Ngồi trước chiếc máy may công nghiệp, bàn chân đạp đều nhịp, Tạ Trường Huy cảm thấy mình vẫn còn giá trị. Bánh đà quay, kim lên xuống liên hồi, từng đường chỉ thẳng tắp trải trên mặt vải, âm thanh “lạch cạch” quen thuộc vang lên bên tai như nhịp sống chưa đứt đoạn.
Những lúc không phải làm việc, anh lại "nằm bên máy” - cách mà người bệnh thận gọi việc chạy thận nhân tạo. Máy bơm máu màu trắng quay chậm rãi, hút máu ra khỏi cơ thể, dẫn qua bộ lọc dài, tách bỏ độc tố và dịch thừa rồi đưa máu sạch trở lại.
“Cách ngày làm một lần. Cuộc sống của tôi giờ chỉ xoay quanh máy may và máy lọc máu”, anh nói.
Ông Tạ Trường Huy cách ngày chạy thận 1 lần
Tạ Trường Huy, 45 tuổi ở Trung Quốc, là bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối, buộc phải lọc máu định kỳ để duy trì sự sống. Ở vùng ven thành phố Quảng Châu, anh tìm được một “nhà máy đặc biệt” như thế, nơi chủ yếu tuyển dụng bệnh nhân thận. Và không chỉ có một nơi như vậy.
Tại những nhà máy này, xưởng sản xuất và khu điều trị nằm chung trong một tòa nhà, hỗ trợ lẫn nhau để người bệnh có thể vừa làm việc, vừa điều trị.
Đồng nghiệp cũng là đồng bệnh
Chỗ làm của Tạ Trường Huy ở cuối hành lang, phải đi xuyên qua khu cắt vải, đóng gói, đục khuy, là ủi. Trong không gian lẫn mùi keo và sợi hóa học, vải vụn chất đống, những đơn hàng gia công rẻ tiền vài hào, một tệ mỗi sản phẩm xếp cao như núi.
Ông chủ nhà máy, Tạ Cường, vốn xuất thân là bác sĩ. Khi chuyển sang làm dệt may, ông cũng “mù tịt”. Nhà máy ban đầu chỉ nhận những đơn gia công nhỏ, sau đó thuê quản lý chuyên nghiệp, ký được hợp đồng trọn gói may áo khoác, quần, đồ cơ bản.
Nhà máy có hơn 60 người, chỉ khoảng hơn chục người khỏe mạnh, còn lại đều là bệnh nhân suy thận. Ông Tạ Cường thừa nhận, họ phải đi lọc máu thường xuyên, sức khỏe yếu, không thể tăng ca, nên năng lực cạnh tranh rất thấp.
Đồng nghiệp, cũng là "thận hữu" của ông Tạ Trường Huy có người mới chỉ 24 tuổi
Các bệnh nhân suy thận ở đây gọi nhau là “thận hữu”. Sau khi mắc bệnh, nhiều người mất việc, bị gia đình xa lánh, rơi vào cảnh nghèo vì bệnh. Họ kết nối với nhau qua các nhóm mạng xã hội, nương tựa tinh thần từ xa.
Lọc máu là nhu cầu sống còn. Ông Tạ Cường rời bệnh viện tuyến trên năm 2019 để mở trung tâm lọc máu. Sống cùng bệnh nhân, ông nhận ra vấn đề lớn nhất của họ không chỉ là bệnh, mà là mất khả năng lao động và tự chủ kinh tế.
“Nhiều bệnh khác sống không lâu. Còn chúng tôi, nếu lọc máu đều, sống hai ba chục năm không khó. Nhưng sống bằng gì mới là vấn đề”, một bệnh nhân 53 tuổi nói.
Không ít người từng làm ăn khấm khá, rồi trắng tay vì bệnh. Tay chi chít dấu kim tiêm, nghỉ làm vài buổi là bị phát hiện, cuối cùng bị cho thôi việc. Có người phải mở quán ăn nhỏ ngay gần trung tâm lọc máu để bám trụ.
Sáng đạp máy, đêm lọc máu
Từ xưởng may ồn ào xuống phòng lọc máu tầng hai, ba, không khí lập tức đổi khác. Ánh đèn sáng, mùi cồn nồng, hơn 50 máy lọc máu xếp ngay ngắn. Với người bệnh, mất máy lọc máu đồng nghĩa với án tử trong vòng chưa đầy một tuần.
Mỗi tuần ba buổi, mỗi buổi bốn tiếng, họ nằm bất động trên giường, cứ một giờ lại bị gọi dậy đo huyết áp. Trên tường là danh sách kiêng khem: hạn chế nước, tránh muối, dầu mỡ, cảnh giác kali và phốt pho.
Ông Tạ Trường Huy sáng đạp máy may, đêm lọc máu
Có người mới ngoài hai mươi, từng là sinh viên, nay tay không xách nổi vật nặng vì phải tạo cầu nối động tĩnh mạch. Có người làm quần quật cả đời, giờ chỉ mong đủ sức cắt chỉ, may viền để kiếm vài nghìn tệ mỗi tháng.
Phòng bệnh hơn chữa bệnh
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), 10% dân số thế giới đang phải đối mặt với các bệnh lý về thận và mỗi năm, bệnh lý này cướp đi mạng sống của 5-10 triệu người trên toàn thế giới. Đáng chú ý, những con số này được dự đoán sẽ ngày một tăng cao. Ước tính đến năm 2030, có đến 5,2 triệu người mắc bệnh thận và cần được chạy thận nhân tạo.
Vì vậy, để tránh rơi vào tình cảnh giống như những người như Tạ Trường Huy, ngay từ bây giờ bạn nên bảo vệ sức khỏe của thận bằng cách:
- Uống đủ nước: Điều này giúp thận lọc chất thải hiệu quả và hạn chế nguy cơ sỏi thận. Người trưởng thành khỏe mạnh nên uống khoảng 1,5-2 lít nước mỗi ngày, điều chỉnh theo mức vận động, thời tiết và tình trạng sức khỏe. Tuy nhiên, không nên uống dồn dập trong thời gian ngắn, cũng không nên lạm dụng nước ngọt, trà sữa hay đồ uống có cồn.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế ăn mặn vì lượng muối cao khiến thận phải làm việc quá tải, làm tăng huyết áp và đẩy nhanh tổn thương thận. Bên cạnh đó, không nên ăn quá nhiều đạm động vật, đặc biệt là thịt đỏ, nội tạng, thực phẩm chế biến sẵn. Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và lựa chọn nguồn đạm chất lượng vừa phải như cá, đậu phụ, trứng.
- Tránh thói quen xấu: Một thói quen nguy hiểm cần tránh là tự ý dùng thuốc, nhất là thuốc giảm đau, kháng viêm, thuốc nam không rõ nguồn gốc. Nhiều trường hợp suy thận đến từ việc lạm dụng thuốc kéo dài mà không có chỉ định y tế. Khi cần dùng thuốc, nên tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và không uống nhiều loại thuốc cùng lúc.
- Kiểm soát tốt các bệnh nền: Kiểm soát tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu cao là cách bảo vệ thận hiệu quả nhất. Đây là những nguyên nhân hàng đầu gây suy thận mạn nếu không được điều trị đúng cách.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Tập thể dục đều đặn, không hút thuốc, hạn chế rượu bia và khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các bất thường về chức năng thận, từ đó can thiệp kịp thời trước khi bệnh tiến triển nặng.
Nguồn và ảnh: QQ