Linh cữu nhà khoa học Mohsen Fakhrizadeh tại tang lễ diễn ra ở Bộ Quốc phòng Iran, ngày 30/11/2020 (Ảnh: Iranian Defense Ministry - Anadolu Agency)
Quan chức Mỹ: Israel đứng sau vụ ám sát nhà khoa học Iran
Tuy nhiên, quan chức này từ chối cung cấp chi tiết về việc liệu chính quyền Trump có nắm được thông tin về vụ tấn công trước khi nó diễn ra, cũng như có cung cấp hỗ trợ nào cho những kẻ thực hiện hay không.
Vị quan chức nói với CNN, trong quá khứ Israel đã chia sẻ thông tin với Mỹ về các mục tiêu của Tel Aviv cũng như các chiến dịch bí mật của họ trước khi tiến hành, nhưng không tiết lộ Israel có làm theo quy trình như cũ trong trường hợp lần này hay không.
Ông Mohsen Fakhrizadeh, lãnh đạo Tổ chức Nghiên cứu và Sáng tạo Quốc phòng thuộc Bộ Quốc phòng Iran, đã thiệt mạng sau khi đoàn xe hộ tống của ông lọt ổ phục kích ở gần thủ đô Tehran hôm 27/11. Nhà khoa học này được phương Tây mệnh danh là "cha đẻ của chương trình vũ khí hạt nhân Iran" và là mục tiêu mà Israel nhắm đến trong thời gian dài - nguồn tin của CNN nói.
Giới chức Iran cũng nhanh chóng cáo buộc Israel đứng sau vụ ám sát và tuyên bố chiến dịch hôm 27 mang đậm dấu ấn của cơ quan tình báo Israel Mossad. Dù vậy, Tehran chưa công bố bằng chứng cụ thể minh chứng sự dính líu của Israel, trong khi Tel Aviv không thừa nhận hay bác bỏ cáo buộc trách nhiệm.
New York Times là tờ báo đầu tiên ở Mỹ đưa tin từ một quan chức Mỹ nói Israel đứng sau vụ ám sát ông Fakhrizadeh.
Hình ảnh từ hiện trường vụ ám sát nhà khoa học Mohsen Fakhrizadeh ở gần Tehran, Iran, ngày 27/11/2020
Ông Trump ra yêu cầu về chiến dịch gây sức ép lên Iran
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã có chuyến công du Israel không đầy hai tuần trước vụ tấn công. Đây là một phần trong lịch trình công du Trung Đông của ông, bên cạnh các nước Qatar, Saudi Arabia và Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE). Ông Pompeo được cho là thảo luận vấn đề Iran tại tất cả các điểm đến này.
Tổng thống Donald Trump trao cho ông Pompeo toàn quyền xúc tiến chiến dịch "sức ép tối đa" trong vòng hai tháng tới - vị quan chức hé lộ với CNN, bổ sung rằng sẽ có thêm các lệnh cấm vận được Mỹ áp đặt với Iran trong tuần này và thời gian tiếp theo.
Theo nguồn tin, mức độ đe dọa đối với người Mỹ tại khu vực vẫn không bị tăng lên sau vụ ám sát, một phần bởi Iran đổ lỗi cho Israel. Song Mỹ tin rằng Tehran trên thực tế vẫn chưa trả đũa vụ Mỹ ám sát Tư lệnh lực lượng tinh nhuệ Quds Qassem Soleimani hồi tháng 1, và cộng đồng tình báo Mỹ hiện đang bám sát tình hình khu vực.
Chính phủ Mỹ dự kiến đòn trả đũa của Iran cho vụ Soleimani có thể diễn ra quanh mốc thời gian 3/1 - ngày mà ông này bị sát hại, song nguồn tin của CNN lý giải rằng những phương án của Tehran bị hạn chế do lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Joe Biden sẽ diễn ra hơn hai tuần sau thời điểm này.
Bất kỳ động thái nào nhằm vào Mỹ - đặc biệt là việc giết hại công dân Mỹ - sẽ khiến chính quyền Biden khó cân nhắc việc giảm nhẹ cấm vận với Tehran hơn. Nhưng nếu không có hành động nào thì những đe dọa trả đũa của Iran sẽ trở thành "lời nói suông" với dư luận trong nước cũng như khu vực.
Trong phát biểu về chính sách đối ngoại vào năm ngoái, ông Joe Biden nói sẽ đưa Mỹ tái gia nhập thỏa thuận hạt nhân Iran ký năm 2015, có tên chính thức là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA), nếu như Tehran bắt đầu tuân thủ trở lại các điều khoản. Các cố vấn của ông nói điều này sẽ đòi hỏi Mỹ làm việc chặt chẽ với các đồng minh và gần như ngay lập tức khởi động các vòng đàm phán mới sau khi Biden nhậm chức.
Triển vọng tái sinh JCPOA đang trở nên khó khăn hơn sau vụ ám sát ông Fakhrizadeh, bởi Quốc hội Iran ngày 1/12 đã đồng thuận ở mức cao về cương lĩnh của dự luật nhằm đáp trả các lệnh cấm vận và tăng cường mạnh mẽ chương trình hạt nhân của nước này.
Dự luật vạch ra một Kế hoạch hành động chiến lược, yêu cầu Tổ chức năng lượng nguyên tử Iran (AEOI) sản xuất ít nhất 120kg uranium làm giàu 20% mỗi năm và lưu trữ trong nước.
Một khi dự luật được thông qua, Tehran cũng có thể vượt rào các hạn chế mà họ đang tuân thủ theo JCPOA.
Mời độc giả theo dõi chúng tôi trên MXH Lotus