SOHA NEWS
Tạo ra em bé chỉnh sửa gene đầu tiên
Ngày 26-11, tại Hồng Kông, nhà nghiên cứu Trung Quốc Hạ Kiến Khuê tuyên bố tạo ra 2 bé gái song sinh chỉnh sửa gene đầu tiên trên thế giới bằng kỹ thuật chỉnh sửa gene CRISPR-Cas9.
Tạo ra em bé chỉnh sửa gene đầu tiên.
Ông Hạ cho rằng thí nghiệm không phải để chữa trị hay ngăn ngừa bệnh di truyền mà nhằm thử chèn thêm các đặc tính sinh học hiếm như khả năng kháng nhiễm HIV. Và điều này đã gây ra cuộc tranh cãi toàn cầu về áp dụng công nghệ gene trên người, đặc biệt là chỉnh sửa gene, với lo ngại về đạo đức, pháp luật...
Mặt khác, giới nghiên cứu cho rằng việc chỉnh sửa gene trên người khi không kiểm chứng được tương tác của các gene thêm vào hoặc bị loại bỏ là đầy mạo hiểm. Chưa ai khẳng định được đây là bước tiến hóa dài hay thảm họa nhân loại.
Em bé sinh ra bằng tử cung của người đã chết
Ngày 4-12, lần đầu tiên một bé gái khỏe mạnh đã được sinh ra bằng tử cung của người đã chết ghép vào cơ thể mẹ. Đây là trường hợp đầu tiên các bác sĩ tiến hành cấy ghép từ tử cung của người hiến tặng đã qua đời.
Các bác sĩ cho biết họ đã nối các tĩnh mạch từ tử cung hiến tặng với tĩnh mạch, động mạch, dây chằng và âm đạo của người nhận. Quá trình phẫu thuật kéo dài hơn 10 giờ.
Tiến sĩ Dani Ejzenberg, bác sĩ tại Bệnh viện Đại học Sao Paulo, Brazil; đồng thời là người đứng đầu nghiên cứu, cho biết ca cấy ghép này được thực hiện vào tháng 9-2016 khi người nhận 32 tuổi không có tử cung vì mắc phải một hội chứng hiếm gặp Mayer-Rokitansky-Kuster-Hauser. Trong khi đó, người hiến tặng là một phụ nữ 45 tuổi, đã có 3 con và tử vong do đột quỵ.
Đây là trường hợp đầu tiên các bác sĩ tiến hành cấy ghép từ tử cung của người hiến tặng đã qua đời.
Thay đổi định nghĩa kilogram
Bé gái chào đời nặng 2,55 kg bằng biện pháp mổ lấy thai khi người mẹ mang thai ở tuần thứ 35 và 3 ngày. Thành công của ca cấy ghép mở ra một cánh cửa mới cho những người không thể mang thai do yếu tố tử cung.
Định nghĩa chính thức của 1kg đã liên tục thay đổi trong hơn một thế kỷ qua, và nó sẽ được tái định nghĩa lại một lần nữa.
Ngày 16-11, đại diện từ hơn 60 quốc gia đã họp tại Pháp và thống nhất xác định lại kilogram bằng hằng số Planck gắn liền với ngành lượng tử, nhằm đảm bảo đại lượng này luôn đáng tin cậy, giúp các phép đo khối lượng trở nên chính xác. Hằng số này được đo bằng cách sử dụng cỗ máy "cân bằng Kibble" do nhà vật lý học quá cố Bryan Kibble phát triển.
Trước đây, đơn vị kilogram vốn được xác định theo nguyên mẫu kilogram quốc tế Le Grand K (IPK), khối kim loại hình trụ trong hầm an toàn ở Paris cách đây 130 năm.
Mặc dù IPK là một kilogram chuẩn nhưng các nhà khoa học cho biết khối lượng của nó sẽ thay đổi theo thời gian do sự hao mòn và ô nhiễm không khí bám vào bề mặt. Tuy sự thay đổi rất nhỏ nhưng nó vẫn có thể ảnh hưởng tới các ngành cần độ chính xác cao.
Nhiều phương tiện bay xuất hiện
Năm 2018, thế giới ghi nhận nhiều mẫu xe bay được giới thiệu và thử nghiệm. Cụ thể vào tháng 6-2018, mẫu xe bay siêu nhẹ điều khiển bằng cần lái Flyer được Công ty Kitty Hawk ở Mỹ ra mắt với 10 cánh quạt và pin để có thể bay trong 20 phút. Mẫu xe có thể bay cao 3 mét với vận tốc tối đa 32 km/h.
