Lạm dụng kháng sinh và nguy cơ hen suyễn, dị ứng
Thuốc kháng sinh là một trong những loại thuốc được kê đơn phổ biến nhất. Tuy nhiên, việc lạm dụng kháng sinh có thể gây ra một số vấn đề sức khoẻ không mong muốn.
Một nghiên cứu mới cho thấy việc tiếp xúc sớm với thuốc kháng sinh sẽ giết chết vi khuẩn lành mạnh trong đường tiêu hóa và có thể gây ra bệnh hen suyễn và dị ứng.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Mucosal Immunology đã cung cấp bằng chứng chứng minh mối quan hệ nhân quả giữa việc tiếp xúc với kháng sinh từ lúc còn nhỏ và nguy cơ mắc bệnh hen suyễn và dị ứng khi trưởng thành.
Martin Blaser, Giám đốc của Trung tâm Advanced Biotechnology and Medicine tại Đại học Rutgers (Mỹ), cho biết: “Nghiên cứu này nhằm mục đích giúp tránh tình trạng sử dụng bừa bãi thuốc kháng sinh cho trẻ nhỏ vì nó có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe lâu dài như dị ứng hoặc hen suyễn”.
Các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Rutgers, Đại học New York và Đại học Zurich lưu ý rằng kháng sinh là một trong những loại thuốc được sử dụng nhiều nhất ở trẻ em. Thuốc kháng sinh có thể ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột và khả năng trao đổi chất của cơ thể. Những thay đổi trong cấu trúc hệ vi sinh vật có thể ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch của cơ thể.
Nghiên cứu trên được thực hiện trên chuột. Trong phần đầu của nghiên cứu, những con chuột 5 ngày tuổi được cho uống nước kèm với hai loại kháng sinh là azithromycin hoặc amoxicillin. Sau khi những con chuột trưởng thành, các nhà nghiên cứu cho chúng tiếp xúc với một số yếu tố gây dị ứng phổ biến như mạt bụi nhà. Những con chuột đã dùng một trong hai loại kháng sinh nói trên, đặc biệt là những con chuột từng sử dụng azithromycin, có tỷ lệ đáp ứng miễn dịch quá mức - tức là dị ứng.
Trong phần thứ hai của nghiên cứu, nhóm nghiên cứu đã cho những con chuột mới trưởng thành tiếp xúc với mẫu phân từ những con chuột trong phần đầu của nghiên cứu.
Các nhà nghiên cứu đã theo dõi tình trạng sức khỏe của cả chuột trưởng thành và con của chúng. Trong khi những con chuột trưởng thành không gặp bất cứ vấn sức khỏe nào sau khi tiếp xúc với thuốc kháng sinh thì con của chúng lại xuất hiện các dấu hiệu của dị ứng và hen suyễn khi tiếp xúc với kháng sinh.
Nhóm nghiên cứu cho biết những phát hiện này phần nào chứng minh rằng người trưởng thành sử dụng thuốc kháng sinh dường như không có khả năng bị dị ứng nghiêm trọng hoặc hen suyễn. Tuy nhiên, đối với trẻ nhỏ hoặc trẻ sơ sinh, các nhà nghiên cứu tin rằng thuốc kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn lành mạnh trong đường ruột. Điều này có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến hệ thống miễn dịch của trẻ.
Giám đốc Blaser cho biết: “Nghiên cứu cung cấp bằng chứng cho thấy thuốc kháng sinh gây ra các phản ứng miễn dịch không mong muốn thông qua tác động của chúng đối với hệ vi sinh đường ruột của trẻ nhỏ”.
Ảnh minh hoạ: Những con chuột từng sử dụng azithromycin có tỷ lệ đáp ứng miễn dịch quá mức - tức là dị ứng.
Tác dụng phụ của kháng sinh là gì?
Thuốc kháng sinh là những loại thuốc mạnh và nói chung là an toàn. Chúng rất hữu ích trong việc chống lại bệnh tật, nhưng việc lạm dụng thuốc kháng sinh đôi khi có thể gây ra nhiều vấn đề sức khoẻ như:
- Kháng thuốc kháng sinh: Dùng thuốc kháng sinh không cần thiết có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc kháng sinh. Tình trạng kháng thuốc kháng sinh có thể gây ảnh hưởng đến việc ngăn chặn các bệnh nhiễm trùng trong tương lai.
- Đau dạ dày: Nhiều loại kháng sinh gây khó chịu cho dạ dày hoặc tác dụng phụ cho đường tiêu hoá với các triệu chứng như buồn nôn hoặc nôn, chuột rút, bệnh tiêu chảy. Thuốc kháng sinh macrolid, cephalosporin, penicillin và fluoroquinolones có thể gây khó chịu cho dạ dày hơn các loại kháng sinh khác.
- Dị ứng: Tại Mỹ, hàng năm, có hơn 140.000 lượt khám cấp cứu do phản ứng với thuốc kháng sinh. Những phản ứng này có thể bao gồm từ phát ban nhẹ và ngứa, đến phản ứng da phồng rộp nghiêm trọng, sưng mặt, cổ họng và các vấn đề về hô hấp.
Ảnh minh hoạ: Lạm dụng kháng sinh có thể gây ra tình trạng dị ứng.
Dịch vụ y tế quốc gia Vương Quốc Anh (NHS) cho biết thuốc kháng sinh thường được kê đơn để điều trị hoặc phòng ngừa một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn thông thường, nhưng không có tác dụng đối với các bệnh nhiễm trùng do virus gây ra như cảm lạnh, cảm cúm và đau họng.
Do đó, việc giảm thiểu tình trạng sử dụng kháng sinh khi không cần thiết là cách tốt nhất để giảm nguy cơ gặp tác dụng phụ của thuốc kháng sinh.
Lưu ý khi sử dụng thuốc kháng sinh
- Chỉ uống thuốc kháng sinh khi được bác sĩ kê đơn.
- Dùng đúng loại kháng sinh theo đơn thuốc của bác sĩ. Không bỏ dở điều trị mà phải uống đủ liệu trình đã được kê đơn.
- Tuyệt đối không sử dụng đơn thuốc kháng sinh của người khác.
- Không nên sử dụng thuốc kháng sinh còn sót lại từ đợt điều trị trước.