Lực lượng cận vệ liên bang (FSO) là đơn vị có năng lực mạnh, đảm nhận được nhiều nhiệm vụ và cực kỳ bí ẩn. FSO bí ẩn đến mức người ta chỉ nghe về các hoạt động của lực lượng này chủ yếu qua tin đồn, không có bất cứ dữ liệu công khai nào về hoạt động của FSO và cũng không có báo cáo công khai nào.
Từ năm 2000 đến năm 2016, đứng đầu FSO là Đại tướng Yevgeny Murov, đồng minh lâu năm của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ngày 26/5/2016, Tổng thống Putin chấp thuận đơn xin nghỉ hưu của ông Murov và bổ nhiệm Đại tướng Dmitry Kochnev, cấp dưới của ông Murov, lên vị trí chỉ huy FSO.
Ông Murov xin nghỉ hưu vì lý do tuổi tác, bởi tháng 11/2016 ông bước sang tuổi 70. Đại tướng Murov đảm nhận vị trí chỉ huy lực lượng FSO chỉ 11 ngày sau khi ông Putin trở thành tổng thống Nga và đảm nhận vị trí này từ đó cho tới lúc nghỉ hưu.
Còn về phần Đại tướng Dmitry Kochnev, người ta đánh giá ông là người không có lý lịch và gần như không có một dòng chữ nào trên trang web của điện Kremlin lẫn lực lực FSO nói về ông. Người ta chỉ biết Đại tướng Dmitry Kochnev lãnh đạo Lực lượng cận vệ tổng thống, một đơn vị của FSO, từ cuối năm 2015.
FSO khởi nguồn từ một trong những đơn vị của KGB, cơ quan có quyền lực rất lớn dưới thời Liên Xô. Đơn vị này đảm nhận nhiệm vụ bảo đảm an toàn cho các quan chức cao cấp nhất của chính phủ Liên Xô, tương tự như nhiệm vụ ngày nay của FSO.
Có không ít những huyền thoại về nhiệm vụ bảo vệ "nhân vật số 1" của FSO, ví dụ như trong suốt 17 năm qua, người ta cho rằng các sĩ quan FSO sử dụng nhân vật đóng thế cho Tổng thống Putin khi ông thực hiện những pha mạo hiểm – ví dụ như lặn dưới đáy hồ Baikal hay điều khiển tiêm kích.
Đôi khi, các sĩ quan FSO mặc complet và đeo tai nghe, đôi khi họ lại mặc quần áo dân sự và biến mất trong đám đông. Nhưng chắc chắn một điều rằng chỉ có những người được tin tưởng nhất mới có mặt trong FSO.
Và nhiều khi những sĩ quan FSO không thoát khỏi cám dỗ của mạng xã hội. Khi họ đăng bất cứ một tấm ảnh selfie nào về công việc của mình, ngay lập tức cánh báo chí nhảy vào mổ xẻ bức ảnh và cả các thông tin đời tư của sĩ quan FSO đó.
Tổng thống Nga Vladimir Putin tại thành phố Tambov, năm 2012. (Ảnh: TASS)
Các sĩ quan FSO không chỉ bảo vệ cho Tổng thống Nga, mà còn bảo vệ cho các thẩm phán, nhân chức, các chính khách và quan chức chính phủ trong điện Kremlin hay Duma quốc gia. Đây chỉ là một trong số rất nhiều nhiệm vụ của họ và thậm chí nhiều lúc FSO lấn sân sang cả lĩnh vực của Cơ quan an ninh liên bang Nga FSB.
Cuối những năm 2000, FSO cùng với nhiều lực lượng đặc biệt khác rơi vào vòng xoáy khủng hoảng nhỏ không chỉ xoay quanh việc bảo vệ "nhân vật số 1" mà còn liên quan đến cả nguồn lực về tài chính, trang thiết bị và con người. Tuy nhiên đến ngày nay, FSO vẫn tiếp tục thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổng thống Nga của mình.
FSO được cho là sở hữu một lượng tài sản khổng lồ ở nước Nga, đồng thời tham gia vào việc đặt thầu của những gói thầu có giá trị hàng triệu, thậm chí hàng tỷ rúp. Những gói thầu này chủ yếu liên quan đến việc xây dựng các cơ sở cho chính quyền liên bang hoặc các dự án trùng tu tường bao và tháp của Điện Kremlin, dự án trùng tu Lăng Lênin hay Nhạc viện Tchaikovsky.
Bên cạnh việc sở hữu khối tài sản khổng lồ, lực lượng FSO có đặc quyền lớn khi thực hiện nhiệm vụ. Các sĩ quan FSO được phép triển khai các hoạt động điều tra, được phép nghe lén và xem trộm thư tín, bắt giữ nghi phạm, lục soát nhà cửa và thu giữ phương tiện giao thông.
Xạ thủ bắn tỉa của lực lượng FSO. (Ảnh: Lobaev)
Các sĩ quan FSO còn phải chịu trách nhiệm đảm bảo an ninh cho các tuyến đường nơi những người được họ bảo vệ đi qua. Họ có quyền kiểm soát mọi ngóc ngách của khu vực xung quanh Điện Kremlin, cũng như có hồ sơ về tất cả các công dân đã và đang sinh sống tại khu vực này.
Lực lượng FSO còn thực hiện các công trình nghiên cứu xã hội học, tất nhiên các công trình này hoàn toàn bí mật. Các số liệu thu thập được được chuyển thẳng cho những người đứng đầu nước Nga và người ta cho rằng Tổng thống Nga, Hội đồng an ninh và Chính phủ Nga dựa vào chúng để đưa ra các quyết định.
Một trong những quyền hạn mà FSO được trao trong những năm gần đây là xây dựng hệ thống liên lạc đặc biệt cho các quan chức cao cấp của chính phủ Nga. Ngoài ra, FSO còn chịu trách nhiệm trong việc đảm bảo tính bí mật của các kênh liên lạc được mã hóa của tổng thống Nga và những quan chức cao cấp khác của Nga.