đang được phát triển ở một vị trí bí mật nhằm tránh xa những ánh mắt tò mò. Giới chuyên gia đánh giá, Moscow đang sử dụng một trong những "chủ bài" tốt nhất mình từng có và quân đội đang lên kế hoạch để tiến tới đỉnh cao mới bằng thứ vũ khí hiện đại nhất.
Theo những thông tin trước đây, tổ hợp tên lửa S-500 có thể bắn hạ tên lửa và máy bay của đối phương trong không gian gần ở độ cao 100km. Hiện không có hệ thống phòng không nào đạt được phạm vi rất lớn như vậy.
S-500 sẽ kế thừa các điểm mạnh của vũ khí phòng không Liên Xô và Nga.
Trong quá khứ, chức năng này được hệ thống ra-đa mặt đất của tổ hợp tên lửa phòng không thực hiện. Tuy nhiên, trí thông minh nhân tạo áp dụng trên đạn tên lửa mới đã giúp quá trình trên trở thành quá khứ.
Thế hệ đạn tên lửa dẫn đường tầm xa đặc biệt có tên 40N6 đang được phát triển dành riêng cho S-500. Đầu đạn dẫn đường tự động hóa cho phép tên lửa tối ưu quỹ đạo bay và tăng khả năng đánh trúng mục tiêu ở tầm siêu xa.
Bên cạnh đó, hệ thống ra-đa giúp hỗ trợ cho tên lửa 40N6 để cải thiện độ chính xác trong các tình huống cụ thể như: Tìm kiếm máy bay chiến đấu hay máy bay trực thăng; tên lửa hành trình lướt trên mặt đất; tên lửa đạn đạo bổ xuống từ trên cao; và các mục tiêu của kẻ thù trong không gian gần.
Quá trình hoàn thiện đạn tên lửa 40N6 vẫn đang được tiến hành và thông tin về dòng đạn tên lửa này vẫn là tuyệt mật. Theo các thông tin cơ bản, tên lửa 40N6 có thể bay tới mục tiêu với tốc độ siêu vượt âm lên tới Mach 9 (10.800 km/giờ).
Theo thông tin công khai, tổ hợp S-500 đã có khả năng tiêu diệt các mục tiêu từ khoảng cách 500km. Để so sánh, phạm vi tiêu diệt lý thuyết của hệ thống phòng không S-400 Triumf là 400km. Tuy nhiên, khả năng đánh chặn của S-500 còn được cải thiện với thế hệ đạn tên lửa mới.
Sự khác biệt chính giữa S-500 Prometheus so với các tổ hợp vũ khí phòng không của Mỹ và phương Tây là khả năng hoạt động 360 độ của nó.
Tổ hợp Patriot của Mỹ ở tình trạng chiến đấu chỉ sẵn sàng khai hỏa ở góc 180 độ. Cùng với đó, việc đặt toàn bộ tổ hợp S-500 trên xe tự hành cũng giúp giảm thời gian triển khai, thu hồi so với con số 30 phút của Patriot.
Vũ khí phòng thủ tên lửa mới của Nga
Dù các thông tin về S-500 mới chủ yếu thông qua các tuyên bố của giới chức quân sự Nga và rò rỉ từ Tổ hợp Công nghiệp quốc phòng Nga, nhưng với kinh nghiệm và công nghệ Nga tích lũy được và áp dụng trên tổ hợp tên lửa phòng không mới, S-500 rõ ràng có năng lực đánh chặn tên lửa ưu việt hơn so với tổ hợp THAAD hay Aegis Ashore của Mỹ.
Tuy nhiên, S-500 có dải nhiệm vụ hoạt động rộng hơn nhiều so với các tổ hợp tên lửa đánh chặn của Mỹ.
