Các quan chức quốc phòng Mỹ mới đây tiết lộ một tàu chiến của Hải quân Trung Quốc từng cố tình chặn đầu một tàu tuần dương mang tên lửa dẫn đường của Hải quân Mỹ trong vùng lãnh hải quốc tế.
Cụ thể, tuần dương hạm USS Cowpens, con tàu vừa tham gia cứu trợ thiên tai ở Philippines, đã bị các tàu chiến của Trung Quốc chặn đầu ở Biển Đông, gần khu vực hoạt động của tàu sân bay Liêu Ninh.
Theo lời một sĩ quan Hải quân Mỹ: “Ngày 5/12, trong khi hoạt động hợp pháp tại khu vực lãnh hải quốc tế trên Biển Đông, tàu USS Cowpens và một tàu chiến của Hải quân Trung Quốc đã chạm trán, buộc tàu của Mỹ phải cơ động né tránh để không bị va chạm”.
“Diễn biến vụ việc này đòi hỏi các thủy thủ phía Mỹ có trình độ chuyên môn cao nhất, đặc biệt là duy trì thông tin liên lạc giữa các tàu để tránh nguy cơ của một vụ va chạm hoặc tai nạn ngoài mong đợi” - Vị sĩ quan nói.
Tại thời điểm diễn ra vụ việc, tàu USS Cowpens đang tiến hành hoạt động trinh sát tàu sân bay Liêu Ninh. Khi đó, tàu sân bay của Trung Quốc mới di chuyển từ cảng Thanh Đảo để tiến vào Biển Đông. Theo phía Mỹ, cuộc chạm chán diễn ra sau khi một tàu Hải quân Trung Quốc gửi một tính hiệu cảnh báo và yêu cầu tàu Cowpens phải dừng lại. Đáp lại, tuần dương hạm tên lửa của Mỹ vẫn tiếp tục di chuyển theo lộ trình và bỏ ngoài tai yêu cầu của Trung Quốc bởi họ đang hoạt động trên lãnh hải quốc tế.
Sau đó, một tàu đổ bộ của Trung Quốc bất ngờ di chuyển đến trước mặt tàu Cowpens và dừng lại, buộc tàu Cowpens phải chuyển hướng ngay lập tức, thực hiện một thao tác hết sức nguy hiểm.
Phía Mỹ khẳng định tàu Cowpens khi đó đang tiến hành hoạt động bình thường nhằm thực hiện quyền tự do hàng hải gần tàu sân bay của Trung Quốc.
Vụ chạm trán này là một trong những "va chạm" mà các quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc gần đây cảnh báo có thể xảy ra do những căng thẳng tăng cao trong khu vực liên quan đến tuyên bố thành lập Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của Trung Quốc trên biển Hoa Đông.
Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) do Trung Quốc đơn phương thiết lập
Lực lượng quân sự của Trung Quốc trong những ngày qua đã liên tục triển khai các tiêm kích Su-30, J-11 cũng như máy bay chỉ huy và cảnh báo sớm KJ-2000 tới ADIZ để kiểm soát vùng không phận vốn có sự hoạt động thường xuyên của các máy bay trinh sát của cả Mỹ và Nhật Bản. Tuy nhiên, Mỹ và Nhật Bản đều không công nhận vùng ADIZ của Trung Quốc.
Các quan chức quốc phòng Mỹ cho rằng việc Trung Quốc áp đặt vùng ADIZ là nhằm kiềm chế các hoạt động trinh sát trong khu vực mà họ cho rằng có thể đe dọa các bí mật quân sự của mình. Trong khi đó, quân đội Mỹ thường xuyên thực hiện các chuyến bay trinh sát bằng máy bay EP-3 và máy bay không người lái RQ-4 Global Hawk.
Bên cạnh việc đơn phương tuyên bố thiết lập vùng ADIZ, tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc được sự hộ tống của 4 tàu chiến khác gần đây đã tiến hành hoạt động huấn luyện cơ động trên Biển Đông.
