Một nữ bệnh nhân hơn 40 tuổi ở Thanh Hóa đã lôi ra tới 6 con giun rồng sau khi người này có tình trạng sưng nề từng khối ở vùng ngực, cánh tay, đùi trái...
Bệnh nhân cho biết khi các khối sưng nề, đau tức, vỡ ra, chảy mủ này thì thấy con giun màu trắng từ chui từ vùng tổn thương ra ngoài. Tại cơ sở y tế bệnh nhân được chẩn đoán nhiễm bệnh giun rồng.
Theo tiến sĩ - bác sĩ Đỗ Trung Dũng, Trưởng khoa Ký sinh trùng, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương, những năm qua các địa phương đã ghi nhận nhiều bệnh nhân bị nhiễm giun rồng. Bệnh giun rồng là bệnh do 1 loại giun tròn (có tên khoa học là Dracunculus medinensis), ký sinh ở trong người.
Hình ảnh giun dưới đùi phải bệnh nhân. Ảnh: Sở Y tế Yên Bái
Trên thế giới hiện nay, mỗi năm chỉ có 20-30 bệnh nhân nhiễm giun rồng và chủ yếu ở các nước châu Phi, nơi có điều kiện sinh hoạt lạc hậu, vệ sinh kém, không có nước sạch, nghèo nàn... Những bệnh nhân này thường uống nước lã ở các sông suối mới mắc bệnh giun rồng đó.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xếp bệnh giun Guinea thuộc nhóm bệnh nhiệt đới bị lãng quên và là một bệnh ký sinh trùng đầu tiên được hướng tới loại trừ trên phạm vi toàn cầu. Tuy nhiên, các năm gần đây, số ca mắc và số quốc gia ghi nhận ca mắc gia tăng, đang có xu hướng bùng phát và có chiều hướng quay trở lại.
Từ năm 2019 đến nay, Việt Nam đã phát hiện 15 bệnh nhân nhiễm giun rồng này, chủ yếu ở các tỉnh Yên Bái, Thanh Hóa... "Khi chúng tôi nghiên cứu kỹ thì loại giun rồng ở Việt Nam chỉ tương tự như loài giun rồng mà các bệnh nhân ở châu Phi nhiễm phải chứ không giống hoàn toàn. Tổ chức Y tế thế giới cũng xác định đây là loài mới, chưa có trong ngân hàng ký sinh trùng" - bác sĩ Dũng chia sẻ.
Nhiều tiêu bản ký sinh trùng được lưu trữ tại Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương
Điều tra dịch tễ cho thấy các bệnh nhân mắc bệnh giun rồng thường uống nước sông suối không đun sôi, ăn các con bắt được dưới sông suối như ếch nhái, cá sống, chim, cua.. mà không được nấu chín. Những con ấu trùng giun rồng này thường bơi trong nước, bám vào tôm, cua, ốc, cá, các loại rau thủy sinh...
Theo bác sĩ Dũng, khi mới mắc bệnh thường không phát hiện có triệu chứng đặc biệt nào. Khoảng 1 năm sau khi mắc bệnh, khi giun bắt đầu di chuyển và phát triển trong các mô dưới da, người bệnh có thể có các dấu hiệu: sốt nhẹ, chóng mặt, nôn, buồn nôn, tiêu chảy, mẩn đỏ, tê cứng và ngứa tại chỗ giun khu trú.
Sau đó vết sưng tấy vỡ tiết ra dịch vàng, tại ổ tổn thương giun sẽ chui lên trên bề mặt da, thoát ra ngoài qua các vết thương. Nếu không có tác động thì con giun thường tự chui ra ngoài hoàn toàn sau vài ngày đến vài tuần, thậm chí vài tháng.
"Các biểu hiện thường là nổi mẩn, sưng nóng, đỏ, đau, tạo thành các cục áp xe và khi gãi, cào thủng da thì đầu con giun mới lòi ra và dần dần chui ra... Có người giun chui ra ở cổ, có người ở tay, đùi, thành bụng... Xu hướng của con giun rồng là xu hướng chui ra ngoài nên kiểu gì khi ký sinh trong cơ thể người chúng cũng chui ra. Khi giun ra ngoài qua các vết thương cần bắt hoặc rút cẩn thận để giun không bị đứt đoạn, sót lại trong da vì có thể gây viêm nhiễm"- bác sĩ Dũng nói.
Hình ảnh con giun rồng rút ra từ người bệnh nhân tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Yên Bái
Theo bác sĩ Dũng, có bệnh nhân giun chui ra trước khi đến bệnh viện, có người mất 1-2 tuần mới "kéo" hết con giun ra ngoài nhưng cũng có bệnh nhân phải mất cả tháng chờ đợi để kéo ra hết. Giun rồng kéo ra từ các bệnh nhân có chiều dài từ 0,7 đến 1,2 m. Có người có 1-2 con nhưng có người cũng có tới 5-6 con.
Nguy hiểm nhất là nếu con giun này chui vào các vị trí khác như đầu gối, đốt sống và chết trong đó, gây vôi hóa xương khớp, đốt sống, ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân.
Qua nghiên cứu, đánh giá các bệnh nhân từng mắc bệnh giun rồng, bác sĩ Dũng cho biết với 15 trường hợp sau khi rút giun hoặc giun bò ra khỏi cơ thể hiện, hầu hết không thấy xuất hiện giun trở lại.
Giới chuyên môn khuyến cáo, người dân, đặc biệt là người dân ở vùng nông thôn, vùng núi không nên uống nước sông, suối chưa được đun sôi, đồng thời không ăn các thực phẩm (ếch, cá, tôm, cua…) chưa được nấu chín bởi nguy cơ mắc các bệnh ký sinh trùng là rất cao.