LTS: Hồi ký "Tiến sau Thần Chết theo đội hình vệt rẽ nước" (В кильватерном строю за смертью) Phó Đô đốc Hải quân Nga Valery Dmitrievich Ryazantsev viết năm 2005 cho ta thấy rõ bi kịch của tàu ngầm hạt nhân "Kursk" và những điều kiện tiên quyết dẫn đến tai họa làm cho 118 người thiệt mạng.
Trân trọng lược giới thiệu cùng quý độc giả về Cuốn sách, một tác phẩm đưa ra sự phân tích chi tiết các hành động của thủy thủ đoàn, các nhà chỉ huy hải quân và các nhà cứu hộ, là một bằng chứng của một người chứng kiến thảm hoạ K-141 Kursk, chứng nhân về sự sụp đổ của Hải quân Nga sau 1991.
---
KỲ 1: NHỮNG TẢNG BĂNG NGẦM KHỦNG KHIẾP
---
KỲ 2: "THỦY SƯ ĐÔ ĐỐC" LIÊN QUAN TRỰC TIẾP TỚI CÁI CHẾT CỦA TỚI 2 TÀU NGẦM NGUYÊN TỬ NGA
Liên tiếp những thảm họa
Điều đáng buồn nhất trong lịch sử với các kíp thủy thủ Hạm đội Thái Bình Dương là sự đánh giá sai lệch về mức độ sẵn sàng của họ, mà một "thủy sư đô đốc" đưa ra, người "thủy sư đô đốc" này có hoạt động công vụ liên quan trực tiếp đến cái chết của hai chiếc tàu ngầm hạt nhân: K-429 của Hạm đội Thái Bình Dương và K-278 "Komsomolets" của Hạm đội Phương Bắc.
Những thảm họa này là hậu quả trực tiếp của sự đào tạo chuyên môn không đầy đủ của chính vị Đô đốc. Các nhà điều tra không chứng minh được tội lỗi của ông ấy, nhưng chúng tôi, những thủy thủ tàu ngầm, biết rất rõ về nó.
Tổng tư lệnh Hải quân không gắn vị "thủy sư đô đốc" vào trách nhiệm để xảy ra cái chết của K-429. Sự thăng tiến nghề nghiệp tiếp theo của ông đã mang đến cho Hải quân và đất nước thêm những tai họa và sự bất hạnh khổng lồ.
Năm 1989, ông ta đích thân cử một thủy thủ đoàn chưa được chuẩn bị xuống điều khiển tàu ngầm K-278 Komsomolets đi chiến dịch. Chiến dịch này kết thúc với cái chết của chiếc tàu ngầm và phần lớn thủy thủ đoàn.
Tàu ngầm K-278 Komsomolets.
Khi đánh giá thiên vị mức độ sẵn sàng của kíp thủy thủ hạm đội Thái Bình Dương trên tàu ngầm nguyên tử "Omsk", vị tư lệnh này của Hạm đội Phương Bắc hoàn toàn không quan tâm đến việc thủy thủ đoàn đầu tiên của K-141 "Kursk." đã thao luyện các nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu đạt đến mức độ chất lượng thế nào.
Những khoảng trống và những thiếu sót trong công tác huấn luyện thủy thủ đoàn đầu tiên của tàu ngầm hạt nhân "Kursk" trong những năm 1995-1998 đã được bộ tư lệnh Sư đoàn 7, bộ tư lệnh phân hạm đội tàu ngầm số 1 cho phép, khi "vị đô đốc" kia chỉ huy Hạm đội Phương Bắc.
Cái chết của K-141 "Kursk" xảy ra bởi nhiều lý do, kể cả vì sự phá hủy hoàn toàn các nền móng của công tác huấn luyện chiến đấu của các thủy thủ đoàn tàu ngầm, việc không tuân thủ các yêu cầu cơ bản của các quy tắc phục vụ dưới nước, việc các ban tham mưu không có khả năng chỉ huy.
Hiện tượng tiêu cực trong lực lượng Hải quân đã có từ lâu, nhưng sự sụp đổ của Hạm đội Phương Bắc đã diễn ra trong thời gian ông ấy hiện diện.
