Bà Nguyễn Thị H., 55 tuổi (Hải Phòng), tiền sử chưa mắc bệnh lý mạn tính. Nhưng khoảng một năm trở lại đây, bà thường xuyên xuất hiện những cơn đau đầu. Bà đau đầu nhiều vào buổi sáng sau khi ngủ dậy, cơn đau đầu lúc âm ỉ kéo dài, lúc lại đau dữ dội. Đau đầu thường kèm chóng mặt, buồn nôn khiến bà ăn uống kém, mệt mỏi.
Do hoàn cảnh gia đình khó khăn và nghe mọi người xung quanh tư vấn, bà H. nghĩ chứng đau đầu xuất hiện là do "thiếu máu lên não". Bởi bà H. thường làm việc nặng nhọc cùng với chế độ ăn uống không đầy đủ. Bà đã tự mua thuốc giảm đau và thuốc bổ não dùng tại nhà nhưng các triệu chứng không thuyên giảm.
Càng ngày, cơn đau đầu càng kéo dài khiến bà H. mệt mỏi nhiều, chóng mặt, không làm việc được và thường xuyên mất ngủ. Ngoài ra, bà còn thấy nửa người bên phải tê yếu, vận động khó khăn khiến bà H. lo lắng bị đột quỵ não nên đã tới bệnh viện để được các bác sĩ thăm khám.
Qua thăm khám và làm các xét nghiệm cần thiết, các bác sĩ đã phát hiện một khối u màng não kích thước lớn ở thùy trán của bán cầu não bên trái, gây đè đẩy vào các tổ chức não xung quanh. Bà H. được hội chẩn và chuyển đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp. Tại đây, nhờ sự hỗ trợ của bệnh viện và các nhà tài trợ, bà được phẫu thuật thành công, cắt bỏ khối u màng não kích thước lớn. Đây khả năng là một u ác màng não.
(Ảnh minh hoạ)
U màng não là bệnh gì? Dấu hiệu nhận biết như thế nào?
U màng não là khối u nguyên phát của hệ thần kinh trung ương (tức là khối u bắt nguồn từ não, để phân biệt với các khối u não thứ phát – bắt nguồn từ các cơ quan khác di căn đến), xuất phát từ tế bào nhung mao màng nhện của não. Đây là loại u não nguyên phát phổ biến nhất.
Theo báo cáo trên trang Cancer.net (Mỹ), u màng não chiếm 40% các khối u não nguyên phát. Năm 2023, ước tính có khoảng 44.000 người mắc u màng não. Tỷ lệ mắc bệnh ở nữ cao hơn nam, hầu hết là lành tính, u não ác tính chiếm khoảng 1,7%. Bệnh có thể liên quan đến các yếu tố như chủng tộc, di truyền hoặc tia bức xạ (người đã được xạ trị tại vùng đầu)…
U màng não thường tiến triển chậm trong một thời gian dài. Thông thường, chúng có biểu hiện khi kích thước khối u đã lớn và chèn ép vào các tổ chức xung quanh. Nhiều trường hợp u màng não không có biểu hiện, chỉ được phát hiện vô tình khi đi kiểm tra sức khỏe hoặc vào bệnh viện vì một lý do khác. Người bệnh có thể có 1 hoặc nhiều biểu hiện sau đây:
- Đau đầu là biểu hiện thường gặp nhất. Đau đầu thường nặng hơn vào buổi sáng hoặc khi hoạt động, khi ho, hắt hơi. Cơn đau có thể lan tỏa khắp đầu hoặc đau nhiều về một bên, có thể đau âm ỉ kéo dài hoặc đau thành cơn dữ dội khiến người bệnh mệt mỏi, không tập trung làm việc. Dùng thuốc giảm đau thông thường gần như không đỡ. Người bệnh có thể phải uống tăng liều thuốc giảm đau hoặc đổi sang dùng loại thuốc giảm đau mạnh hơn.
- Chóng mặt, buồn nôn, nôn mửa nhiều lần khiến người bệnh không ăn uống được.
- Co giật, động kinh: Các cơn co giật có thể chỉ xuất hiện ở chân, tay hoặc co giật toàn thân do khối u chèn ép vào các tổ chức não xung quanh và gây biến đổi các tín hiệu điện trong não hoặc kích thích vỏ não phát ra các xung điện bất thường.
- Khi khối u chèn ép vào các dây thần kinh sọ não có thể gây giảm thị lực, giảm thính lực, liệt mặt,… hay gây tê bì, yếu tay chân khi chèn ép vào vùng vận động của não.
- Nhiều trường hơp người bệnh thay đổi tính cách, trở lên kích động, cáu gắt vô cớ hoặc trầm lắng khác thường, suy giảm trí nhớ.
(Ảnh minh hoạ)
Các triệu chứng kể trên có thể xuất hiện trong nhiều bệnh lý thần kinh khác nên khi một người trưởng thành, trước đó hoàn toàn khỏe mạnh mà đột nhiên xuất hiện các dấu hiệu trên, cần nhập viện để được các bác sĩ chuyên khoa thăm khám và làm xét nghiệm cần thiết. Chụp cắt lớp vi tính sọ não hoặc chụp cộng hưởng từ sọ não sẽ giúp xác định có u não hay không. Dựa vào kết quả sinh thiết khối u và sự nhận định của bác sĩ phẫu thuật trong quá trình cắt bỏ khối u để xác định u não đó là ác tính hay lành tính.
Về điều trị u màng não hiện nay thì phẫu thuật là phương pháp phổ biến nhất nhưng nó có thể gặp khó khăn khi khối u não nằm ở vị trí nguy hiểm. Ngoài ra, có thể kết hợp với xạ trị, hóa trị trong từng trường hợp cụ thể.
Do đây là một bệnh lý phát triển chậm, trong thời gian dài nên lời khuyên của bác sĩ mỗi người cần khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần và khi có các dấu hiệu bất thường như đau đầu kéo dài, co giật,… cần nhập viện sớm để được thăm khám và điều trị .