Sau nhiều năm biến động do sự sụp đổ của Liên bang Xô viết, nước Nga một lần nữa đối mặt với sự tấn công của chủ nghĩa khủng bố và chủ nghĩa ly khai.
Chiến tranh Chechnya nổ ra, các phần tử hồi giáo cực đoan tấn công thẳng vào nhà ga tàu điện ngầm ở các thành phố và đòi ly khai một phần lãnh thổ Liên bang Nga.
Như một người mới ốm dậy phải đối mặt với thử thách mới, tâm lý sợ hãi và lung lay bao trùm từ thủ đô Moscow ảm đạm tới chiến trường đẫm máu.
Trong cuộc chiến ấy, có một trận đánh mà ngày nay người Nga vẫn nhắc đến như một sử thi đáng tự hào về lòng dũng cảm của những người lính dù Nga- Trận chiến đồi 776.
Lực lượng hai bên
Trận chiến diễn ra trong địa phận ngôi làng Ulus-Kert - ngôi làng được bao quanh bởi địa hình đồi núi, các sườn dốc và hẻm núi hẹp, nơi cực kỳ thuận lợi cho việc bố trí mai phục, hạn chế được hỏa lực của pháo, không quân và bộ binh cơ giới.
Vào tháng 2 năm 2000, thời tiết lạnh, có sương mù và tuyết rơi. Sau những đợt truy quét lớn do quân đội Nga tiến hành, lực lượng ly khai bắt đầu núng thế và có các đợt rút chạy khỏi lãnh thổ Liên bang Nga.
Các chiến binh Chechnya đã lên kế hoạch trốn thoát ra khỏi các thị trấn bằng đường hẻm núi lọt thỏm giữa các điểm cao 776 và 787 để xâm nhập trở lại vào Dagestan và trốn thoát.
Trong khi đó, Đại đội 6 thuộc Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 104 được giao nhiệm vụ án ngữ điểm cao 776.
Người Nga cũng đã phán đoán được con đường rút lui của phiến quân và bố trí lực lượng yểm trợ mạnh, bao gồm pháo binh, trực thăng và máy bay cường kích Su-25 thường xuyên cất cánh để chặn đường đối thủ.
Sau một trận đánh dữ dội, ngày 29 tháng 2 gần điểm cao 705, các chiến binh Chechnya đã bị buộc phải di chuyển về phía nam trên đường mòn vào một hẻm núi hẹp.
Phía phiến quân nhận thấy rằng các tuyến đường an toàn nhất là con đường nằm giữa hai điểm cao 776 và 778.
Ngay lập tức, chỉ huy Tiểu đoàn 2 đã ra lệnh cho Đại đội 6 đóng chốt ở khoảng yên ngựa, cách khoảng 300 mét về phía Nam từ đỉnh đồi 776.
Họ được lệnh đặt một bãi mìn ở phía trước chiến hào của họ, đối diện với hẻm núi để chặn đường và đánh vào sườn lực lượng ly khai đang di chuyển về phía con hẻm đã gài mìn.
Chốt phòng thủ được xây dựng, họ hồi hộp chờ kẻ địch tới.
Thế nhưng mọi điều đã không như dự đoán, tướng lĩnh Nga đã đánh giá thấp khả năng chiến đấu của kẻ thù.
Trận chiến sử thi
Ngay khi quân đội Nga cho Đại đội 6 xây dựng công sự và phòng thủ ở phía Nam đồi 776, lực lượng Hồi giáo cực đoan được trang bị các thiết bị tình báo hiện đại có nguồn gốc phương Tây đã thu thập được nhiều thông tin quan trọng về bố trí lực lượng của phía Nga.
Họ đã đi trước người Nga một bước khi gửi một trung đội trinh sát và phát hiện một tốp lính tuần tra của Nga đang thực hiện nhiệm vụ.
Giao tranh lập tức nổ ra, lực lượng ly khai đông hơn đã phát động một cuộc tấn công mãnh liệt và gọi chi viện về người để áp đảo lính Nga.
Một nhóm chiến binh Chechnya bí mật xâm nhập từ phía sau đánh vu hồi và tạo sức ép cực lớn lên khu vực yên ngựa.
Không còn lối thoát do phía trước đã trận địa bị vướng vào bãi mìn, Đại độ 6 bị buộc phải rút lên điểm cao 776 và bỏ lại nhiều quân tư trang, trong đó có cả những khẩu phần quân nhu của họ.
Người Nga đã không hề biết rằng, Đại đội 6 đang gặp phải một lực lượng khủng khiếp bao gồm 2.000 chiến binh hiếu chiến, có súng cối, súng phóng lựu yểm trợ và được trang bị đầy đủ, được phân công nhiệm vụ rõ ràng và tổ chức tốt như những đội quân chính quy.
