Thời gian gần đây trên các phương tiện thông tin đại chúng xuất hiện nhiều quảng cáo rao bán các sản phẩm được làm từ cây hoa đu đủ đực như: Hoa, lá tươi hoặc khô, hoa đu đủ đực ngâm mật ong… và được giới thiệu có công dụng như chữa bệnh đau dạ dày, ho… Đáng ngạc nhiên hơn, một số quảng cáo nói rằng, uống nước sắc hoa và lá đu đủ đực có thể chữa được ung thư.
Làm rõ vấn đề này, phóng viên báo Tin tức đã trao đổi trực tiếp với Lương y Vũ Quốc Trung, Hội Đông y Việt Nam. Theo đó, đu đủ là loại cây rất dễ trồng, phù hợp với các điều kiện khí hậu khác nhau. Quả đu đủ là trái cây phổ biến, nhiều giá trị dinh dưỡng với vitamin cần thiết cho cơ thể. Trong dân gian nhiều bộ phận khác nhau của cây đu đủ đều được sử dụng làm thuốc như lá, hoa, hạt, rễ... đặc biệt là lá.
Nghiên cứu về công dụng chữa bệnh ung thư từ cây đu đủ mới chỉ được các chuyên gia y tế thí nghiệm trên loài chuột.
Lá cây đu đủ được sử dụng để sát khuẩn, kháng nấm, kháng viêm, chữa sốt rét, trừ giun sán. Chất carpain từ lá đu đủ còn tác dụng làm chậm nhịp tim, có trường hợp sử dụng để thay thế digitalis làm thuốc trợ tim. Chất mủ trắng của đu đủ chứa một loại enzyme gọi là "papain" với khả năng thủy giải protein - sử dụng để làm mềm thịt, chất khử trùng băng vết thương. Nó còn sử dụng ở tình huống khó tiêu, nấm ngoài da, bệnh vẩy nến và ung thư. Papain còn có tác dụng trung hòa một số độc tố và toxalbumin.
Nước hãm từ rễ đu đủ được sử dụng theo truyền thống trong điều trị các bệnh hoa liễu, bệnh trĩ và bệnh mụn cóc. Hoa đu đủ đực thường được người dân dùng để điều trị các triệu chứng ho khan, ho có đờm. Lấy hoa đu đủ đực ngâm cùng mật ong để chống viêm, giảm phù nề, trị ho. Mật ong được ví như “kháng sinh” tự nhiên, còn hoa đu đủ đực cũng có những chất chống viêm rất tốt nên bài thuốc trên có thể giúp giảm triệu chứng bệnh.
“Trong đông y, cây đu đủ đực là một vị thuốc quý nhưng chỉ có tác dụng hỗ trợ điều trị một số bệnh, còn việc điều trị khỏi hoàn toàn thì chưa ai dám khẳng định”, Lương y Vũ Quốc Trung nói và khẳng định rõ: Tuy cây đu đủ đực mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể, nhưng không có nghiên cứu nào chứng minh lá và hoa đu đủ đực chữa khỏi ung thư.
Liên quan đến vấn đề này, PGS.TS.BS Đoàn Hữu Nghị, nguyên Phó giám đốc Bệnh viện K Trung ương cũng khẳng định, chưa có cơ sở khoa học nào chỉ ra việc dùng đu đủ đực chữa ung thư. Vì khi bác sĩ Đoàn Hữu Nghị gặp trực tiếp những gia đình được quảng cáo rằng khỏi bệnh ung thư nhờ dùng lá và hoa đu đủ đực, thì thông tin lại không chính xác.
“Nhiều người đã điều trị Tây y một thời gian, sau đó về nghe thầy lang uống lá, hoa đu đủ đực và khi họ sống được thêm 4 - 5 năm thì bắt đầu tuyên truyền là nhờ có đu đủ đực nên khỏi bệnh”, Bác sĩ Đoàn Hữu Nghị cho biết đó là sự nhầm tưởng tai hại.
Vì bản chất của ung thư là bệnh mạn tính (kéo dài), không gây tử vong ngay mà thường diễn biến từ từ và ngày một nặng lên. Mỗi loại bệnh ung thư lại có thời gian phát triển bệnh khác nhau, có bệnh nhanh, nhưng cũng có bệnh ung thư diễn biến chậm. Dù không điều trị bệnh nhân vẫn có thể sống thêm 3 - 5 năm hoặc lâu hơn. Một số bệnh nhân mắc các loại ung thư tiến triển chậm, khiến bệnh nhân nhầm tưởng uống lá có tác dụng giúp mình sống lâu hơn.
Đáng chú ý, theo bác sĩ Đoàn Hữu Nghị, chính suy nghĩ uống nước lá đu đủ để chữa ung thư đã gây hậu quả lớn cho bệnh nhân, khiến họ mất đi cơ hội điều trị khỏi bệnh ở giai đoạn sớm. Hiện các nhà khoa học đã bắt đầu nghiên cứu để trả lời câu hỏi lá đu đủ có chữa được ung thư hay không? Tuy nhiên, nghiên cứu mới dừng lại trên chuột.
Liên quan đển các quảng cáo chữa bệnh ung thư từ cây đu đủ, Trung tâm dinh dưỡng lâm sàng Bệnh viện K cho biết, tác dụng chống ung thư của dịch chiết lá đu đủ mới được ghi nhận trong ống nghiệm và trên chuột. Một số loại tế bào ung thư nhạy cảm với dịch chiết lá đu đủ trong ống nghiệm là tế bào ung thư tiền liệt tuyến, gan, cổ tử cung, phổi, tụy, vú.
Dịch chiết lá đu đủ được chứng minh là làm giảm tính di căn của ung thư như giảm sự kết dính, di chuyển và xâm lấn bằng cách giảm chất nền ngoại bào - chất hoạt động như chất hấp dẫn hóa trị để kết dính và di chuyển tế bào. Tuy nhiên, các nghiên cứu còn hạn chế và tác dụng mới được ghi nhận trên số ít tế bào ung thư và cần nghiên cứu thêm để khẳng định tác dụng của lá đu đủ.
Cho tới nay chưa đủ bằng chứng khoa học để khẳng định tác dụng chống ung thư của lá đu đủ trên cơ thể người cũng như liều lượng, độc tính trên người. Hiện tỷ lệ mắc ung thư tại Việt Nam vẫn cao, nhưng bằng những tiến bộ vượt bậc của khoa học trong y học, tỷ lệ chữa khỏi ung thư lên tới 50% nếu phát hiện bệnh sớm. Một số bệnh ung thư ác tính như ung thư đại trực tràng, ung thư tuyến giáp… khi được phát hiện sớm có tỷ lệ chữa khỏi lên tới trên 90%.
Các chuyên gia ung bướu khuyến cáo, ung thư biết sớm khả năng trị khỏi cao, không nên nghe theo các phương pháp dân gian trị bệnh từ lá, sẽ đánh mất "thời điểm vàng" điều trị bệnh.