SOHA NEWS
19h27: Ông Ali Akbar Velayati, cố vấn hàng đầu của Lãnh tụ tinh thần tối cao Iran Ali Khamenei tuyên bố, nước này đã sẵn sàng làm giàu urani cấp độ cao hơn mức cho phép trong thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015.
Phát biểu đưa ra chỉ 1 ngày trước thời hạn chót (7/7) mà Iran đặt ra cho các nước châu Âu tham gia ký kết thỏa thuận để thực hiện những bước đi giúp bảo vệ Iran trước trừng phạt của Mỹ.
18h16: Iran đã lên tiếng bác thông tin "bịa đặt" cho rằng nước này bắt giữ một tàu chở dầu của Anh tại vùng Vịnh.
Iran đã lên tiếng bác thông tin "bịa đặt" cho rằng nước này bắt giữ một tàu chở dầu của Anh tại vùng Vịnh. Động thái này được đưa ra trong bối cảnh quan hệ giữa Tehran và London căng thẳng liên quan đến tàu chở dầu Grace I của Iran bị bắt giữ tại vùng lãnh thổ Gibraltar của Anh trước đó.
Hãng thông tấn IRIB của Iran dẫn nguồn giấu tên đã khẳng định thông tin trên là "bịa đặt" và Iran không bắt giữ tàu chở dầu Pacific Voyager của Anh tại vùng Vịnh. Trước đó, trên tài khoản Twitter, một số thông tin cho hay chiếc tàu trên, treo cờ Anh, đã bị chặn tại vùng Vịnh.
Về phần mình, giới chức Anh cũng xác nhận tàu chở dầu Pacific Voyager bị chặn lại tại vùng Vịnh nhưng chỉ là theo thủ tục thông thường về điều chỉnh thời gian trước khi vào cảng và hiện con tàu vẫn đang tiếp tục hành trình.
16h51: Theo các trang thông tin hàng hải thì tại thời điểm này, ở vùng Vinh gần Iran, có tới 2 tàu dầu treo cờ Anh đang hoạt động là tàu dầu Pacific Voyager và tàu chở khí hóa lỏng (LPG) BW Gemini.
Tàu chở khí hóa lỏng (LPG) BW Gemini treo cờ Anh đang hoạt động tại vùng Vịnh, ngoài khơi Iran.
15h42: Siêu tàu dầu Pacific Voyager treo cờ Anh dường như đang có lộ trình bất thường khi hoạt động ở giữa vùng Vịnh và có thông tin cho biết con tàu này đang "mất điều khiển", gần eo biển Hormuz nơi cách đây không lâu một máy bay trinh sát không người lái RQ-4 Globla Hawk của Mỹ bị Iran bắn hạ.
Trước đó, Iran đã đe dọa sẽ bắt giữ tàu dầu của Anh nếu siêu tàu dầu dài 330m của họ không được thả.
Pacific Voyager mang cờ Anh dường như đang có lộ trình bất thường ở giữa vùng Vịnh.
15h26: Nếu xung đột quân sự bùng phát giữa Mỹ và Iran, một trong những mục tiêu mà Tehran có thể nhắm đến đó là tàu sân bay của Mỹ.
Cho dù khả năng phòng thủ tự thân (chiến đấu cơ, tên lửa phòng không) rất tốt lại được bảo vệ nghiêm ngặt bởi các tàu tuần dương và khu trục đi kèm thì tàu sân bay Mỹ vẫn là một mục tiêu "ngon ăn". Bởi lẽ một cuộc tấn công bất ngờ từ nhiều hướng có thể khiến các hệ thống phòng thủ quá tải và tê liệt.
Liệu Iran có dám tấn công tàu sân bay Mỹ để rồi chuốc lấy hậu quả không thể cứu vãn bởi một khi biểu tượng sức mạnh quân sự và danh dự của Mỹ bị trúng đạn, thậm chí là bị đánh chìm sẽ thổi bùng lên làn sóng của giới tinh hoa và công luận nước này yêu cầu tấn công trả đũa?