Rick Fisher, một chuyên gia nghiên cứu các vấn đề quân sự Trung Quốc tại Trung tâm Chiến lược và đánh giá quốc tế của Mỹ cho hay Trung Quốc rất có thể sẽ kiên quyết thực hiện các vụ việc tương tự, điều này là một phần của chiến lược gây sức ép lên phía Mỹ.
"Trung Quốc có thể chấp nhận hy sinh một tàu đổ bộ, bởi hiện tại hó có tới 27 chiếc loại này, tuy nhiên các tàu này được trang bị ít nhất là một pháo 37mm, ở tầm gần hoàn toàn có thể phá hủy nặng nề một tàu khu trục được trang bị vũ khí hạng nhẹ của Mỹ” - Fisher nhận định.
Hầu hết số tàu chiến cỡ lớn của Trung Quốc nằm ngoài phạm vi các pháo 127mm của các tuần dương hạm của Mỹ, ngoại trừ các tàu khu trục lớp Sovremenny của Trung Quốc do Nga sản xuất và tàu khu trục Type 052D được trang bị các pháo 130mm.
The Fisher, vụ chám trán trên đây có thể là một phần tín hiệu chính trị Trung Quốc muốn phát đi nhằm cảnh báo rằng họ sẽ không chấp nhận sự hiện diện quân sự của Mỹ để cạnh tranh ảnh hưởng trên chiến trường Đông Á.
“Trung Quốc đã bỏ ra 20 năm qua để xây dựng lực lượng Hải quân và hiện nay họ thấy rằng có thể sử dụng lực lượng này để giành giật các mục đích chính trị” - Fisher nói.
Chuyên gia này nói thêm, trong đầu năm 2012 Trung Quốc đã triển khai ý định tấn công trên cả Biển Đông và Hoa Đông: “Trong giai đoạn đầu sử dụng sức mạnh hải quân mới của mình, Trung Quốc vừa giả bộ vừa dọa dẫm, tuy nhiên họ cũng nhắm đến một cuộc đụng độ nhằm uy hiếp cả Mỹ, Nhật và Philipines”.
Vụ việc xảy ra với tàu Cowpens là ví dụ gần đây nhất đối với hành động gây gổ của Hải quân Trung Quốc với các tàu chiến Mỹ. Hồi tháng 6 năm nay, tàu do thám USNS Impeccable của Mỹ đã bị một tàu Hải giám của Trung Quốc quấy rối. Trong vụ việc này, tàu Trung Quốc đã cảnh báo và cho rằng tàu Mỹ đang hoạt động bất hợp pháp, bất chấp thực tế con tàu này đang di chuyển trong vùng lãnh hải quốc tế. Phía Trung Quốc ra yêu sách buộc tàu Mỹ phải xin phép trước khi đi vào khu vực vốn cách bờ biển của Trung Quốc hơn 100 dặm.
Trước đó, hồi tháng 3/2009, tàu Impeccable cũng đã bị 5 tàu của Trung Quốc quấy rối và phun vòi rồng nhằm ngăn chặn hoạt động của tàu này. Một tàu do thám khác của Mỹ là USNS Victorious cũng đã gặp phải các hành động quấy rối hàng hải của Trung Quốc cách đây vài năm.
Phía Mỹ cho rằng Lầu Năm Góc và Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương đã nỗ lực phát triển mối quan hệ gần gũi hơn với quân đội Trung Quốc, đây là một phần trong chính sách xoay trục sang châu Á của chính quyền Obama. Tuy nhiên quân đội Trung Quốc đã tỏ ra không mấy mặn mà về thiện chí này. Các hãng truyền thông nhà nước của Trung Quốc còn thường xuyên đề cập rằng Mỹ đang nỗ lực đánh bại Trung Quốc bằng cách lôi kéo các quốc gia thù địch bao vây nước này.
