BS Phạm Thúy Nga - trưởng khoa hỗ trợ sinh sản và nam học, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội - thăm khám cho bệnh nhân - Ảnh: N.HIỀN
Mặc dù suy buồng trứng sớm không phải là bệnh lý có thể diễn ra ngay trong thời gian ngắn, những biểu hiện của bệnh kéo dài trong một khoảng thời gian. Thế nhưng, nhiều phụ nữ đến bệnh viện khi tình trạng bệnh đã ở giai đoạn muộn, thậm chí đã chuẩn bị bước vào thời kỳ mãn kinh.
"Hiện nay, xu hướng phụ nữ lập gia đình muộn hơn trước, có người sau 35 tuổi. Vì vậy, chị em có ý định lập gia đình muộn nên đi khám phụ khoa để xem chất lượng trứng của mình còn tốt hay không. Với những phụ nữ có khả năng tài chính tốt, muốn bảo tồn khả năng sinh sản có thể chọn phương án trữ trứng để sử dụng sau này" - BS Phan Chí Thành cho biết.
Hơn 20 tuổi đã "không còn trứng"
Chị H. (25 tuổi, nữ điều dưỡng tại một bệnh viện ở tỉnh Thanh Hóa) bất ngờ khi đang ở độ tuổi sinh đẻ nhưng lại mắc căn bệnh suy buồng trứng sớm.
Chị H. cho biết trước đây ba năm chị lập gia đình. Tuy nhiên, do mới ra trường và còn đang trong thời gian thử việc nên hai vợ chồng quyết định hoãn việc sinh con.
Sau thời gian thử việc, chị H. được nhận vào làm nhân viên chính thức của bệnh viện và bắt đầu có ý định sinh em bé. Chị H. cũng "thả" thoải mái để mang bầu nhưng không đậu thai. Chu kỳ kinh nguyệt của chị H. không đều, thậm chí có lần mất kinh 6 tháng. Lúc này chị H. mới lo lắng quyết định đi khám.
Hình ảnh siêu âm buồng trứng của chị H. gần như không còn các nang trứng. Kết quả xét nghiệm hormone dự trữ buồng trứng AMH còn rất thấp và được chẩn đoán mắc căn bệnh suy buồng trứng sớm.
Cũng chỉ mới 26 tuổi, chị L. (Hà Nội) kết hôn vài năm nhưng không có con. Sau khi thăm khám, bác sĩ bất ngờ nhận thấy hai buồng trứng của chị L. đã "teo" hết. Các chỉ số xét nghiệm đều cho thấy tình trạng suy buồng trứng sớm rõ rệt. Cả gia đình đều sốc và bất ngờ vì tuổi của bệnh nhân còn quá trẻ, không nghĩ rằng tuổi "mãn kinh" của bệnh nhân lại sớm như vậy.
Theo bác sĩ Phan Chí Thành, Bệnh viện Phụ sản trung ương, với trường hợp của chị H. buồng trứng còn rất ít nang trứng, cơ hội làm mẹ của bệnh nhân còn rất thấp.
"Bệnh nhân đã bật khóc rồi ngất lịm khi biết tin bị suy buồng trứng. Khi tỉnh lại, chị không tin vào điều đó. Chị vô cùng ân hận, day dứt, nghĩ rằng giá như mình đi khám sản phụ khoa sớm hơn thì đã được tư vấn và điều trị sớm hơn", bác sĩ Thành kể.
Theo bác sĩ Thành, nếu chị H. đi khám lúc kinh nguyệt còn đều, bác sĩ sẽ tư vấn cho chị nên sinh sản sớm hơn. Thời điểm chị tới khám, kinh nguyệt của chị vẫn còn nhưng rất thưa thớt, trứng vẫn còn nhưng rất ít.
"Chúng tôi đã cho bệnh nhân dùng thuốc kích trứng, động viên bệnh nhân bơm IUI (bơm tinh trùng vào buồng tử cung). Bệnh nhân theo dõi suốt nhiều tháng. Sau khoảng ba chu kỳ kinh, bệnh nhân đã có thai tự nhiên. Chúng tôi cố gắng dùng thuốc và bơm IUI - đó là cách tốt nhất cho bệnh nhân.
Đây là bệnh nhân may mắn vì đến khám khi chưa bị mãn kinh hoàn toàn nên bác sĩ mới có thể can thiệp cho bệnh nhân. Nếu bệnh nhân này để thêm 1-2 năm nữa mới đi khám sẽ mãn kinh, không thể sinh sản và nguy cơ lão hóa nhanh", bác sĩ Thành nói.
Phát hiện suy buồng trứng sớm
Theo bác sĩ Phạm Thúy Nga - trưởng khoa hỗ trợ sinh sản và nam học, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội - dấu hiệu đầu tiên của suy buồng trứng thường là rối loạn kinh nguyệt, trễ kinh, có thể tồn tại trong nhiều năm hoặc phát triển sau khi mang thai hay sau khi ngừng thuốc tránh thai.
Bên cạnh đó, có thể khó mang thai, nóng ran hay còn gọi là bốc hỏa, khô âm đạo, khó chịu hoặc mất tập trung, giảm ham muốn tình dục.
"Có nhiều nguyên nhân gây suy buồng trứng, có thể có liên quan đến các bệnh về nhiễm sắc thể, di truyền hoặc là các bệnh lý tự miễn... Tuy nhiên, nguyên nhân chính là suy giảm hormone estrogen do rối loạn kinh nguyệt kéo dài; cắt bỏ một bên buồng trứng hay vòi trứng trong điều trị bệnh", bác sĩ Nga cho hay.
Theo các chuyên gia, hiện không có phương pháp điều trị nào được chứng minh là có thể khôi phục chức năng bình thường cho buồng trứng của phụ nữ. Tuy nhiên, suy buồng trứng không phải là bệnh có diễn biến trong thời gian ngắn mà diễn ra trong thời gian dài.
"Ngay khi có những biểu hiện rối loạn kinh nguyệt, kỳ kinh thưa, ít, giảm dần… nữ giới cần đến cơ sở y tế để được kiểm tra càng sớm càng tốt. Bởi rối loạn kinh nguyệt là một trong những biểu hiện dễ nhận thấy nhất.
Trong trường hợp được xác định là suy buồng trứng sớm, bác sĩ sẽ tư vấn để giữ lại nang trứng cho người bệnh. Đồng thời, có những biện pháp can thiệp để hỗ trợ sinh sản cho người bệnh", bác sĩ Nga khuyến cáo.
Khám sức khỏe sinh sản khi kết hôn
Các chuyên gia cũng khuyến cáo các cặp đôi sau khi kết hôn, nếu trì hoãn việc sinh con vì bất cứ lý do nào đó cũng nên đi khám sức khỏe sinh sản trước.
Các bác sĩ hỗ trợ sinh sản sẽ tư vấn cho các cặp đôi. Đối với các trường hợp có nguy cơ suy buồng trứng sớm, mãn kinh sớm thì bắt buộc phải điều trị nội tiết tố thay thế để không bị lão hóa sớm.