S-75 Dvina (SA-2 Guideline) là tổ hợp tên lửa đất đối không tầm trung - cao do Liên Xô chế tạo. Kể từ khi được triển khai lần đầu vào năm 1957, nó đã trở thành một trong những loại tên lửa phòng không được sử dụng nhiều nhất trong lịch sử.
Tại Việt Nam, cùng với tiêm kích đánh chặn MiG-21, SA-2 đã trở thành một huyền thoại trong cuộc Kháng chiến chống Mỹ khi "vít cổ" rất nhiều "Siêu pháo đài bay B-52" của Không lực Hoa Kỳ.
Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại, hệ thống SA-2 đã trở nên rất lạc hậu, khó có thể đảm đương vai trò của mình như thiết kế ban đầu do đạn tên lửa V-750 có khả năng cơ động rất kém, radar dẫn bắn FAN SONG và SPOON của nó dễ dàng bị vô hiệu hóa khi gặp nhiễu.
Thêm vào đó, loại đạn này có nhược điểm là dùng nhiên liệu lỏng (gồm 2 chất riêng biệt thường gọi là chất "O" và chất "Gh") cực kỳ độc hại, thường xuyên phải thay thế, tăng hạn mới có thể trực chiến lâu dài.
Với động thái xúc tiến mua sắm hệ thống tên lửa phòng không hiện đại SPYDER của Israel, có lẽ thời gian phục vụ trong biên chế của SA-2 đã dần đi tới những ngày tháng cuối cùng.
Đạn tên lửa V-750 của hệ thống SA-2 Guideline
Nhưng sau khi bị loại biên, số đạn tên lửa V-750 còn lại sẽ được xử lý ra sao, đã có đề xuất hoán cải chúng thành các quả tên lửa đạn đạo đối đất, đây thực ra không phải là ý tưởng mới.
Đạn tên lửa V-750 nguyên bản có chiều dài 10,6 m; đường kính 0,7 m; trọng lượng phóng 2.300 kg; đầu đạn 200 kg HE; bán kính sát thương 65 m; tầm bắn tối đa 45 km, trần bay 25 km.
Trong trường hợp hoán cải thành tên lửa đối đất, nếu tối ưu hóa đường bay để tận dụng quỹ đạo lý tưởng, tầm bắn của V-750 có thể lên tới hàng trăm km.
Mặc dù độ chính xác còn nhiều tranh cãi, nhưng với đầu đạn nổ mảnh nặng 200 kg, nếu tập trung bắn theo diện tích thì sẽ tạo ra một cơn bão lửa cực mạnh trút xuống đầu kẻ thù.
Tên lửa đạn đạo Qaher-1 hoán cải từ đạn V-750 do Iran thực hiện
Vào hôm 14/12 vừa rồi, một nguồn tin quân sự Yemen cho biết, phiến quân Houthi đã dùng "tên lửa đạn đạo" tấn công căn cứ không quân King Khaled bin Abdul Aziz của Saudi Arabia và gây thiệt hại rất nặng nề.
Đây là vụ tấn công bất ngờ vì nó diễn ra ngay trước khi thỏa thuận ngừng bắn được ký kết. Điều đáng nói hơn là loại tên lửa được sử dụng chính là Qaher-1 - Phiên bản tên lửa đối đất hoán cải từ SA-2 do Iran thực hiện.
Người phát ngôn của Houthi khẳng định, tầm bắn của Qaher-1 lên tới 250 km.
Như vậy, thực tế đã chứng minh đạn tên lửa V-750 của hệ thống SA-2 hoàn toàn có thể đảm nhiệm chức năng của tên lửa đạn đạo đối đất tầm ngắn, tốc độ tối đa lên tới Mach 3,5 khiến việc đánh chặn nó không hề dễ dàng một chút nào.
Thành công của Iran đối với Qaher-1 thực sự là kinh nghiệm đáng để Việt Nam tham khảo, nhằm tận dụng hết khả năng kho tên lửa V-750 đồ sộ của mình.
Phiến quân Houthi bắn tên lửa Qaher-1 vào căn cứ không quân Saudi Arabia