 Những công nghệ hiện đại giúp S-500 vươn lên tầm cao mới. |
Đối với quốc gia có lãnh thổ rộng lớn như Nga, việc phát triển hệ thống phòng thủ tên lửa có khả năng bảo vệ toàn bộ đất nước là điều không thể. Chính vì thế, S-500 được thiết kế với mục tiêu bảo vệ các khu trung tâm công nghiệp, vị trí chiến lược khỏi các đợt tập kích đường không, bao gồm cả từ quỹ đạo Trái Đất.
Chính vì yếu tố này, S-500 Prometheus ngoài chức năng phòng không, còn là "cánh tay nối dài" khả năng phòng thủ tên lửa của các hệ thống đã triển khai trước đó tại Moscow như A-135 Amur hay trong tương lai là A-235 Nudol.
Sự kết hợp này tạo ra ô phòng thủ tên lửa bảo vệ các khu trung tâm công nghiệp ở miền Trung và phần châu Âu của nước Nga.
Điểm khác biệt lớn nhất của S-500 so với các tổ hợp vũ khí phòng không trước đây của Nga là khả năng tích hợp sâu vào hệ thống chỉ huy chiến đấu hợp nhất.
Khi tác chiến độc lập, S-500 có thể là trung tâm chỉ huy phòng không, phòng thủ tên lửa cấp chiến thuật với việc điều phối hoạt động của các tổ hợp tên lửa phòng không khác.
Trong khi đó, khi được tích hợp vào hệ thống phòng không quốc gia của Nga, S-500 lại trở thành một thành tố tạo nên ô phòng không, phòng thủ tên lửa đa tầng của Nga. Khi cần, S-500 còn có khả năng bắn hạ vệ tinh đối phương hoạt động ở quỹ đạo địa tĩnh thấp.
Tiềm năng xuất khẩu rất lớn
Ở thời điểm hiện tại, S-500 rõ ràng không có đối thủ cạnh tranh vì đơn giản không có tổ hợp tên lửa phòng không nào đa năng như vậy.
Xét về khả năng phòng thủ tên lửa, S-500 Prometheus có nhiều nét tương đồng với THAAD, Aegis Ashore và Arrow (Israel), nhưng tổ hợp tên lửa phòng không Nga lại vượt trội hơn các sản phẩm từ phương Tây ở khả năng phòng không và bắn hạ mục tiêu trên quỹ đạo.
 Khi xuất hiện, S-500 sẽ là vũ khí không có loại tương đương trên thế giới. |
Đánh giá về S-500, giới chuyên gia quân sự quốc tế nhận định, S-500 chính là tổng hòa các công nghệ của Liên Xô và Nga trong hoàn cảnh luôn phải đối phó với nguy cơ bị tập kích đường không quy mô lớn.
Chính điều này đã ảnh hưởng tới thiết kế tổng thể của các tổ hợp tên lửa phòng không Nga. Điều này có thể thấy rõ ràng, các tổ hợp tên lửa phòng không Liên Xô và Nga gần đây đều được thiết kế có khả năng cơ động cao (đặt trên khung gầm xe dã chiến), thời gian triển khai và thu hồi ngắn, tự động hóa cao và đặc biệt là vùng tác chiến gối lên nhau.
Sự kết hợp này tạo ra vùng phòng thủ đa tầng, đa lớp đáp ứng khả năng đối phó với các cuộc không tập quy mô lớn. Tư duy phát triển này rất phù hợp với nhiều quốc gia trên thế giới có nhu cầu tăng cường khả năng phòng thủ trước nguy cơ bị tập kích đường không quy mô lớn từ các quốc gia hay tổ chức quân sự.
Với tiềm năng tác chiến của mình, dù chưa ra mắt, nhưng S-500 đã được nhiều quốc gia trên thế giới để mắt. S-500 đang có tiềm năng "đắt hàng" cùng với nhiều khí tài quân sự hiện đại khác của Nga đã có màn thể hiện ấn tượng tại Syria.
Tuy nhiên, có thể chắc chắn việc xuất khẩu S-500 Prometheus sẽ không sớm diễn ra và giá thành sẽ không ở "mức dễ chịu".