Trang mạng tiếng Nga bmpd đưa tin ngày 25-3, tại sân bay Kulbakino (Nikolaev, Ukraine), máy bay tiếp dầu IL-78 đầu tiên của không quân Trung Quốc đã tiến hành bay thử nghiệm lần đầu sau khi sửa chữa trước khi được bàn giao cho Bắc Kinh.
Chiếc IL-78 này là chiếc đầu tiên trong tổng số 3 máy bay IL-78 mà Trung Quốc đặt mua của Ukraine vào năm 2011. Những chiếc IL-78 của Ukraine vốn trong biên chế của trung đoàn tiếp dầu trên không 409 thuộc sư đoàn ném bom chiến lược 105 Liên Xô đóng tại Ukraine. Sau khi Liên Xô tan rã, Ukraine được sở hữu những chiếc máy bay trên và đến năm 1993, Ukraine đã hoán cải các máy bay IL-78 sang mục đích dân sự (các thiết bị tiếp dầu trên không bị tháo bỏ). Kể từ năm 2001, những chiếc máy bay IL-78 được đưa vào diện bảo quản lâu dài tại sân bay Melitopol.
Cũng trong năm năm 2001, Trung Quốc đã kí hợp đồng mua 3 chiếc IL-78 với công ty Ukroboronprom, trị giá hợp đồng là 44,7 triệu USD. Cũng theo như hợp đồng thì phía Ukraine sẽ chịu trách nhiệm nâng cấp và lắp đặt các thiết bị tiếp dầu trên các máy bay IL-78 này trước khi bàn giao cho không quân Trung Quốc, công việc nâng cấp được thực hiện tại nhà máy sửa chữa máy bay Nicholas.
Cần phải lưu ý là hiện nay không quân Trung Quốc rất thiếu máy bay tiếp dầu (đây cũng là điểm yếu nhất của không quân Trung Quốc hiện tại). Biên chế hiện tại của không quân Trung Quốc chỉ có 10 máy bay tiếp dầu H-6U (được hoán cải từ máy bay ném bom H-6), tuy nhiên các máy bay tiếp dầu này chỉ mang được một khối lượng nhiên liệu hạn chế (khoảng 30 tấn) và mỗi lần chỉ tiếp dầu cho từ 2-4 chiến đấu cơ như J-8 và J-10. Với chiến đấu cơ Su-30MK2 nhập khẩu từ Nga có sức chứa 9,4 tấn nhiên liệu thì một chiếc HY-6 chỉ có thể cung cấp chưa tới 5 tấn nhiên liệu cho mỗi máy bay trong đội hình 4 chiếc. Ngoài ra, HY-6 cũng không thích hợp với tất cả các dòng máy bay chiến đấu của Nga mà Không quân và Hải quân Trung Quốc đang triển khai. Điều này làm hạn chế rất nhiều khả năng vươn xa của không quân Trung Quốc và họ luôn tìm kiếm một mẫu máy bay tiếp dầu hạng nặng như IL-78.
10 máy bay tiếp dầu được phát triển từ máy bay ném bom H-6 không đủ sức tiếp dầu xa
Khao khát sở hữu IL-78 của Trung Quốc gặp rất nhiều trở ngại khi phía Nga vốn không muốn bán loại máy bay này cho Trung Quốc. Việc Trung Quốc chuyển hướng sang mua các máy bay IL-78 của Ukraine sẽ làm gia tăng đáng kể sức mạnh cũng như khả năng vươn xa của không quân nước này do mỗi chiếc IL-78 có thể mang đến 60 tấn nhiên liệu.
Tờ Nhân dân Nhật báo từng nhận định khi thực hiện nhiệm vụ tầm xa, một máy bay IL-78 có thể tiếp liệu cho 8 máy bay chiến đấu, với tầm hoạt động tối đa 7.300km. Nếu Không quân Trung Quốc có loại máy bay tiếp dầu này, khả năng hành trình của máy bay Trung Quốc sẽ được nâng lên khoảng 7.000km. Như vậy, khả năng cơ động và vạn chuyển tầm xa của Trung Quốc sẽ được tăng cường đáng kể.
Máy bay tiếp dầu IL-78 đầu tiên của Trung Quốc.
Bên cạnh đó, IL-8 có thể tiếp nhiên liệu cho máy bay cảnh báo sớm A-50, vốn là biến thể được phát triển dựa trên khung thân của IL-76. Trong khi đó, máy bay cảnh báo sớm KJ-2000 của Trung Quốc cũng dựa trên khung thân IL-76. Vì vậy, về mặt ký thuyết, IL-78 có thể tiếp liệu cho KJ-2000. Mặc dù theo báo chí Trung Quốc, KJ-2000 có thiết bị tiếp nhiên liệu trên không nhưng chưa bao giờ thấy xuất hiện hình ảnh thực hiện tiếp liệu cho nó.
Ngoài việc mua các máy bay IL-78 từ Ukraine, còn có thông tin Trung Quốc định mua lại máy bay vận tải Il-76 cũ của Nga, rồi nhờ Ukraine nâng cấp thành biến thể tiếp dầu trên không Il-78. Hiện nay, Trung Quốc còn có ý định phát triển máy bay tiếp dầu trên không dựa theo mẫu máy bay vận tải Y-20 nội địa của nước này.
