Ekranoplan là một loại phương tiện quân sự ra đời từ thời Liên Xô vào những năm tháng căng thẳng nhất của Chiến tranh Lạnh, nó là sự kết hợp độc đáo giữa tàu thủy và máy bay thông qua việc sử dụng hiệu ứng lướt gần mặt đất để di chuyển.
Trong số các mẫu Ekranoplan được Liên Xô chế tạo thì chiếc Lun là nổi tiếng nhất với biệt danh "Quái vật biển Caspian", nó được sử dụng trong Hải quân Liên Xô cũng như Hải quân Nga từ năm 1987 cho tới cuối thập niên 1990.
Chiếc Ekranoplan chiến đấu lớp Lun của Hải quân Liên Xô
Chiếc Ekranoplan lớp Lun có chiều dài 73,8 m; sải cánh 44 m; chiều cao 19,2 m; mớn nước 2,5 m; trọng lượng rỗng 286.000 kg; trọng lượng cất cánh tối đa 380.000 kg; phi hành đoàn 15 người (trong đó có 6 sĩ quan).
Nhờ 8 động cơ phản lực cánh quạt Kuznetsov NK-87 công suất 127,4 kN mỗi chiếc, con quái vật này di chuyển được ở tốc độ tối đa 550 km/h, vận tốc hành trình 450 km/h, tầm hoạt động 2.000 km.
Ekranoplan lớp Lun có thể bay lên tới độ cao 7.500 m như một thủy phi cơ đúng nghĩa, mặc dù hầu như nó chỉ di chuyển cách mặt nước 5 m nhờ hiệu ứng bề mặt.
Được thiết kế cho nhiệm vụ chống tàu mặt nước, Lun mang theo 6 tên lửa hành trình chống hạm siêu âm 3M-80 Moskit gắn thành 3 cặp trên lưng với hệ thống theo dõi và dẫn đường tiên tiến bố trí ở lưng và mũi. Vũ khí phụ gồm 2 pháo PI-23 cỡ 23 mm nòng đôi với 2.400 viên đạn.
Sau khi Liên bang Xô Viết tan rã, chiếc Lun cũng tương tự như nhiều "kiệt tác quân sự" khác bị lâm vào tình cảnh "vứt xó", đây thực sự là điều phí phạm quá lớn.
Chiếc Ekranoplan lớp Lun trong tình trạng hoang phế
Vào năm 2015, xuất hiện thông tin cho biết Nga đang có ý định thiết kế và sản xuất một số mẫu Ekranoplan thế hệ mới. Tuy nhiên, đây là công việc đòi hỏi nhiều sức lực cũng như tiền bạc trong khi điều kiện kinh tế của nước Nga vào thời điểm này là chưa phù hợp.
Chính vì vậy đã xuất hiện luồng ý kiến khác đề nghị hãy khôi phục hoạt động cho chiếc Lun, bởi vì nó vẫn là phương tiện tác chiến mặt nước độc nhất vô nhị trên thế giới và khung vỏ vẫn còn dự trữ hoạt động.
Sau khi đề xuất trên được đưa ra thì không thấy có thêm tin tức về số phận của chiếc Ekranoplan này, phải đến gần đây một phóng sự của Kênh truyền hình Ngôi sao (Zvezda) mới giúp khán giả biết rõ hơn về tình trạng của phương tiện trên.
Chiếc Ekranoplan lớp Lun có vẻ như đang được đại tu sửa chữa lớn
Những hình ảnh được Zvezda đăng tải cho thấy chiếc Lun hiện đã được kéo khỏi bến tàu và mang về nhà máy, khung vỏ của nó đã được cạo gỉ và còn có một lớp sơn lót bên ngoài, các động cơ cũng được bọc lại cẩn thận.
Tuy công việc còn ngổn ngang nhưng đây là dấu hiệu cho thấy triển vọng là nó đang được đại tu để sớm "tái ngũ".
Bên cạnh đó cũng đang xuất hiện một luồng ý kiến khác cho rằng nếu chiếc Ekranoplan này quay lại thành phần hạm đội thì nó nên được trang bị một loại tên lửa mới do Moskit hiện đã tỏ ra lạc hậu. Ứng viên sáng giá nhất chính là tên lửa siêu thanh 3M22 Zircon vì đây mới thực sự là vũ khí giúp chiếc Lun xứng đáng với danh xưng "Quái vật biển Caspian".
Chiếc Ekranoplan lớp Lun đang được sửa chữa tại nhà máy