Sự ra đời của lực lượng tàu ngầm
Vương quốc Anh duy trì một hạm đội gồm 4 tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo, có khả năng phá hủy cả quốc gia lớn nhất trên thế giới. Hạm đội này ra đời sau khi đồng minh của họ - Mỹ - quyết định hủy bỏ một hệ thống vũ khí quan trọng, hứa hẹn trở thành nền tảng cho kho vũ khí hạt nhân của London.
50 năm sau, lực lượng tàu ngầm tên lửa trở thành phương tiện duy nhất mang vũ khí hạt nhân của Anh, mang lại cho nước này sức mạnh răn đen bất biến trước các cuộc tấn công hạt nhân.
Trong những năm 1960, lực lượng hạt nhân của Anh phụ thuộc vào các máy bay ném bom chiến lược Avro Vulcan, Handley Page Victor và Vickers Valiant. Những máy bay này dự kiến được trang bị tên lửa đạn đạo phóng từ trên không Skybolt của Mỹ, với tốc độ lên tới Mach 12,4, có khả năng xuyên thủng hệ thống phòng không Liên Xô.
Không may, Skybolt đã gặp phải các vấn đề kỹ thuật, khiến chính phủ Mỹ hủy bỏ chương trình này vào năm 1962.
Tên lửa đạn đạo phóng từ trên không GAM-87 Skybolt (Ảnh: Wiki)
Quyết định trên đặt ra mối đe dọa đối với năng lực răn đe hạt nhân của Anh, vì thế, cả 2 quốc gia đã gấp rút tìm kiếm giải pháp mới: Mỹ đồng ý cung cấp cho Anh các tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm Polaris để thay thế Skybolt. Tuy nhiên, khi ấy, Anh không có trong tay tàu ngầm nào có thể mang tên lửa Polaris, họ phải bắt tay chế tạo chúng.
Một nghiên cứu của Bộ Quốc phòng Anh kết luận rằng, giống như Pháp, Anh cần ít nhất 5 tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo để duy trì vị thế răn đe hạt nhân đáng tin cậy. Con số này sau đó giảm xuống 4 tàu.
Tàu ngầm Anh được định danh là lớp Resolution, có nhiều điểm giống lớp Lafayette của Hải quân Mỹ, với 8 ống phóng tên lửa. Hầu hết các bộ phận của tàu ngầm do Anh chế tạo nhưng ống phóng tên lửa, hệ thống điều khiển hỏa lực được sản xuất tại Mỹ.
Tàu ngầm HMS Resolution. Ảnh: Wiki
Mỗi tàu ngầm lớp Resolution trang bị 16 tên lửa Polaris A-3, tầm bắn khoảng 4.000km và ban đầu lắp một đầu đạn duy nhất của Anh. Về sau, phiên bản nâng cấp Polaris A-3TK mang theo 6 đầu đạn dẫn hướng độc lập Chevaline với sức công phá 150 kiloton mỗi đầu đạn.
HMS Resolution, chiếc tàu ngầm đầu tiên thuộc lớp này, được đặt ky năm 1964 và đưa vào biên chế năm 1967. Tiếp đó là 3 chiếc Repulse, Renown (biên chế năm 1968) và Revenge (năm 1969). Tháng 2/1968, tàu ngầm lớp Resolution lần đầu tiên phóng tên lửa thành công ngoài khơi bang Florida.
Hàng chục tên lửa sẵn sàng khai hỏa
Tới đầu những năm 1980, Anh nhận thấy họ cần thay thế các tàu Resolution. Mặc dù Chiến tranh Lạnh đã kết thúc và Liên Xô tan rã nhưng London vẫn duy trì các cơ sở đóng tàu và thi công 4 chiếc tàu mới. Lần này, Anh lại quyết định tự chế tạo tàu ngầm và trang bị cho chúng tên lửa Mỹ.
Kết quả cho ra đời 4 tàu ngầm lớp Vanguard: Vanguard (biên chế năm 1993), Victorious (1995), Vigilant (1996) và Vengeance (1999). Tàu ngầm Vanguard lần đầu tiên phóng tên lửa Trident II vào năm 1994 và thực hiện đợt tuần tra đầu tiên trong năm 1995.
Với lượng giãn nước 15.000 tấn, các tàu ngầm lớp Vanguard có kích cỡ gấp đôi lớp tàu tiền nhiệm Resolution. Mặc dù mỗi tàu ngầm có 16 ống phóng nhưng năm 2010, Anh quyết định chỉ trang bị cho mỗi tàu 8 tên lửa đạn đạo Trident II D-5.
Tầm bắn lên tới 7.400km cho phép Trident II D-5 có thể tấn công các mục tiêu trên khắp lãnh thổ Nga ở châu Âu một cách dễ dàng. Mỗi tên lửa D-5 mang 8 đầu đạn dẫn hướng độc lập với sức công phá 475 kiloton mỗi đầu đạn.
Tương tự như Mỹ, các tàu ngầm Anh duy trì 2 kíp thủy thủ mỗi tàu để tăng khả năng sẵn sàng tác chiến.Theo chương trình Răn đe hạt nhân liên tục trên biển (CASD), Anh sẽ luôn có ít nhất 1 tàu ngầm hạt nhân tuần tra vào bất cứ thời điểm nào.
Tàu ngầm lớp Vanguard. Ảnh: Wiki
Năm 2016, Bộ Quốc phòng Anh ra thông báo về lớp tàu ngầm hạt nhân thế hệ mới, định danh là Dreadnought. Dự kiến, Hải quân Hoàng gia Anh sẽ chế tạo 4 tàu Dreadnought, mỗi tàu có lượng giãn nước 17.200 tấn và bắt đầu khởi đóng từ tháng 9/2016.
Mỗi tàu ngầm lớp Dreadnought sẽ có 12 ống phóng tên lửa, thay vì 16 như lớp Vanguard và sẽ kế thừa các tên lửa Trident II D-5 từ lớp tàu tiền nhiệm. Chúng dự kiến được đưa vào biên chế Hải quân Anh trong những năm 2030 và có tuổi thọ kéo dài 30 năm.
Theo nhà phân tích Kyle Mizokami, các tàu ngầm lớp Dreadnought sẽ mang lại cho Hải quân Anh khả năng răn đe chiến lược mạnh mẽ cho tới năm 2060 và thậm chí có thể xa hơn nữa.
Vào bất cứ thời điểm nào, cũng sẽ có hàng chục tên lửa hạt nhân sẵn sàng khai hỏa trong vòng vài phút cảnh báo. Dù không thể sánh bằng năng lực răn đe hạt nhân chiến lược của Mỹ nhưng những vũ khí hạt nhân này đã quá đủ để Anh ngăn chặn bất cứ đối thủ nào của họ có ý định tấn công phủ đầu.
Trong thời gian tới, lực lượng tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo của Hải quân hoàng gia Anh sẽ tiếp tục gánh vác nhiệm vụ đã kéo dài nhiều thập kỷ, đó là bảo vệ quốc gia của mình từ biển.