Rõ ràng vị Đô đốc này hướng mọi nỗ lực trong việc chỉ huy hạm đội nhắm đến việc, bằng đủ mọi cách đáng ngờ, "giành cho được" của Bộ Tổng Tham mưu Hải quân thật nhiều giải thưởng cho những thành tựu hư cấu trong huấn luyện quân sự và để "chạy chỉ tiêu" danh hiệu Anh hùng không "để mất" cho hạm đội Thái Bình Dương và các hạm đội khác.
Năm 1999, vị "thủy sư đô đốc" nghỉ hưu sớm.
Chuỗi ngày đen tối chưa chịu chấm dứt
Quyền lãnh đạo Hạm đội Phương Bắc được chuyển qua cho các học trò của ông ấy. Họ lãnh đạo hạm đội theo cách mà thầy họ dạy họ. Một năm sau thì xảy ra một thảm kịch khủng khiếp với kíp thủy thủ tàu ngầm hạt nhân "Kursk", và sau đó với kíp thủy thủ quân số không nhiều của tàu ngầm hạt nhân đã loại biên chiến đấu K-159.
Thật vậy, trong lịch sử xã hội cá nhân đóng một vai trò quan trọng. Tại Hạm đội Phương Bắc có rất nhiều cá nhân mà cái chết hoặc tai nạn của con tàu trở thành một loại bàn đạp để họ đạt đến các chức vụ và quân hàm cao nhất. Thật không may phải nói đến điều này, vì tất cả những điều ấy có liên quan trực tiếp đến chủ đề câu chuyện của tôi - cái chết của tàu ngầm K-141 Kursk.
Tháng 11 năm 1999, bộ chỉ huy Sư đoàn tàu ngầm 7 đặt cho thủy thủ đoàn "Kursk" nhiệm vụ: chuẩn bị để đầu tháng 12 năm 1999 trả bài khóa huấn luyện mẫu đầu tiên.
Tàu ngầm K-141 Kursk.
Bất kỳ hoạt động làm mẫu nào trong huấn luyện chiến đấu – cũng đều là một biện pháp đào tạo cho đội ngũ chỉ huy chiến hạm và các ban tham mưu phương pháp huấn luyện chiến đấu đúng đắn trên các chiến hạm và tại các ban tham mưu.
Bài huấn luyện mẫu đầu tiên đối với một thủy thủ đoàn đòi hỏi trước tiên huấn luyện mẫu cho mỗi thủy thủ và thủy thủ đoàn trong toàn thể các vấn đề về tổ chức công tác hàng ngày, sẵn sàng bảo dưỡng khí tài quân sự và vũ khí, thực hiện đấu tranh sinh tồn khi tàu cập cảng tại cầu tàu, huấn luyện chuẩn bị cho con tàu tiếp nhận vũ khí và đi biển.
Đây là bài huấn luyện khó khăn nhất trong tất cả những bài huấn luyện mà kíp thủy thủ phải hoàn thiện.
Để chuẩn bị bài này kíp thủy thủ phải hoàn thành một khối lượng lớn các công việc khác nhau như:
- Hiệu chỉnh tài liệu của tàu, đưa vũ khí, khí tài và toàn bộ con tàu nói chung về trạng thái tốt;
- Thực hiện đầy đủ tất cả lịch trình công tác chiến đấu và công tác nghiệp vụ hàng hải hàng ngày, huấn luyện và diễn tập quân sự, khôi phục lại các kỹ năng chuyên môn của từng thủy thủ, quân nhân chuyên nghiệp, sĩ quan, chuyển xuống tàu những dự trữ vật chất và cơ số vũ khí đạn cần thiết.
Điều gì đã xảy ra với thủy thủ đoàn tàu ngầm hạt nhân Kursk vào thời điểm họ được giao nhiệm vụ chuẩn bị bài huấn luyện mẫu đầu tiên?
Sau khi đi biển trở về hồi tháng 10, một phần thủy thủ đoàn đi nghỉ mát dự phòng, một phần thủy thủ nghĩa vụ ra quân chuyển ngạch dự bị. Những người còn lại trên chiếc tàu ngầm hạt nhân đã tiến hành sửa chữa sau hải hành, tham gia vào lập kế hoạch huấn luyện chiến đấu cho năm huấn luyện mới 2000.
