Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể, thực hiện hơn 500 chức năng khác nhau từ chuyển hóa chất dinh dưỡng, sản xuất mật, đến lọc máu và đào thải chất độc hại. Thế nhưng, gan có thể bị tổn thương bởi nhiều yếu tố bên ngoài, ví dụ như virus, hóa chất độc hại, chế độ ăn uống và các thói quen sống không lành mạnh.
Tết là dịp gặp gỡ, đoàn viên và là dịp của những buổi tiệc tùng với mâm cao, cỗ đầy, rượu bia, nước ngọt. Không ít người dành những ngày Tết để nghỉ ngơi, thậm chí là để thỏa mãn những niềm vui, sở thích mà vốn những ngày bận rộn trong năm mình không thực hiện được như “cày” phim xuyên đêm, nhậu cùng bạn bè,... Tất cả những hành động này đều tiềm ẩn mối nguy hiểm không chỉ cho sức khỏe của lá gan mà còn cho sức khỏe tổng thể. Thế nhưng, nhiều người lại không ý thức được tác hại của những việc làm này.
Bác sĩ Nguyễn Hải Đan, chuyên khoa Nội tổng quát, đã đưa ra cảnh báo về 5 thói quen thường gặp vào dịp Tết tiềm ẩn mối nguy hiểm với lá gan.
Bác sĩ Nguyễn Hải Đan, chuyên khoa Nội tổng quát (Ảnh: BSCC)
5 thói quen thường gặp vào dịp Tết gây hại cho gan
1. Uống nhiều rượu bia, nước ngọt
Rượu bia là điều khó có thể tránh khỏi trong những ngày Tết. Thế nhưng, ai cũng biết rằng tiêu thụ quá nhiều những loại đồ uống có cồn này sẽ không có lợi cho gan.
Bác sĩ Hải Đan cho hay: “Uống nhiều rượu bia, nước ngọt, đồ uống có chứa chất kích thích không chỉ gây hại cho gan mà còn gây hại cả cho tim. Khi uống quá nhiều các loại đồ uống này, gan sẽ phải hoạt động nhiều hơn. Quá trình chuyển hóa rượu tiết ra chất độc, gan sẽ phải chuyển hóa chất độc đó. Lâu ngày, gan sẽ bị suy giảm chức năng và viêm nhiễm”.
Chính vì thế, bác sĩ Hải Đan nhấn mạnh, khi uống rượu bia, nước ngọt, mọi người nên đảm bảo uống trong ngưỡng an toàn. Ngưỡng cồn an toàn là không quá 2 ly/ngày đối với nam giới và 1 ly/ngày đối với nữ giới. 1 ly tương đương với 350ml bia hoặc 150ml rượu vang hoặc 45ml rượu mạnh.
“Một tuần chúng ta nên dành ra 2 ngày không uống rượu bia để gan có thời gian nghỉ ngơi và tái tạo các tế bào”, bác sĩ Hải Đan lưu ý.
Uống quá nhiều rượu bia, nước ngọt trong những ngày Tết có thể gây hại cho gan (Ảnh: Shutterstock)
2. Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn
Trong các buổi tụ tập ngày Tết, mọi người thường có xu hướng sử dụng các món ăn chế biến sẵn để tiết kiệm thời gian. Cũng có không ít người có tâm lý rằng đã ăn kiêng khem trong cả năm nên họ cho phép bản thân ăn thoải mái hơn trong những ngày Tết. Tuy nhiên, thực phẩm chế biến sẵn có chứa nhiều chất phụ gia như muối, chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa. Bác sĩ Hải Đan giải thích: “Các chất này có thể dẫn tới gan nhiễm mỡ, lâu ngày có thể dẫn tới xơ gan, viêm gan, thậm chí là ung thư gan”.
Chính vì thế, để đảm bảo sức khỏe nói chung và sức khỏe lá gan nói riêng, mọi người nên ăn nhóm thực phẩm này một cách có chừng mực. “Nếu muốn ăn các món ăn chế biến sẵn, mọi người nên ăn kèm rau xanh và trái cây”, bác sĩ Hải Đan nhắn nhủ.
