Thực lực phòng không Syria tới đầu năm 2019
Phòng không Syria dưới sự giúp đỡ gần đây của Nga đã liên tiếp có những màn lột xác ngoạn mục, sức chiến đấu và uy lực đã tăng lên đáng kể.
Cú đột phá lớn nhất phải kể đến là Nga chuyển giao cho Syria cùng lúc 3 hệ thống tên lửa phòng không S-300 tầm xa hết sức hiện đại và nâng cấp chúng lên chuẩn S-300PMU2 Favorit - phiên bản mà nhiều quốc gia phải thèm muốn và khiến Mỹ - Phương Tây và đặc biệt là Israel dù có tiêm kích tàng hình tối tân cũng phải hết sức lo sợ.
Đồng thời, từ trước đó vài năm, phòng không Syria đã nhận được các tổ hợp tên lửa phòng không tầm trung (Buk-M2E) và tổ hợp pháo - tên lửa phòng không Pantsir-S1. Đây là các vũ khí phòng không xương sống của Lực lượng Không quân - Vũ trụ Nga hiện tại và tương lai.
Chính những vũ khí mới này đã góp công lớn trong trận đối đầu quyết liệt với đòn tập kích đường không bằng tên lửa "mới, đẹp và thông minh" của liên quân Mỹ-Anh-Pháp hồi tháng 4/2018.
Tuy vậy, tính tới thời điểm đầu năm 2019 này, phòng không Syria vẫn tồn tại nhiều điểm yếu cố hữu.
Thứ nhất, mạng lưới radar nói chung nhất là mạng cảnh giới tầm xa, cảnh giới máy bay tàng hình của Syria vừa thiếu, vừa yếu. Nền tảng của lưới cảnh giới trên không của họ vẫn dựa chủ yếu các các loại radar "cổ lỗ sĩ" được chế tạo từ thời Liên Xô đã hầu như bị "mù" trước những đòn tập kích bất ngờ và lão luyện của không quân Israel.
Mang tiếng là "mắt thần" của phòng không Syria nhưng các đài radar JY-27 "Made in China" chẳng những đã không thể hiện được các tính năng như Trung Quốc quảng cáo là bắt được cả máy bay tàng hình hay phát hiện mục tiêu từ rất xa, mà thậm chí chúng còn bị tên lửa Israel "xơi tái" dễ như trở bàn tay.
Ảnh vệ tinh cho thấy Đài radar cảnh báo sớm tầm xa JY-27 biệt danh 'Wide Mat' đã bị tên lửa Israel tiêu diệt trong trận tập kích ngày 20/01/2019.
Thứ hai, tên lửa S-300 vẫn chưa tham chiến, một phần vì công tác huấn luyện chuyển loại của các kíp chiến đấu Syria diễn ra quá chậm trong khi số lượng Buk-M2, Pantsir-S1 dù hiện đại nhưng vẫn chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng thể lưới lửa phòng không của quốc gia Trung Đông này.
Trong các trận đánh trả tên lửa, bom thông minh của Israel, những tổ hợp tên lửa phòng không đời cũ như S-125, S-200, Kub vẫn là lực lượng chủ lực tham gia bắn chặn. Buk-M2, Pantsir-S1 do số lượng ít lại phải căng ra trên nhiều điểm trọng yếu nên chỉ khai hỏa ở mức độ vừa phải.
Tổ hợp tên lửa phòng không Buk-M2 của Syria.
Vì thế, Israel đã nhiều lần đánh trúng mục tiêu, bất chấp một số vũ khí phòng đi đã bị phòng không Syria bắn hạ.
Thứ ba, tinh thần - kỷ luật chiến đấu và nghệ thuật tác chiến của phòng không Syria vẫn tỏ ra non kém hơn nhiều so với "cáo già" Israel. Việc liên tiếp có các tổ hợp pháo - tên lửa phòng không Pantsir-S1 tối tân của Syria bị Israel tiêu diệt dễ "như ăn kẹo" là minh chứng xác đáng cho điều này.
Không ngụy trang, không công sự, đứng phơi mình giữa địa hình trống trải thì việc bị "ăn đòn" chỉ là sớm hay muộn mà thôi. Chắc chắn những cơ hội ngon ăn như thế thì Israel sẽ không bao giờ bỏ qua.
Tổ hợp pháo - tên lửa phòng không Pantsir-S1 tối tân của Syria bị Israel tiêu diệt
Nhưng, nếu Nga làm "luôn và ngay" điều này, Israel sẽ trả giá rất đắt
Tên lửa S-300 mà Nga giao cho Syria sớm muộn gì rồi cũng sẽ tham chiến. Tuy vậy, sự có mặt của chúng chỉ mang tính răn đe là chính. Mà Israel có sợ đâu, họ vẫn liên tiếp tổ chức các đợt tấn công sâu vào lãnh thổ Syria bất chấp những thông tin tình báo cho thấy là S-300 Syria đã sẵn sàng chiến đấu.
Điều mà Nga và Syria cần làm "luôn và ngay" lúc này chính là khắc phục những điểm yếu cố hữu như đã trình bày ở trên. Trong đó, ưu tiên hàng đầu là tăng cường mạng lưới radar cảnh giới tầm xa và cảnh giới mục tiêu bay thấp, bay bám địa hình để sớm phát hiện các tốp chiến đấu cơ Israel rình rập trong các lõng núi rồi đột ngột tấn công.
Nga sở hữu nhiều loại radar bắt thấp hiện đại, trong đó, "mắt thần" Kasta-2E2 là khắc tinh của tên lửa hành trình, máy bay không người lái bay thấp bám địa hình. Nếu những tổ hợp radar này hoặc những tổ hợp Kasta-2 (đời trước của Kasta-2E2) được cung cấp cho phòng không Syria thì chắc chắn hiệu quả chiến đấu sẽ cải thiện rất nhiều.
Radar bắt thấp chuyên nhiệm Kasta-2E2 do Nga chế tạo.
Bên cạnh đó, trong kho dự trữ của Nga có nhiều tổ hợp tên lửa phòng không Buk (tiền thân của Buk-M2E) đang được niêm cất, nếu Moscow viện trợ hoặc "bán chịu" thì chắc hẳn Damascus sẽ vui vẻ nhận ngay lập tức. Họ đã có kinh nghiệm vận hành Buk-M2 nên việc chuyển loại sẽ nhanh và dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó, nếu phòng không Syria có trong tay thêm nhiều tổ hợp Pantsir-S1 thì cũng giúp họ đối phó hiệu quả hơn trước các đợt tập kích ồ ạt bằng tên lửa của Israel.
Với Syria sẽ là còn tuyệt vời hơn nữa nếu họ nhận được những tổ hợp tên lửa phòng không tầm thấp Tor-M2 tối tân. Đây mới thực sự là sát thủ của các loại mục tiêu bay bám địa hình hoặc có diện tích phản xạ radar nhỏ và siêu nhỏ.
Việc Nga tức tốc điều Tor-M2 tới Syria để tăng cường khả năng phòng thủ bảo vệ các căn cứ đầu não cho thấy Pantsir-S1 vẫn có những điểm hạn chế khi đánh các loại mục tiêu này.
Nếu Moscow bất chấp những sức ép quốc tế, những thỏa thuận chính trị mà quyết tâm vực dậy sức chiến đấu cho phòng không Syria bằng việc cung cấp cho Damascus những loại vũ khí trên thì chắc chắn Không quân Israel sẽ không còn dễ dàng thích làm gì thì làm trên bầu trời Syria, Li-băng để phóng tên lửa tấn công.
Chúng ta hãy chờ xem!