Thực tế, trên tàu ngầm hàng ngày công việc vẫn diễn ra mà không thể kết hợp với việc thao luyện và chuẩn bị cho bài huấn luyện, hơn thế lại còn là bài huấn luyện mẫu.
Có thể thấy tại ban tham mưu sư đoàn 7 và phân hạm đội 1 người ta không nghĩ bằng cái đầu, khi họ đặt nhiệm vụ chuẩn bị thực hiện bài huấn luyện mẫu vào đầu tháng 12 năm 1999 cho kíp thủy thủ không đầy đủ của một tàu ngầm, vừa trở về từ một chuyến đi biển dài.
Các vị chỉ huy của Hạm đội Biển Bắc thậm chí phớt lờ thực tế là đầu tháng 12, tại toàn thể các Lực lượng Vũ trang Liên bang Nga thường chỉ tập trung họp về phương pháp-tổ chức, còn công tác huấn luyện chiến đấu không thực hiện vào thời gian này.
Tình hình ở phân hạm đội tàu ngầm số 1 trong những năm 1988-1989 cũng tương tự, khi cùng với vô số các hành vi vi phạm các yêu cầu của điều lệnh phục vụ, kíp thủy thủ tàu ngầm hạt nhân K-278 "Komsomolets" thực hành bài huấn luyện đầu tiên trước lúc ra khơi trên chuyến hải hành cuối cùng của mình.
Tư lệnh phân hạm tàu ngầm 1 thời ấy, vị Đô đốc, đã trở thành Tư lệnh Hạm đội Phương Bắc sau cái chết của chiếc tàu ngầm của mình. Kinh nghiệm cay đắng của phân hạm đội 1 đã không dạy cho ai một điều gì. Hơn nữa, không ai trong số các quan chức chịu trách nhiệm vì một "kinh nghiệm" như vậy.
Các Đô đốc vi phạm các điều lệnh, còn các thủy thủ tàu ngầm thì trả giá cho những vi phạm này bằng cuộc sống của họ. Điều đó đã trở thành truyền thống ở Hạm đội Phương Bắc.
Vào đầu tháng 12 năm 1999, liên quan đến việc khởi đầu năm huấn luyện mới, tại tất cả các đơn vị Hải quân Nga diễn ra cái gọi là giai đoạn tổ chức. Thời điểm này, ở các đơn vị diễn ra các cuộc họp theo thông lệ, các giờ họp về công tác tổ chức lại phân đội sau khi lứa nghĩa vụ quân sự chuyển ngạch dự bị, làm các công việc nội vụ hàng ngày theo điều lệnh.
Trong thời kỳ tổ chức, không tiến hành huấn luyện chiến đấu trên các con tàu và các đơn vị Hải quân. Tuy nhiên, thủy thủ đoàn "Kursk" không tham gia các hoạt động của thời kỳ tổ chức, nó trả bài huấn luyện mẫu.
Bộ Chỉ huy và ban tham mưu sư đoàn 7 đánh giá sự chuẩn bị của thủy thủ đoàn cho nhiệm vụ huấn luyện đầu tiên bằng điểm "tốt", và vào giữa tháng 12 các thủy thủ tàu ngầm đi nghỉ phép năm 1999.
Không có chuyến đi biển nào ở Địa Trung Hải được lên kế hoạch trong năm huấn luyện mới cho họ. Thủy thủ đoàn thứ hai tiếp tục công việc sửa chữa sau hải hành trên tàu ngầm.
Năm 2000 đang đến gần. Có vẻ như thủy thủ đoàn muốn trì hoãn sự kiện năm mới tới. Các thủy thủ tàu ngầm đang đi nghỉ phép năm của năm 1999, và năm cũ đối với họ vẫn đang tiếp tục cả sau kỳ nghỉ năm mới.