Công ty Terrafugia cũng đang sản xuất mẫu xe bay Transition tại Mỹ. Xe 2 chỗ vận hành bằng điện và xăng, có thể chuyển giữa chế độ lái và bay trong chưa đầy 1 phút. Transition có thể bay 640 km, tốc độ tối đa 160 km/h.
Công ty Hoversurf cũng trình làng mẫu xe bay cá nhân đầu tiên trên thế giới, Scorpion. Chiếc Scorpion có khả năng cất hạ cánh thẳng đứng, là sự kết hợp giữa thiết kế máy bay không người lái và xe máy 4 bánh đang được Cảnh sát Dubai luyện tập. Scorpion có thể bay ở độ cao 5m, vận tốc tối đa là 96 km/h.
NASA đáp thành công tàu thăm dò xuống sao Hỏa
Ngày 27-11, tàu thăm dò InSight trị giá 850 triệu USD của NASA tiếp đất an toàn trên sao Hỏa, đánh dấu lần hạ cánh thành công đầu tiên xuống hành tinh đỏ. InSight "tiếp đất" thành công mở ra kỷ nguyên mới với các công cuộc khám phá tiếp theo để các nhà khoa học có thể biết được những gì có bên dưới bề mặt sao Hỏa, thứ trước đây luôn là bí ẩn.
 NASA đáp thành công tàu thăm dò xuống sao Hỏa. |
Cánh tay robot trên InSight sẽ bắt đầu chuyển thiết bị đo địa chấn, máy khoan ra ngoài để thăm dò những trận động đất trên bề mặt sao Hỏa và khoan xuống độ sâu gần 4,9 m so với bề mặt, sau đó đo đạc nhiệt độ tại đây. Chuyến hạ cánh được mô tả là "7 phút kinh hoàng" vì InSight phải giảm tốc độ từ 19.800 km/h xuống còn 5 km/h chỉ trong vài phút.
Trước đó, vào ngày 12-8, NASA cũng đã phóng thành công tàu thăm dò Parker tại Trạm không quân Cape Canaveral, Florida, Mỹ.
Con tàu có nhiệm vụ tiếp cận Mặt trời ở khoảng cách gần nhất từ trước tới nay, 6,2 triệu km và trở thành tàu vũ trụ đầu tiên bay qua vành nhật hoa của Mặt trời với hy vọng giúp các nhà khoa học có thể khám phá vành nhật hoa, gió Mặt trời, nguyên lý hoạt động của các ngôi sao, dự báo sự kiện thời tiết vũ trụ có thể ảnh hưởng tới vệ tinh, phi hành gia và sự sống trên Trái đất. Dự án này kéo dài 7 năm và Solar sẽ đến gần Mặt trời nhất vào năm 2024.
Tìm thấy "siêu Trái đất" mới
Vào tháng 9, tàu săn hành tinh "mới toanh" của NASA phóng lên vũ trụ vào ngày 18-4-2018, TESS, đã khám phá ra hành tinh Pi Mensae c với kích cỡ lớn gấp 2,1 lần Trái đất, và khối lượng gấp 4,8 lần. Hành tinh có quỹ đạo quay xung quanh một ngôi sao lùn với chu kỳ là 6,27 ngày, và cách chúng ta 60 năm ánh sáng.
 Tìm thấy "siêu Trái đất" mới. |
Pi Mensae c có thể được định nghĩa như một "siêu Trái đất", thuật ngữ dùng để chỉ những hành tinh đá có khối lượng lớn hơn Trái đất .
Con người có thể ngắm nhìn rìa vũ trụ trên máy bay siêu thanh
Ngày 13-12, máy bay siêu thanh có tên gọi VSS Unity chở theo 2 phi công đã phóng lên rìa vũ trụ từ Cảng Hàng không và vũ trụ Mojave ở California, Mỹ.
Máy bay siêu thanh VSS Unity được gắn động cơ tên lửa của Hãng Virgin Galactic, tách khỏi tàu mẹ WhiteKnightTwo ở độ cao 13.106m, kích hoạt động cơ tên lửa trong 60 giây và bay thẳng lên cao với tốc độ gấp gần 3 lần vận tốc âm thanh. Máy bay đưa 2 cựu phi công lên độ cao tối đa 82,7km, vượt mốc rìa vũ trụ là 80,5 km.
 Nhiều phương tiện bay xuất hiện. |
Thử nghiệm này cho thấy khả năng chở người lên rìa vũ trụ an toàn của VSS Unity, giúp Virgin Galactic tiến gần hơn tới mục tiêu đưa du khách vào không gian.