Chắc chắn Iran sẽ phải cân nhắc không chỉ 2 mà là nhiều lần bởi lẽ kể từ sau Thế chiến 2 tới nay, chưa một quốc gia nào dám tấn công quyết tử nhằm vào một tàu sân bay của hải quân Mỹ, tất cả đều chọn cách đối đầu ở mức độ rất cẩn trọng.
Tàu sân bay Mỹ đang bá chủ các đại dương.
14h08:Trong trường hợp xảy ra chiến tranh, theo nhận định của CNN, hỏa lực mạnh của Mỹ có thể giúp Mỹ giành thế thắng trong một thời gian nhưng Iran và đồng minh sẽ khiến cuộc chiến trong khu vực nóng bỏng trong thời gian dài.
Thứ nhất, Phong trào Hồi giáo Hezbollah lúc nào cũng sẵn sàng nã tên lửa vào đồng minh Israel của Mỹ.
Thứ hai, các đối tác dòng Shia của Iran tại Iraq sẽ không ngần ngại mà phát động tấn công các căn cứ quân sự và nhân sự Mỹ tại Iraq. Một số cơ sở quân sự ở Iraq có binh sĩ Mỹ hoạt động đã từng bị tấn công bằng tên lửa và rocket.
Thứ ba, lực lượng quân sự Mỹ ở Afghanistan cũng có thể bị đồng minh của Iran ở Afghanistan tấn công.
Thứ tư, các tay súng Houthi ở Yemen sẽ nhằm vào Saudi Arabia, một nước ủng hộ mạnh mẽ chiến dịch gây sức ép tối đa của Tổng thống Trump.
Thứ năm, Iran nhiều khả năng sẽ thực hiện nhất là đóng cửa Eo biển Hormuz, một tuyến đường vận chuyển dầu quan trọng của toàn cầu.
Trang tin tức OilPrice dự báo giá dầu có thể tăng vọt lên 250 USD/thùng trong trường hợp đó. Cuộc chiến sẽ gây hậu quả kinh tế tồi tệ hơn với Mỹ, đó là chưa kể tác động hủy diệt với nền kinh tế toàn cầu.
14h03: Giới phân tích quốc tế nhận định trong bối cảnh bị phần lớn đồng minh lạnh nhạt trong chính sách đối với Iran, TT Mỹ Donald Trump đang đi một nước cờ được cho là khá mềm dẻo khi xúc tiến chiến dịch gây sức ép tối đa bằng các biện pháp trừng phạt cứng rắn để xem Iran sẽ phản ứng ra sao.
Ở phía ngược lại, Tehran cũng không phải dạng vừa, họ cũng cứng rắn yêu cầu Mỹ phải tái cam kết với thỏa thuận hạt nhân, bãi bỏ trừng phạt.
13h36: Đánh giá về sự kiện đặc nhiệm anh bắt giữ siêu tàu dầu của Iran, Matthew Oresman một đối tác của Công ty luật Pillsbury Winthrop Shaw Pittman, chuyên gia tư vấn về các biện pháp trừng phạt, cho biết:
"Đây là lần đầu tiên EU làm điều gì đó công khai và gây hấn như vậy. Điều này có thể được hiểu là tín hiệu cho cả Syria và Iran, cũng như Mỹ, rằng châu Âu thực thi nghiêm túc các biện pháp trừng phạt và EU cũng có thể đáp trả chính sách bên miệng hố chiến tranh của Iran liên quan đến các cuộc đàm phán hạt nhân đang diễn ra".
12h33: Bất chấp việc Iran yêu cầu thả luôn và ngay siêu tàu dầu Grace 1 bị bắt giữ nhưng giới chức Anh đã ra quyết định giam giữ con tàu này thêm 14 ngày, tức là tới ngày 19/07, do Iran chưa chứng minh được nguồn gốc của số dầu, cũng như điểm đến của con tàu bị bắt.
