Chiếc máy bay chuyên tấn công mặt đất này hiện đang là tâm điểm tranh cãi giữa Quốc hội Mỹ và Không quân.
Với Thượng nghị sĩ John McCain và một số người khác, chiếc máy bay đại diện cho cam kết hỗ trợ đối với các binh sĩ trên mặt đất. Với Lầu Năm Góc, nó là một cổ vật từ thời Chiến tranh Lạnh và sẽ không có tương lai trong thời điểm ngân sách hạn hẹp hiện tại.
Máy bay A-10 Warthog đã gây ra nhiều thương tích đồng đội nhất trong tất cả các loại phi cơ chiến đấu.
Chiếc A-10 luôn biết gieo rắc sợ hãi lên đối phương. Khẩu súng máy 30 mm của nó có thể bắn 3.900 viên đạn uranium nghèo một phút đối với các mục tiêu gây khó khăn cho bộ binh Mỹ.
Những viên đạn này có thể xuyên qua giáp xe tăng, nhưng cũng có thể bắn trúng những mục tiêu không mong muốn.
Kể từ năm 2001, A-10 có liên quan đến 4 vụ bắn trúng đồng đội và làm chết 10 binh sĩ. Kế tiếp trong danh sách là oanh tạc cơ B-1B, đã giết chết 5 binh sĩ trong một vụ việc.
Những vụ việc giết nhầm đồng đội thường là rất hiếm. Chỉ có tổng cộng 45 vụ bắn đồng đội trong tổng số khoảng 140.000 nhiệm vụ tiến hành bởi lực lượng Không quân, Hải quân và Thủy quân Lục chiến Mỹ.
A-10 cũng là máy bay gây ra số lượng dân thường thiệt mạng nhiều nhất ở Afghanistan kể từ năm 2010. Theo một báo cáo thống kê, đã có 35 người đã bị giết bởi A-10 so với 19 người do chiếc Harrier gây ra.
Không quân Mỹ muốn loại bỏ chiếc A-10 vào năm 2019, nhưng hiện nay các phi công vẫn sử dụng nó. Từ tháng 8 đến nay, A-10 đã tham gia 14% số nhiệm vụ chống lại phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) ở Iraq và Syria.
Theo một quan chức Không quân, tầm hoạt động và tốc độ hạn chế đã khiến nó không thể tham gia cuộc không kích tại Kobani.
Cuộc tấn công vào thành phố của IS đã ngừng vào tuần trước sau nhiều tháng không kích, phần nhiều là bằng các máy bay B-1 có tầm xa, tốc độ và tải trọng cao hơn nhiều so với A-10.
Không quân Mỹ có ý định loại bỏ A-10, qua đó tận dụng 4,2 tỉ USD tiết kiệm được để bảo dưỡng F-35, chiếc phi cơ chiến đấu mới có thể tiến hành nhiều loại nhiệm vụ, từ hỗ trợ mặt đất từ trên không cho đến không chiến với phi cơ đối phương.
Máy bay A-10 trong một cuộc tập trận
“Chiếc A-10 đã được sử dụng trong suốt hơn 40 qua”, phát ngôn viên Không quân Mỹ, Trung tá Chris Karns cho biết.
“Mặc dù A-10 và các phi công đã có bề dầy lịch sử đáng tự hào, nhưng tình hình tài chính và ngân sách tiết kiệm được từ việc ngừng sử dụng A-10 buộc chúng tôi phải có những quyết định cứng rắn”.
Cuộc tranh luận về giá trị của máy bay vẫn còn tiếp diễn. Bốn quan chức Quân đội và Không quân Mỹ đã lên tiếng với điều kiện được giấu kín danh tính do vấn đề của A-10 đã trở thành vấn đề chính trị và độ nhạy cảm của dữ liệu thu được.
Tại Iraq và Afghanistan, khi quân nổi dậy trà trộn vào dân thường, việc tránh thương vong cho người dân là điều hết sức quan trọng. Nhiều vụ việc đã được quân nổi dậy sử dụng làm tuyên truyền hoặc đã làm ảnh hưởng quan hệ giữa Mỹ và chính phủ Afghanistan.
“Trước tiên, anh không được gây hại”, một sĩ quan quân đội cấp cao trả lời tờ USA Today. Viên sĩ quan này đã chỉ huy nhiều chiến dịch ở Iraq và Afghanistan và đã chứng kiến hoạt động của A-10.
“Tôi thực sự không muốn có A-10 ở gần trừ phi nó thả bom định hướng hay các loại vũ khí chính xác khác”.
Hai sĩ quan quân đội Mỹ khác đều có kinh nghiệm chỉ huy tại Iraq và Afghanistan trong hai năm qua, có ý kiến ít gay gắt hơn về A-10.
Cả hai đều nói họ hiểu rằng việc ngân sách bị cắt giảm, đã từng xảy ra vào hai năm trước và sẽ tiếp tục vào tháng 10 năm nay đã buộc Không quân phải có những quyết định khó khăn.
Theo họ, việc có một chiếc máy bay trên chiến trường và tiếng súng nổ có thể trấn an tinh thần binh sĩ.
Đối với các phi công và binh sĩ, “điều quan trọng nhất đối với máy bay là phải cung cấp hỗ trợ”, tướng Patrick Malachowski, cựu phi công A-10 và là chuyên gia hỗ trợ trên không cho biết.
“Nếu thời gian gấp rút mà anh muốn triển khai thật nhanh, A-10 không phải là lựa chọn thích hợp”.
Súng máy là vũ khí chính của máy bay A-10 Warthog.
Một tổ chức phi chính phủ có tên là POGO mong muốn Không quân Mỹ tiết lộ thêm nhiều dữ liệu về hoạt động của máy bay trong các nhiệm vụ hỗ trợ mặt đất, theo bà Mandy Smithberger, một nhà phân tích quân sự của tổ chức cho biết.
POGO mong muốn Văn phòng Kiểm toán Chính phủ tiến hành kiểm toán để xác định máy bay nào vượt trội nhất trong việc hỗ trợ bộ binh.
“Đây không phải là vấn đề thích hay không thích A-10”, tướng Mark Walsh, tham mưu trưởng Không quân Mỹ cho biết.
“Đây là những quyết định khó khăn mà chúng tôi buộc phải thực hiện để tái cơ cấu vốn cho toàn lực lượng để đương đầu với các mối đe dọa trong vòng 10 năm tới”.
Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin của Air Force Times, một tuần san chuyên dành cho các binh sĩ thuộc Không quân Mỹ và gia đình, chuyên đưa tin và phân tích về tình hình của Không quân Hoa Kỳ.
Air Force Times được thành lập vào năm 1947 và có 53.057 ấn phẩm lưu hành vào năm 2013.