3. Có lịch trình ăn uống thất thường
Những ngày Tết có thể khiến lịch sinh hoạt, ăn uống của mọi người bị thay đổi ít nhiều. Việc ngủ “nướng” vào buổi sáng có thể khiến bạn ăn sáng muộn hơn, từ đó khiến các lịch trình khác trong ngày đều diễn ra muộn hơn so với bình thường. Việc thức khuya cũng khiến nhiều người ăn khuya nhiều hơn. Bác sĩ Hải Đan cho rằng các thói quen ăn uống này đều làm rối loạn nhịp sinh học của cơ thể.
“Không chỉ gan mà tất cả cơ quan khác trong cơ thể đều hoạt động nhịp nhàng theo một đồng hồ sinh học bao gồm làm việc, hấp thu dinh dưỡng, thải độc tố, nghỉ ngơi. Nếu lịch trình ăn uống thất thường sẽ khiến cơ thể không có thời gian tái tạo và có thể dẫn tới mất ngủ, stress”, bác sĩ Hải Đan giải thích.
4. Thiếu ngủ
Việc dành nhiều thời gian hơn trong ngày để “lướt” điện thoại, xem phim, tán gẫu cùng bạn bè hoặc người thân trong những ngày Tết đều có thể khiến bạn bị mất ngủ, thiếu ngủ và dễ bị căng thẳng hơn.
“Khi cơ thể bị stress, các cơ quan trong cơ thể không có thời gian để tái tạo lại tế bào và khiến chức năng của các cơ quan bị suy giảm, trong đó có lá gan. Chính vì thế, dù có bận rộn đến đâu, mọi người vẫn nên sắp xếp thời gian để đi ngủ trước 9 giờ tối. Nếu không ngủ được vào khung giờ này, mọi người cũng nên ngủ trước 11 giờ đêm”, bác sĩ Hải Đan nhắn nhủ.
5. Căng thẳng
Dịp cận Tết, mọi người thường phải chạy deadline công việc hoặc sắp xếp, cân đối các khoản chi tiêu. Những điều này có thể khiến cơ thể dễ bị căng thẳng hơn. Bác sĩ Hải Đan cho biết: “Nếu có thêm tình trạng mất ngủ, cơ thể sẽ tiết nhiều hormone cortisol, adrenaline hơn và khiến các cơ quan trong cơ thể phải làm việc nhiều hơn”.
Nữ bác sĩ nhắn nhủ: “Dù có căng thẳng đến đâu, mọi người cũng nên dành 30 phút mỗi ngày để bản thân được nghỉ ngơi, thư giãn”.
5 thói quen thường gặp vào dịp Tết gây hại cho gan
Làm gì để bảo vệ gan vào dịp Tết?
Bác sĩ Hải Đan cho biết: “Tết là thời gian để vui vẻ và tận hưởng, nhưng hãy chú ý đến những thói quen lành mạnh, bảo vệ sức khỏe cho lá gan. Mặc dù gan là cơ quan có khả năng tái tạo tốt nhất trong cơ thể nhưng nếu bị tổn thương quá nhiều sẽ dẫn tới tình trạng xơ hóa. Khi gan bị xơ hóa sẽ không thể hồi phục được”.
Chính vì thế, để bảo vệ lá gan, đặc biệt trong dịp Tết, mọi người nên:
- Uống rượu bia với lượng vừa phải.
- Ăn nhiều rau xanh và trái cây: Bạn nên ăn ít nhất năm phần rau xanh và trái cây mỗi ngày, đồng thời nên tiêu thụ đa dạng các loại rau củ, trái cây có màu sắc khác nhau.
- Uống đủ nước: Nước giúp duy trì sự cân bằng của cơ thể, hỗ trợ quá trình tiêu hóa và thanh lọc gan. Ngoài nước lọc, bạn cũng có thể uống nước chanh, nước dừa hoặc trà xanh để tăng cường chức năng gan.
- Tập thể dục thường xuyên: Khi bạn vận động, gan sẽ được kích thích hoạt động và loại bỏ các chất béo dư thừa. Bạn nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày với các bài tập như đi bộ, chạy bộ, đạp xe hoặc bơi lội.
- Giữ tâm trạng thoải mái và ngủ đủ giấc.