Nhưng sợi chỉ sống còn của thủy thủ đoàn K-141 "Kursk", dệt từ 118 sợi chỉ con - số phận của chiếc tàu ngầm, đã ở trong tay vị Nữ thần Số Mệnh đáng gờm, - Atropos. Nữ thần đã sẵn sàng giật đứt sợi chỉ này không thương tiếc.
Tàu ngầm K-141 Kursk sau khi được trục vớt từ đáy biển.
Các vị Đô đốc Hải quân Nga và Hạm đội Phương Bắc có thể ngăn cản vị Nữ thần thực hiện một bản án quái dị và bất công, nhưng họ không làm vậy. Cuộc sống của các thủy thủ kíp tàu ngầm Kursk sẽ sớm bị xử lý bởi Nữ thần Số phận.
Mọi thứ đều đang kết thúc. Thủy thủ đoàn K-141 "Kursk" cũng đã kết thúc kỳ nghỉ. Đến Vidyaevo, các thủy thủ tàu ngầm rất ngạc nhiên khi biết về kế hoạch tiếp theo tại Địa Trung Hải vào tháng 9 năm 2000.
Theo kế hoạch chuẩn bị cho chiến dịch đi biển này, họ phải ngay lập tức đi tiếp một kỳ nghỉ phép khác, bây giờ là kỳ của năm 2000. Thủy thủ đoàn thứ nhất của tàu ngầm "Kursk" một lần nữa lại đi nghỉ phép và chỉ trở về cuối tháng 5 năm 2000.
Nhìn vào kế hoạch chuẩn bị cho chiến dịch, mà bộ chỉ huy sư đoàn 7 lập cho thủy thủ đoàn, bạn sẽ sửng sốt bởi các thủ trưởng không để cho các chiến sĩ tàu ngầm một giờ hoặc một ngày dự trữ nào. Thủy thủ đoàn hết kỳ nghỉ thứ 2 quay về ngày 25 tháng 5, và ngày 26 tháng 5 bắt tay tiếp nhận tàu ngầm từ thủy thủ đoàn thứ 2.
Nhưng trước khi tiếp thu, kíp thủy thủ tiếp thu cần phải làm quen với tất cả các tài liệu công vụ tích lũy lại khi họ vắng mặt ở sư đoàn, phải soạn các tài liệu liên quan về tổ chức tiếp nhận tàu ngầm và xin phê duyệt của các sĩ quan chỉ huy cao cấp, phải kiện toàn quân số đến mức đầy đủ theo biên chế thủy thủ đoàn chính thức.
Chỉ sau khi thực hiện những biện pháp tổ chức như vậy mới được phép bắt đầu tiếp thu tàu từ một kíp thủy thủ khác.
Tháng 5 trong lực lượng vũ trang là tháng tổng kết các kết quả của nửa năm huấn luyện đầu tiên và điều chỉnh kế hoạch huấn luyện chiến đấu cho nửa cuối năm. Vào thời điểm này, từ các đơn vị đào tạo của Hải quân, lớp tân binh trẻ bắt đầu được điều về bổ sung cho các đơn vị chiến đấu. Đầu tháng 6, lại diễn ra thời kỳ tổ chức tương tự như trước khi bắt đầu năm huấn luyện.
Tuy nhiên, đối với thủy thủ đoàn tàu ngầm hạt nhân Kursk, cũng như hồi tháng 12 năm 1999, bộ tham mưu không có kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ của giai đoạn tổ chức. Họ lên kế hoạch thực hành bài huấn luyện thứ nhất vào thời điểm này (bài huấn luyện thứ nhất này được tất cả các thủy thủ đoàn của Hải quân Nga thực hành hai lần một năm).
Kíp thủy thủ K-141 "Kursk" đã trả bài huấn luyện thứ nhất ngày 22 tháng 6, và ngày 23 tháng 6 bắt đầu tiến hành sửa chữa phòng ngừa theo lịch trình trên tàu. Tất cả thủy thủ đều biết rằng, sau khi hoàn thành bài kiểm tra huấn luyện, các thủy thủ của các con tàu được dành ra vài tuần lễ để loại bỏ những thiếu sót bộc lộ ra trong lúc thi hành nhiệm vụ.
(còn tiếp)