Đánh giá thấp đối thủ và thông tin sai lệch đã khiến những người lính trên chiến trường phải trả giá.
Lực lượng Chechnya tiếp tục truy sát bằng một trận mưa đạn cối và đạn cháy lên các vị trí của Đại đội 6.
Có 31 quân nhân thiệt mạng trong đợt tấn công này, thời tiết sương mù đã cản trở sự yểm trợ của pháo binh và không quân. Đại đội 6 đã bị bỏ lại một mình và bị bao vây trên cao điểm.
Trước tình thế có thể tổn thất hoàn toàn lực lượng, chỉ huy quân đội Nga đã quyết định chi viện bằng 2 trung đội đặc nhiệm, huy động toàn bộ lực lượng của Đại đội 4, Đại đội 5 đang đóng ở cao điểm 1410 cách đó hơn 1,5km đến giải cứu.
Tuy nhiên, quân cứu viện đã không thể tới nơi vì thời tiết sương mù cản trở. Ngoài ra, họ liên tục gặp phải sự phục kích khi đi trên địa hình đồi núi ở khu vực này.
Như để thỏa mãn cơn giận giữ sau những thất bại liên tiếp, từng đợt quân Chechnya tràn lên đồi 776 từ mọi hướng.
Có lúc, lính dù Nga đã phải chiến đấu với tỉ lệ 1/10, thế nhưng chỉ huy tại trận địa và binh lính đã chứng tỏ khả năng giáng trả của lực lượng ưu tú trong quân đội Nga.
Họ đã liên tiếp đẩy lùi các đợt xung phong của phiến quân đông hơn gấp bội. Thế nhưng tuyến phong thủ đầu tiên trên sườn đồi đã bị phá hủy, thêm người thiệt mạng, tỉ lệ chênh lệch lực lượng ngày càng gia tăng theo hướng có lợi cho phiến quân ly khai.
Mặt khác, như một đàn cá mập ngửi được mùi máu tanh, quân Chechnya tăng viện ngày càng đông hơn.
Lính Nga cũng đã cố gắng đột kích vòng vây để rút khỏi đồi 776 nhưng đội trinh sát tiên phong đã bị tiêu diệt hoàn toàn khiến nỗ lực của họ trở nên tuyệt vọng.
Chiến sự tiếp tục căng thẳng tới ngày 2 tháng 3, khi những người lính không còn đạn dược, lực lượng còn lại quá mỏng manh.
Không còn cách nào khác, binh sĩ đóng trên ngọn đồi đành phải lựa chọn giải pháp cuối cùng, cung cấp tọa độ để pháo binh bắn trùm lên trận địa ngay trong đợt xung phong của phiến quân Chechnya.
Điều đó đồng nghĩa với việc chính lính dù Nga cũng là mục tiêu của làn đạn pháo. Đến cuối ngày 2 tháng 3, thêm 16 lính Nga nữa hy sinh dưới các đợt tấn công và mảnh pháo từ pháo binh bắn tới.
Ngày 3 tháng 3, phiến quân Chechnya phát động cuộc tấn công cuối cùng, những người lính dù còn sót lại trên trận địa không còn giữ nổi vị trí của mình, họ lần lượt bị hạ gục dưới làn đạn của những chiến binh Hồi giáo đang gào thét xung phong.
Quân Chechnya hoàn toàn chiếm được đồi 776 và tiêu diệt hoàn toàn lực lượng của Đại đội 6 lính dù xấu số. Chỉ 6 lính dù Nga (có nguồn nói là 7 người) có thể trở về trong tình trạng bị thương nặng sau trận đánh này.
Thống kê từ phía Nga cho thấy, hơn 400 phiến quân ly khai Chechnya tử trận trong các đợt tấn công do hỏa lực của lính Nga và pháo binh Nga, một con số thiệt hại cực lớn khi tấn công một đại đội đang phòng thủ.
Tuy vậy, họ cũng đã hoàn thành được mục tiêu và các phần tử cực đoan chủ chốt vượt qua chốt chặn của quân đội Nga an toàn.
Lực lượng còn lại phân tán vào các hẻm núi, rừng rậm và tiếp tục lần trốn sự truy lùng của không quân Nga bằng máy bay trực thăng và cường kích.
Cho tới nay, nguy cơ từ các phần tử ly khai cực đoan vẫn đe dọa an ninh nước Nga như một mối đe dọa âm ỉ.
Sự hy sinh của những người lính dù trên đồi 776 được nước Nga ca ngợi như tấm gương về lòng dũng cảm quên mình cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
Trận chiến này vẫn thường được kể lại trong các đơn vị lính dù VDV- lực lượng tinh nhuệ bậc nhất của quân đội.
Đất nước họ tự hào vì những người lính đã chiến đấu với tinh thần tuyệt vời trong một trận chiến sử thi của quân đội Liên bang Nga hiện đại.