Bộ Ngoại giao Nga mô tả đây là "một hành động được lên kế hoạch từ lâu" và là nhằm làm phức tạp hơn nữa tình hình vốn đã căng thẳng hiện nay liên quan tới Iran và Syria.
11h30: Tờ Plymouthlive bình luận khả năng Iran sẽ trả đũa Anh sau vụ đặc nhiệm Hoàng gia bắt giữ tàu chở dầu của nước này được cho là đang trên đường chở lậu tới Syria.
Đồng thời họ cũng nhắc lại sự kiện cách đây 12 năm (ngày 23/03/2007) khi Lực lượng Vệ binh cộng hòa Iran đã bắt giữ 15 sĩ quan đặc nhiệm hải quân đánh bộ và thủy thủ Anh khi tàu của họ đi nhầm vào lãnh hải Iran. Sau khi bị bắt, nhóm binh sĩ Anh này đã bị Iran giam giữ 13 ngày.
Chỉ tới sau khi Hải quân Anh xin lỗi người dân Iran vì đã xâm phạm lãnh hải thì họ mới được trả tự do.
11h23: Nhiều chuyên gia quân sự nhận định dường như việc đặc nhiệm Anh bắt giữ siêu tàu dầu của Iran là một chiêu khích tướng và gây chiến, bởi nếu Iran thực sự triển khai bắt giữ tàu của Anh thì rất có thể dẫn tới bùng phát xung đột quân sự vì khi đó Tehran đã chính thức tuyên chiến với Anh và các đồng minh châu Âu. Tất nhiên Mỹ sẽ không đứng ngoài cuộc.
Có lẽ, Mỹ-Anh và các đồng minh đang tìm kiếm một cái cớ thích hợp để phát động một chiến dịch quân sự tấn công Iran.
11h06: Trong bối cảnh căng thẳng Mỹ và Iran vẫn chưa hạ nhiệt, Anh lại góp thêm một mồi lửa có thể khiến chiến tranh bùng phát thì chính họ lại hớ hênh khi để tài liệu tuyệt mật liên quan đến cơ sở sản xuất vũ khí hóa học nổi tiếng Porton Down trong một thùng rác ở bãi đỗ xe phía Bắc London.
Tài liệu chứa nhiều thông tin nhạy cảm liên quan đến an ninh cơ sở hóa học, bao gồm chi tiết các thiết bị được bảo vệ, địa chỉ nhà của những người bảo vệ và thậm chí cả mật khẩu máy tính. Tài liệu được lưu trữ trong khoảng thời gian đầu những năm 1980 đến năm 2017. Đây được coi là món quà giá trị cho những nhóm khủng bố.
10h10: Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) sẽ tổ chức một cuộc họp khẩn cấp vào ngày 10/7 tới, chỉ vài ngày sau khi Iran đe dọa sẽ làm giàu urani vượt mức quy định trong thỏa thuận hạt nhân.
Hồi đầu tuần, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif tuyên bố Iran sẽ làm giàu urani ở cấp độ trên 3,67% nếu các nước châu Âu không cứu vãn được JCPOA. Ngay sau đó, IAEA xác nhận Iran đã vượt qua giới hạn 300kg dự trữ urani được làm giàu theo quy định trong JCPOA. Mỹ cho rằng thông tin này "rất đáng quan ngại".
09h54: Ngay sau khi biết tin siêu tàu chở dầu của Iran bị bắt giữ, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton viết trên mạng Twitter đầy hả hê:
Tin tuyệt vời: Anh đã bắt giữ siêu tàu Grace 1 chở dầu đến Syria vì vi phạm lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu (EU). Mỹ và các đồng minh sẽ tiếp tục ngăn chặn các chính quyền ở Tehran và Damascus thu lợi từ hoạt động buôn bán bất hợp pháp này".
