Ảnh hiển vi điện tử quét của một tế bào (màu tím) bị nhiễm chủng Omicron của virus SARS-CoV-2 (màu cam), được phân lập từ mẫu bệnh phẩm và được tô màu.
Các nhà khoa học đã thử nghiệm các kháng thể trung hòa trong các mẫu huyết thanh của các chuyên gia chăm sóc sức khỏe đã được tiêm phòng và tiêm một lần hoặc bị nhiễm gần đây chống lại một số biến thể phụ đang lưu hành. Ba biến thể phụ nổi bật về khả năng chống lại phản ứng miễn dịch kháng thể gồm : BQ.1, BQ.1.1 và BA.2.75.2.
BQ.1 và BQ.1.1 là các biến thể phụ của c ác biến thể Omicron BA.4/5 đã thống trị trong vài tháng qua ở Mỹ và mỗi loại hiện chiếm khoảng một phần tư số ca nhiễm hiện tại, theo Trung tâm Kiểm soát và Dịch bệnh Hoa Kỳ ( CDC).
BA.2.75.2, một đột biến của biến thể BA.2 omicron , là biến thể tốt nhất trong số tất cả các biến thể được thử nghiệm để tránh kháng thể trung hòa, nhưng hiện chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ trong các ca bệnh được báo cáo ở Mỹ.
"Nói chung, các biến thể phụ BQ.1 và BQ.1.1 có khả năng trốn tránh kháng thể tăng cường tốt hơn nhiều so với các biến thể trước đó. Và hai biến thể đó đang trở nên chiếm ưu thế," Shan- Lu Liu, tác giả chính của nghiên cứu và là giáo sư virus học tại Khoa Khoa học Sinh học Thú y tại Đại học Bang Ohio, Mỹ cho biết.
Liu, cũng là giáo sư tại Khoa Nhiễm vi khuẩn và Miễn dịch, cho biết: “Điều quan trọng là phải biết khi đi du lịch và tụ tập trong những ngày lễ mà các biến thể SARS-CoV-2 đang tiếp tục phát triển. Nếu bạn đã được tiêm vắc xin nhắc lại lần đầu tiên hơn sáu tháng trước, bạn có thể cân nhắc tiêm nhắc lại lần thứ hai vì các kháng thể từ một lần nhắc lại hiện có khả năng quá thấp để có thể bảo vệ ."
Mặc dù liều nhắc lại thứ ba hiện đang được áp dụng cho những người đủ điều kiện, nhưng hơn 48% tổng số người đủ điều kiện được tiêm nhắc lại vẫn chưa nhận được liều nhắc lại, theo dữ liệu của CDC Mỹ.
Phòng thí nghiệm của Liu trước đây đã chỉ ra rằng, mũi tiêm nhắc lại COVID-19 cung cấp khả năng bảo vệ kháng thể rộng và mạnh mẽ chống lại một loạt các biến thể dòng phụ Omicron và mũi tiêm nhắc lại thứ hai đã khôi phục số lượng kháng thể suy yếu ở mức bảo vệ.
Đối với nghiên cứu hiện tại, các mẫu huyết thanh đến từ các chuyên gia chăm sóc sức khỏe, những người đã nhận được hai liều vắc-xin mRNA và một mũi tiêm nhắc lại hoặc những người đã bị nhiễm bệnh trong đợt bùng phát Omicron sớm hoặc muộn hơn.
Kết quả cho thấy lượng vắc xin và các kháng thể được tạo ra tăng cường đơn lẻ có thể vô hiệu hóa BQ.1 và BQ.1.1 giảm khoảng 20 lần so với các kháng thể trung hòa chống lại SARS-CoV-2 (gốc) ban đầu.
Tương tự, mức kháng thể trung hòa, được tạo ra do lây nhiễm trong làn sóng Omicron BA.1, thấp hơn đáng kể so với các biến thể phụ BQ.
"Kết quả của chúng tôi cho thấy rằng, bạn không thể tin tưởng vào sự lây nhiễm tự nhiên để bảo vệ chống lại các biến thể phụ Omicron hiện đang lưu hành," Liu, cũng là phó giám đốc của Trung tâm Nghiên cứu Retrovirus của Bang Ohio và là đồng giám đốc chương trình của Chương trình Virus và mầm bệnh mới nổi ở Bang Ohio cho biết.
Liu và các đồng nghiệp đã tiến hành nghiên cứu nuôi cấy tế bào bằng cách sử dụng pseudovirus—một lõi virus không lây nhiễm được bao quanh bởi các protein gai SARS-CoV-2 khác nhau trên bề mặt được cấu trúc để phù hợp với các biến thể đã biết. Phương pháp này được sử dụng để phát hiện các kháng thể trung hòa trong các mẫu máu phụ thuộc vào mức độ khác nhau của các kháng thể do các cá nhân tạo ra.
Mô hình này cho một trong những axit amin này, được gọi là N460K, cũng cho phép các hạt BQ.1 và BQ.1.1 xâm nhập vào tế bào vật chủ hiệu quả hơn và buộc các tế bào vật chủ hợp nhất với nhau, một bước trong quá trình lây nhiễm virus có thể làm tăng khả năng gây bệnh—điều này góp phần khởi phát bệnh, tiến triển thành các triệu chứng nghiêm trọng hơn và khả năng lây truyền bệnh.
Liu nói: “Theo quan điểm của tôi, điều này gây lo ngại vì biến thể Omicron ban đầu không gây bệnh nhiều – nó không gây ra nhiều sự hợp nhất tế bào . Nhưng giờ đây chúng ta thấy một xu hướng với các biến thể phụ mới này là tăng cường hợp nhất tế bào và xu hướng đó đặt virus vào vị trí tốt hơn để gây nhiễm trùng."
TS Liu đã gửi một bài báo để xuất bản về một biến thể phụ khác gọi là XBB, một biến thể tái tổ hợp được tạo ra bởi sự trao đổi vật liệu di truyền giữa hai biến thể phụ BA.2 của Omicron, cho thấy cái mà ông gọi là khả năng kháng "phi thường" đối với các kháng thể trung hòa được tạo ra do tiêm chủng và nhiễm trùng trước đó.