Theo tờ Nikkei Asian Review ngày 24-12, nhiều quan chức Nhật tiết lộ rằng các cuộc thảo luận đang được tiến hành về khả năng Nhật lần đầu tiên bán thiết bị quốc phòng đã qua sử dụng cho Mỹ .
Tokyo đã đề cập khả năng trên trong khuôn khổ các cuộc đàm phán với Washington về việc mua 105 máy bay F-35 từ Mỹ. Hai bên đang cố gắng xử lý những chi tiết như số lượng máy bay F-15 sẽ được bán và giá của chúng.
Bằng cách thu xếp một vụ mua bán như thế với Washington, Tokyo hy vọng dập tắt sự chỉ trích về việc tăng cường chi tiêu quốc phong giữa lúc có những nỗ lực nhằm thắt chặt tài chính. Việc xoay sang Mỹ cũng sẽ giúp ích cho Nhật, do nước này thiếu kinh nghiệm trong việc bán thiết bị quốc phòng cho các nước thứ ba.
Một chiếc F-35 của Mỹ được nhìn thấy tại tỉnh Yamaguchi. Ảnh: MAINICHI
Khoảng 200 máy bay F-15 của Nhật hiện đóng vai trò cốt lõi trong năng lực phòng không của Lực lượng Phòng vệ trên không của xứ mặt trời mọc. Khoảng phân nửa đội bay này đã được hiện đại hóa, bao gồm nâng cấp các thiết bị điện tử nhưng số máy bay còn lại có thiết kế cũ hơn, không thể được nâng cấp thiết bị điện tử nên đang được xem xét bán đi.
Tại cuộc họp nội các tuần qua, chính phủ Nhật đã quyết định trao đổi dần số máy bay này để có những chiếc F-35 có hiệu quả cao hơn.
Những chiếc F-15 cũ nhất đã được triển khai lần đầu tiên vào đầu thập niên 1980. Nhưng chúng thậm chí có thể tiếp tục duy trì trạng thái hoạt động nếu các phụ tùng được thay thế khi cần thiết.
Mỹ đã thông báo với phía Nhật rằng Washington sẽ xem xét bán các máy bay đã qua sử dụng cho những quốc gia có lực lượng không quân yếu hơn. Kiểu sắp xếp này sẽ cho phép Mỹ cung cấp chiến đấu cơ cho các nước Đông Nam Á với giá thấp trong bối cảnh Trung Quốc tăng cường hiện diện quân sự ở biển Đông.
Kế hoạch mua F-35 của Nhật được thúc đẩy một phần do sức ép của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm thu hẹp tình trạng mất cân bằng trong thương mại song phương, bằng cách mua thêm thiết bị quốc phòng Mỹ. Tokyo hy vọng có thể xoa dịu Tổng thống Trump đồng thời với việc bán F-15 để trang trải chi phí mua chiến đấu cơ mới.
Chính phủ Nhật cũng nhận định rằng do nước này thiếu kinh nghiệm trong việc xuất khẩu thiết bị quốc phòng, việc hợp tác với Mỹ là một cách làm khôn ngoan do Mỹ đã thành công trong việc bán vũ khí khắp thế giới.
Nhật đã áp dụng lệnh cấm xuất khẩu thiết bị quốc phòng trong nhiều thập niên trước khi nội các nước này đưa ra những nguyên tắc cho phép tiến hành hoạt động này trong một số điều kiện nhất định hồi năm 2014. Tokyo duy trì lệnh cấm xuất khẩu cho những quốc gia có xung đột vũ trang nhưng lại cho phép khi việc xuất khẩu này đóng góp cho an ninh của Nhật.