Người xưa có câu "có bệnh thì vái tứ phương", trước những tình huống thập tử nhất sanh, bệnh nhân thường tìm kiếm bất cứ điều gì có thể đem lại cho họ niềm hy vọng để chữa khỏi bệnh. Trong vụ dịch COVID-19 với diễn tiến phức tạp này, các nhà khoa học luôn suy nghĩ tìm mọi biện pháp để có thể phòng ngừa lây nhiễm, để có thể tiêu diệt được virus trên cơ thể con người. Buồng khử khuẩn toàn thân di động có lẽ cũng ra đời từ ý tưởng này.
Các nhà sản xuất cho biết hệ thống được thiết kế dựa trên nguyên tắc sử dụng dung dịch nước muối ion hóa (Anolyte) dạng sương phun toàn thân, nhằm sát khuẩn nhanh bề mặt cơ thể con người. Thật ra, Anolyte đã được sử dụng từ rất lâu trong đời sống, như một hóa chất khử khuẩn bề mặt môi trường nhưng rất ít dùng trên con người.
01.
Chủ yếu để khử khuẩn dụng cụ
Anolyte được điện phân từ dung dịch nước muối loãng (thường NaCl 5%) để sinh ra một lượng NaClO với gốc axit ClO- có tính oxy hóa mạnh. Anolyte thường có các chỉ số đặc trưng như hàm lượng Clo hoạt tính từ 250 – 500 mg/l, độ pH từ 7,8 - 8,2; thế oxy hoá-khử: 800 -1.000 Mv. Tác dụng khử khuẩn của Anolyte chính là nhờ vào thành phần Clo hoạt tính.
Trong y tế, Anolyte đã được sử dụng chủ yếu để khử khuẩn các dụng cụ, bề mặt buồng bệnh, phòng mổ, máy móc, vật dụng hàng ngày.
Có một số công trình ghi nhận Anolyte có thề sử dụng để điều trị một số vết thương ngoài da, niêm mạc, tuy nhiên khả năng điều trị bệnh chưa được khẳng định do thiếu các chứng cớ y học bằng chứng.
02.
Buồng khử khuẩn có thể gây thương tổn nhu mô phổi của con người nếu sử dụng vượt quá ngưỡng an toàn
Tác giả bài viết: Thầy thuốc nhân dân, PGS.TS.BS Lê Thị Anh Thư
Bất kỳ hóa chất nào khi sử dụng trên con người cần phải chứng minh được tính hiệu quả và an toàn. Cho nên cần đặt ra câu hỏi: Buồng khử khuẩn toàn thân sử dụng Anolyte dưới dạng phun sương có khử khuẩn được toàn cơ thể không và có đem lại an toàn cho người sử dụng không?
Trước tiên, nói về hiệu quả. Do suy ra từ các khảo sát trong phòng thí nghiệm là Anolyte đã diệt được một số vi khuẩn, virus nên hiện tại tuy chúng ta không thể kết luận được liệu Anolyte có diệt được virus SARS-CoV2 không, nhưng có thể tạm chấp nhận là có thể có. Tuy nhiên, cần lưu ý thời gian tiếp xúc là bao lâu để có thể diệt được vi khuẩn, virus?
Câu hỏi quan trọng tiếp theo là liệu có an toàn cho người sử dụng không? Khi hóa chất được sử dụng dưới dạng phun sương, con người bước vào buồng khử khuẩn có thể hít các hạt sương đó. Hạt sương hóa chất càng nhỏ thì càng dễ đi vào các phế nang phổi và với một hàm lượng cao có thể gây thương tổn nhu mô phổi.
Ở đây nhà sản xuất chưa cung cấp được ngưỡng an toàn khi con người hít phải hạt sương chứa Clo hoạt tính là bao nhiêu?
Giả sử một người đi vào buồng khử khuẩn 20 giây thì số lượng Clo khí dung hít vào là bao nhiêu?
Nếu một người quá lo lắng về việc nhiễm COVID-19 và xem buồng khử khuẩn như một giải pháp giá trị, họ sẽ cố tình đi ra đi vào buồng khử khuẩn nhiều lần, hoặc đứng thật lâu trong đó, thì thời gian bao lâu là sẽ mắc bệnh do phơi nhiễm với hoá chất?
Ngoài ra, tỉ lệ người bị dị ứng với Clo hoạt tính phun sương là bao nhiêu?
Những câu hỏi này vẫn chưa có lời giải đáp.
03.
Cần nghiên cứu kỹ hơn trước khi đưa việc sử dụng buồng khử khuẩn toàn thân vào thực tế
Trong bệnh viện, việc ứng dụng hóa chất khử khuẩn dưới dạng phun sương để khử khuẩn bề măt môi trường đã được sử dụng từ nhiều năm nay. Để đảm bảo an toàn, các nhà sản xuất hướng dẫn khi sử dụng các hóa chất phun sương phải TUYỆT ĐỐI KHÔNG CÓ NGƯỜI TRONG PHÒNG. Hóa chất được phun ra từ máy tự động. Sau khi kết thúc quá trình phun, phải chờ ít nhất 2 giờ sau mới được cho người vào phòng.
Theo tôi, buồng khử khuẩn di động như vậy chỉ nên dùng để khử khuẩn các bề mặt thiết bị, vật dụng, ví dụ có thể thiết kế lại để khử khuẩn các vật dụng khó chùi rửa như xe đẩy, băng ca, container hàng…
Để áp dụng khử khuẩn trên cơ thể con người, cần phải tìm hiểu, nghiên cứu kỹ càng hơn trước khi đưa vào áp dụng rộng rãi trong cộng đồng.
Tác giả bài viết: PGS.TS.BS Lê Thị Anh Thư hiện là Chủ tịch Hội Kiểm soát nhiễm khuẩn TP HCM; Chuyên gia Kiểm soát nhiễm khuẩn Bệnh viện Chợ Rẫy, Chủ nhiệm bộ môn Kiểm soát nhiễm khuẩn và Dịch tễ bệnh viện tại Trường đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch TP HCM.
* Tiêu đề bài viết do tòa soạn đặt lại.
