Việc công khai không thừa nhận "Thỏa thuận 1992" giữa chính phủ Trung Quốc và Quốc dân Đảng KMT, cũng như lập trường ủng hộ Đài Loan độc lập của đảng Dân Tiến DPP đã làm dấy lên những dự đoán rằng mối quan hệ giữa 2 bờ eo biển Đài Loan có thể sẽ trở nên u ám.
Reuters nhận định, phản ứng của truyền thông Trung Quốc trước chiến thắng của bà Thái Anh Văn có phần nhẹ nhàng hơn so với thời ông Trần Thủy Biển - nhà lãnh đạo gần đây nhất của Đài Loan thuộc DPP, người tiền nhiệm của ông Mã Anh Cửu.
Dù vậy, những lời lẽ nhắc nhở, cảnh cáo đối với bà Thái vẫn xuất hiện khắp các mặt báo nhà nước.
Hãng tin nhà nước Trung Quốc Tân Hoa Xã khuyến cáo, bất cứ động thái đòi độc lập sẽ giống như "chất độc" khiến Đài Loan lụi tàn.
Thời báo Hoàn Cầu thì khá hài lòng khi cho rằng, trọng tâm chiến dịch tranh cử của bà Thái Anh Văn không phải là việc liệu Đài Loan có nên đòi "độc lập" không, mà là thúc đẩy phát triển kinh tế, giải quyết bất công bằng xã hội, đảm bảo tương lai của các thế hệ trẻ".
"Để giành chiến thắng, bà Thái đã đưa ra những nhận định thận trọng và có thái độ mập mờ đối với các chính sách về eo biển Đài Loan.
Bà Thái rõ ràng đã rút được bài học từ thất bại của mình 4 năm trước bằng cách khôn khéo né tránh vấn đề eo biển nhạy cảm".
Tuy nhiên, dự liệu trước những bất ổn trong quan hệ Trung - Đài khi DPP thay KMT nắm quyền ở Đài Loan, Hoàn Cầu phủ đầu:
"Cuộc bỏ phiếu không phải là thước đo mối quan hệ giữa 2 bờ eo biển. Chiến thắng của DPP không đồng nghĩa với việc đa phần người dân Đài Loan ủng hộ độc lập của hòn đảo này.
Trung Quốc đại lục chắc chắn sẽ giữ thế chủ động trong mối quan hệ tại eo biển này, khiến việc Đài Loan độc lập là kịch bản không thể xảy ra".
Hoàn Cầu cũng lên tiếng cảnh báo nữ lãnh đạo Đài Loan nên phục vụ tốt nhất cho lợi ích của xã hội Đài Loan chứ không nên làm trái ý Trung Quốc, nếu không muốn có một cái kết "không có hậu" cho cả mình lẫn đảng của mình.
"Nếu DPP từ bỏ các nỗ lực mà người tiền nhiệm đã làm trong suốt 8 năm qua thì tương lai của đảng cầm quyền sẽ bị hủy hoại.
"Bà Thái nên nhớ rằng nếu lại đi vào con đường đầy nguy hiểm của ông Trần Thủy Biển, vượt quá ranh giới đỏ trong mối quan hệ giữa 2 bờ eo biển thì sẽ phải hứng chịu một kết cục chết chóc.
Chúng tôi hi vọng bà Thái có thể dẫn dắt DPP đi ra khỏi ảo tưởng về một Đài Loan độc lập".
Trong bài phát biểu sau chiến thắng, bà Thái Anh Văn ca ngợi kết quả bầu cử là minh chứng cho sự dân chủ ở Đài Loan và hứa sẽ nỗ lực khiến vùng lãnh thổ này được cả thế giới tôn trọng.
“Hệ thống dân chủ, bản sắc dân tộc và không gian quốc tế của chúng tôi phải được tôn trọng, bất kỳ hình thức đàn áp nào cũng sẽ gây tổn hại mối quan hệ giữa hai bờ eo biển”.
Tuy nhiên, bà Thái cũng cam kết duy trì hòa bình với trong mối quan hệ giữa 2 bờ eo biển Đài Loan nhằm "mang lại hạnh phúc và lợi ích lớn nhất cho người dân Đài Loan".
Về phần mình, Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định, Đài Loan là vấn đề nội bộ của Trung Quốc. "Chỉ có một Trung Quốc trên thế giới này, cả Đài Loan và Trung Quốc đai lục đề thuộc về một Trung Quốc. Chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc sẽ không bị phá vỡ".
