Vạn Lý Trường Thành: Mồ chôn tập thể dưới thời Tần Thủy Hoàng?
Có thể Tần Thủy Hoàng là người quyết liệt nhất trong việc gia cố Vạn Lý Trường Thành nhưng các tư liệu lịch sử đã khẳng định các đoạn Trường Thành thực tế đã được xây dựng (dù không liên tục) trước đó từ thời Xuân Thu - Chiến Quốc.
Sau khi thống nhất Trung Hoa, Tần Thủy Hoàng mới tiến hành nghiêm túc, mạnh mẽ việc xây mới, kết nối các đoạn tường thành để chính thức đưa nó trở thành một công trình có tính hoàn chỉnh.
Về sau, các triều đại Trung Quốc cũng liên tục trùng tu và xây mới cho tới khi nhà Minh bị diệt vong. Các đoạn tường thành mà chúng ta thấy vững chãi ngày nay phần nhiều là được xây dựng vào thời nhà Minh.
Thực tế, việc Tần Thủy Hoàng khiến nhiều người phải bỏ mạng vì xây dựng Trường Thành không hẳn là được ghi cụ thể trong các sử liệu cổ đại. Các sử liệu này chỉ ghi về số lượng người được huy động chứ không khẳng định là bao nhiêu người chết vì công việc xây dựng.
Chưa hề có sử liệu cho thấy số người chết vì xây Trường Thành là bao nhiêu và có phải tất cả dưới thời Tần hay không?
Phần "Sử ký Tần bản ký" trong cuốn "Sử Ký" của Tư Mã Thiên có ghi "năm thứ 32 dưới thời Tần Thủy Hoàng (tức năm 215 trước Công nguyên), hoàng đế phái tướng quân Mông Điềm đem 300.000 quân lên phía bắc để chiến đấu với người du mục, có tiến lên chiếm được một chút vùng Hà Nam.
Đến năm 214 (trước Công nguyên) thì làm chủ được một số vùng cao nguyên, đến 213 (trước Công nguyên) thì bắt đầu sửa chữa các đoạn thành..."
Có bao nhiêu người được dùng vào công việc sửa chữa và xây dựng Trường Thành? Bao nhiêu trong số họ chết vì quá sức, bệnh tật, ...? Tất cả đều không được sử liệu đáng tin cậy nào ghi chép.
Việc Tần Thủy Hoàng phái Mông Điềm đi đánh các dân tộc du mục hiếu chiến cũng được ghi lại trong tài liệu có tên "Lục Đồ Thư" ở phần "Vong Tần Giả Hồ Dã". Theo đó, tài liệu này còn khẳng định cụ thể hơn, Mông Điềm đem 300.000 người vượt qua Hoàng Hà về phía bắc để đánh dẹp người Nhung và người Địch (các sắc dân thiểu số bị coi là ngoại tộc), Mông Điều lấy được các vùng như Cao Khuyết, Đào Sơn, Bắc Gỉa rồi bắt đầu xây dựng những phòng tuyến, xử lý những kẻ phạm tội, bắt đầu sửa chữa các đoạn tường thành đề phòng bị dân du mục xâm phạm bờ cõi.
Như vậy, đúng là nhiều người đã bị đưa lên phía bắc, nhưng chủ yếu là để chiến đấu với những người xâm phạm biên cương, sau đó mới là xây dựng. Nếu tính cả những người hi sinh trong chiến đấu vào quá trình xây dựng thì đó thực sự là không hợp lý.
Tướng quân Mông Điềm là người đầu tiên được Tần Thủy Hoàng giao nhiệm vụ bảo vệ biên giới ở phương Bắc và xây Vạn Lý Trường Thành (Ảnh minh họa từ phim)
Thêm vào đó, qua các sử liệu chúng ta đã thấy rằng sau khi thống nhất Trung Hoa thì Tần Thủy Hoàng ở ngôi được thêm chưa đến 10 năm. Thời gian đó ông còn cho xây dựng các công trình như Cung A Phòng, Kênh Linh Cừ chiến đấu với những kẻ ngoại bang, cần huy động nhiều nhân lực, không thể dồn hết cho một việc xây dựng Vạn Lý Trường Thành được.
10 năm cũng không phải là quãng thời gian dài nếu so với quá trình tiếp tục xây dựng Vạn Lý Trường Thành của các triều đại sau đó như nhà Hán hay nhà Minh. Không tư liệu nào đảm bảo rằng số người chết vì xây Vạn Lý Trường Thành dưới các thời đại đó ít hơn thời Tần.
Câu chuyện về "Nàng Mạnh Khương Nữ khóc chồng"
Một trong những nguyên nhân khiến nhiều người cho rằng Vạn Lý Trường Thành là mồ chôn tập thể dưới thời Tần Thủy Hoàng là bởi một truyền thuyết. Thậm chí, dù nó không có thật nhưng truyền thuyết này còn được công nhận là một "Di sản phi vật thể tiêu biểu của tỉnh Sơn Đông". Đó là câu chuyện về "Nàng Mạnh Khương Nữ khóc chồng".
Truyền thuyết này nói rằng Mạnh Khương Nữ và chồng nàng bị quan quân bắt đi xây Vạn Lý Trường Thành ngay trong ngày họ thành thân, rồi bặt vô âm tín. Mạnh Khương Nữ không quản khó khăn đã lên phía bắc để tìm tin tức về chồng nhưng được biết chồng mình đã chết vì xây dựng Vạn Lý Trường Thành, nàng đã khóc và tiếng khóc ấy khiến tường thành rung chuyển, vỡ ra một đoạn, lộ ra thi thể của chồng nàng.
Tranh minh họa nàng Mạnh Khương Nữ khóc chồng trong truyền thuyết của người Trung Quốc
Truyền thuyết này đã có hàng ngàn năm nay, nó không có thật nhưng lại là một trong những nguyên nhân khiến người ta luôn coi rằng đa số người chết vì xây Trường Thành là dưới thời Tần Thủy Hoàng.