Theo ông Sushentsov, không thể phủ nhận những lợi ích về địa chính trị đang chờ đợi Nga khi nước này can thiệp quân sự tại Syria, nhưng rủi ro cũng hiện hữu. "Đường vào Syria rất đẹp, nhưng đường ra thì chưa chắc", ông viết trên National Interest.
3 nguy cơ "mắc kẹt" của Nga
Đầu tiên, ông Sushentsov nhận định, nguy cơ bị "kẹt" ở Syria đối với Nga không phải là không có cơ sở. Nhìn lại lịch sử, có thể thấy Liên Xô đã gặp nhiều rắc rối như thế nào ở Afghanistan.
Nhưng cũng chính vì điều này, mà theo ông Sushentsov, Nga sẽ hành xử hết sức cẩn trọng và tính toán kĩ lưỡng "đường ra" khỏi Syria. "Với kinh nghiệm rút ra từ những bài học ở Afghanistan và Chechnya, Nga đã sẵn sàng cho một cuộc chiến với cường độ thấp" - chuyên gia này viết.
Thứ hai, việc can thiệp quân sự tại Syria cũng đặt Nga vào tình thế dễ "gây hấn" với Thổ Nhĩ Kỳ, một đối tác quan trọng trong khu vực. Khác với Moscow, Ankara rất muốn thấy chế độ al-Assad sụp đổ, và đang sử dụng cuộc chiến chống lại IS để đàn áp lực lượng Kurd ở biên giới Syria.
Dù hai bên đã nhất trí sẽ không để chính trị ảnh hưởng tới quan hệ đối tác kinh tế, nhưng việc hoãn khởi công xây dựng đường ống dẫn khí đốt "Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ" đến năm 2017 lại cho thấy điều ngược lại.
Tuy vậy, điều này không phải là vấn đề lớn nhất của Nga khi can thiệp vào Syria, vì đây không phải lần đầu Nga-Thổ bất đồng quan điểm trong các vấn đề Trung Đông. Trước đó, họ đều tránh được việc khiến căng thẳng leo thang đến mức hai bên phải đối đầu.
Rủi ro thứ ba, và cũng là rủi ro lớn nhất theo ông Sushentsov, đó là việc Nga có thể bị kéo vào một cuộc chiến tranh tôn giáo Sunni-Shia tại Syria.
Các nhà phê bình cho rằng, việc Nga đánh IS (theo dòng Sunni) đồng nghĩa với việc họ chống lại người Sunni trên toàn Trung Đông. Nhưng theo ông Sushentsov, điều này không đúng vì không phải tất cả người Sunni đều ủng hộ IS.
Đơn cử là ngay tại Nga, tuyệt đại đa số cộng đồng người Sunni với sĩ số khoảng 14 triệu dân đều ủng hộ điện Kremlin và phản đối IS. Tháng trước, Nga đã khánh thành thánh đường Hồi giáo Sunni lớn nhất tại châu Âu để khẳng định sự ủng hộ với giáo phái này.
Đích thân Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng đã có mặt tại lễ khánh thành. Phát biểu tại đây, ông Putin khẳng định thánh đường này sẽ giúp thể hiện "những giá trị đúng đắn và nhân văn của đạo Hồi" tại Nga, đồng thời cáo buộc IS đã "phá hỏng hình ảnh một tôn giáo vĩ đại".
Nhưng theo ông Sushentsov, Nga vẫn phải hết sức cẩn trọng để không bị hiểu lầm rằng họ đang nghiêng về phía dòng Shia khi đánh IS. Chính điều này cũng cho thấy một thiếu sót lớn trong chiến lược của Nga – họ đang thiếu một lực lượng dòng Sunni đủ khả năng làm đối trọng với IS.
Với kinh nghiệm từ giao tranh tại Chechnya, Nga đang tìm cách giải quyết nội chiến Syria bằng việc bắt tay với lãnh đạo các lực lượng theo dòng Sunni tham gia vào cuộc chiến chống khủng bố.
Theo ông Sushentsov, nếu một thế lực Sunni nổi lên và thay thế khoảng trống quyền lực do IS để lại, nhưng không theo chủ nghĩa cực đoan, người này sẽ làm đúng nhiệm vụ Ramzan Kadyrov đã và đang làm tại Chechnya.
Tất nhiên, áp dụng đúng nguyên mẫu Chechnya tại Syria không đơn giản như vậy, nhưng ông Sushentsov khẳng định đây là cách duy nhất để đi đến một phương án giải quyết nội chiến triệt để tại quốc gia này.
Đó là lý do tại sao Nga cho rằng đề xuất của phía Pháp – kết hợp những cố gắng của chính phủ Syria với một "lực lượng phản kháng ôn hòa" như Lực lượng Quân đội Syria Tự do – là "một ý tưởng thú vị đáng để thử".
Và cũng không loại trừ khả năng, "ý tưởng thú vị" này sẽ là chìa khóa mở ra lối thoát cho Nga tại Syria.