09h31: Trước những động thái khiêu khích của Mỹ và đồng minh, Iran đã nối lại chương trinh hạt nhân của mình bằng việc tái khởi động Cơ sở hạt nhân Arak sau khi Mỹ tuyên bố rút khỏi thỏa thuận với Iran ký năm 2015. Đồ họa dưới đây cho thấy toàn cảnh của Cơ sở hạt nhân Arak.
Cơ sở hạt nhân Arak.
09h10: Mỹ đang tăng cường lực lượng quân sự ở Vịnh Ba Tư và những lời tuyên bố khoa trương của Washington ngày càng có xu hướng hiếu chiến. Tuy nhiên, Iran – không giống như các quốc gia khác mà Mỹ đã tấn công – không phải là một mục tiêu "dễ xơi".
Mỹ đã triển khai nhóm tác chiến tàu sân bay USS Abraham Lincoln và một nhóm máy bay ném bom tới Trung Đông. Tiếp đó, Lầu Năm Góc tuyên bố một tổ hợp tên lửa Patriot, cùng tàu vận tải USS Arlington, đang trên đường tới vùng Vịnh.
Một diễn biến nóng rẫy mới xảy ra đó là Lực lượng thủy quân lục chiến Hoàng gia Anh đã bắt giữ siêu tàu dầu Grace 1 của Iran đang vận chuyển lượng dầu thô có trị giá tới 120 triệu USD. Phải chăng đó là những dấu hiệu cho thấy hai phía đang tiến đến một cuộc xung đột?
09h03: Trước đó cảnh sát và lực lượng bảo vệ bờ biển Gibraltar với sự hỗ trợ của Lực lượng thủy quân lục chiến Hoàng gia Anh đã bắt giữ siêu tàu dầu Grace 1 của Iran vào sáng sớm 4/7 do nghi ngờ tàu này vi phạm các lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu (EU) khi chở dầu đến Syria.
Theo mạng dữ liệu vận chuyển Refinitiv Eikon, tàu Grace 1 có lộ trình từ Iran, di chuyển qua mũi phía Nam của châu Phi thay vì qua kênh đào Suez của Ai Cập.
Nếu lượng dầu trên tàu được xác định là dầu thô của Iran với đích đến là Syria thì chuyến hàng này có thể còn vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ.
Dữ liệu vận chuyển hàng hải cho biết tàu Grace 1 trọng tải 300.000 tấn, treo cờ Panama, do công ty IShips Management , có trụ sở tại Singapore, quản lý. Kể từ cuối năm 2011, EU đã áp đặt các lệnh cấm nhằm vào Syria, trong đó có ngành sản xuất dầu mỏ và hoạt động đầu tư của nước này.
08h42: Trên Twitter, ông Mohsen Rezai nêu rõ: "Nếu Anh không thả tàu chở dầu của Iran, Iran sẽ có nhiệm vụ bắt giữ một tàu chở dầu của Anh. Iran chưa bao giờ khởi xướng các hành động thù địch, song cũng chưa bao giờ do dự trong đối phó với các hành động bắt nạt".
Ông Rezei đưa ra tuyên bố nóng sau khi Lực lượng thủy quân lục chiến Hoàng gia Anh bắt giữ tàu chở dầu Grace 1 do nghi ngờ tàu này vận chuyển dầu tới Syria, vi phạm các lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu (EU), một động thái nghiêm trọng khiến Tehran nổi giận và có thể làm leo thang thế đối đầu với phương Tây.
Trong khi đó, Iran vừa ra Điện văn thông báo hàng không (Notice to Airmen - NOTAM) tại 2 sân bay Bandar Abbas và Tabriz khi tiến hành đặt các chướng ngại vật ở đường cất hạ cánh. Động thái này được cho là chuẩn bị để triển khai máy bay chiến đấu.
Các chướng ngại vật này được cho là để hỗ trợ máy bay hạ cánh khẩn cấp không bị trượt khỏi đường băng hoặc ngăn máy bay không lao ra ngoài khi hủy bỏ cất cánh vì lý do nào đó.
Iran đã chuẩn bị triển khai máy bay chiến đấu tại sân bay quốc tế Bandar Abbas.