Một khi các lệnh trừng phạt của EU nhằm vào hoạt động nhập khẩu dầu Nga qua đường biển có hiệu lực vào tháng 12 này, các nhà khai thác sẽ bị cấm bảo hiểm và tài trợ cho việc vận chuyển dầu Nga bằng đường biển đến các nước thứ ba.
Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc và Ấn Độ - ba quốc gia vốn giúp Nga duy trì sản lượng xuất khẩu dầu thô sau hàng loạt lệnh cấm vận liên quan đến chiến dịch ở Ukraine - đang trở thành các thị trường tiêu thụ lớn nhất của Nga.
Khối lượng dầu thô trên các tàu chở dầu chưa cập bến đã tăng lên rõ rệt, khiến nhiệm vụ giám sát xuất khẩu của Nga trở nên phức tạp hơn. Được biết, hầu hết các tàu đó đều hướng đến Ấn Độ, với một số lượng nhỏ đang hướng về phía Đông để tới Trung Quốc. Động thái này cho thấy xu hướng gia tăng ổn định trong dòng chảy của dầu thô Nga đến Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc và Ấn Độ vào những tuần gần đây.
Phần lớn tàu chở dầu thô của Nga hiện có điểm đến là thành phố Port Said (Ai Cập), vùng lãnh thổ Gibraltar gần Tây Ban Nha, hoặc những đơn đặt hàng có điểm dừng chân là một trong ba quốc gia Ấn Độ, Tây Ban Nha và Trung Quốc.
Thời hạn để vận chuyển dầu thô từ các cảng Baltic của Nga đến Trung Quốc và Ấn Độ là trước khi lệnh cấm cấp bảo hiểm và dịch vụ khác cho tàu thuyền của Liên minh châu Âu (EU) có hiệu lực vào ngày 5/12. Các tàu chở dầu cần phải rời Primorsk hoặc Ust-Luga trước ngày 21/10 nếu muốn đến các bến hàng ở miền Đông Trung Quốc kịp thời hạn.
Dòng chảy sang Trung Quốc, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ đạt đỉnh vào tháng 6 ở mức 2,2 triệu thùng/ngày. Trong 4 tuần tính đến ngày 14/10, con số này đã giảm khoảng 350.000 thùng/ngày. Tuy nhiên, các chuyến hàng đến Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng lên mức cao nhất trong năm, trong khi khối lượng của các tàu chở dầu chưa cập bến cuối cùng hiện quá lớn, tương đương hơn 450.000 thùng/ngày. Con số này có thể nâng tổng lượng xuất khẩu dầu thô của Nga cho ba quốc gia này lên mức kỷ lục mới.
Trong khi đó, các nhà kinh doanh và nhà máy lọc dầu đang chạy đua để thuê bể chứa ở Rotterdam (Hà Lan) trong những tháng tới do kỳ vọng nguồn cung sẽ giảm sau khi lệnh trừng phạt của EU có hiệu lực.
Trung bình 4 tuần qua, xuất khẩu dầu của Nga nhìn chung đã tăng lên, cán ngưỡng cao nhất kể từ giữa tháng 8 và lần đầu tiên vượt 3 triệu thùng/ngày sau 5 tuần. Các dòng chảy đến châu Âu chính là tác nhân chính dẫn đến làn sóng gia tăng này.
Đáng chú ý, tất cả các số liệu kể trên không tính đến loại dầu KEBCO của Kazakhstan. Đây là những chuyến hàng do Công ty cổ phần KazTransoil vận chuyển đến Nga để xuất khẩu qua Ust-Luga và Novorossiysk.
Một trạm dầu thô gần thành phố cảng Nakhodka, Nga. Ảnh: Reuters
Các thùng dầu của Kazakhstan sẽ được trộn với dầu thô có nguồn gốc từ Nga để tạo ra một loại xuất khẩu đồng nhất. Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự ởUkraine, Kazakhstan đã đổi sản phẩm dầu của mình để phân biệt với hàng hóa do các công ty Nga vận chuyển. Dầu thô quá cảnh đặc biệt được miễn trừ khỏi các lệnh trừng phạt của EU nhằm vào những chuyến hàng vận chuyển bằng đường biển của Nga.
Lần đầu tiên, xuất khẩu dầu thô đường biển của Nga sang các nước châu Âu đã tăng kể từ đầu tháng 9, tăng lên mức 714.000 thùng/ngày trong 4 tuần tính đến ngày 14/10. Dòng chảy này đã tăng 89.000 thùng/ngày, tương đương 14%, so với giai đoạn trước đó. Những số liệu này không bao gồm các chuyến hàng đến Thổ Nhĩ Kỳ.
Khối lượng dầu thô được vận chuyển từ Nga đến các nước Bắc Âu đã tăng trong 4 tuần tính đến ngày 14 tháng 10, bù lại khoản thâm hụt của tuần trước. Tất cả các chuyến hàng đã được chuyển đến các bể chứa ở Rotterdam.
Xuất khẩu của Nga sang các nước Địa Trung Hải đã tăng vọt trong 4 tuần tính đến ngày 7/10. Dòng chảy sang khu vực này, tính cả Thổ Nhĩ Kỳ, đã leo lên mức cao nhất trong 5 tuần, với khối lượng hướng đến Thổ Nhĩ Kỳ ở mức cao nhất trong năm. Khối lượng dầu thổ xuất khẩu đến Bulgaria và Romania đã tăng trên 200.000 thùng/ngày, với phần lớn là hướng đến Bulgaria.
Các lô hàng đến châu Á của Nga đã giảm. Khối lượng dầu thô trung bình trong bốn tuần từ Nga đến châu Á, cộng với những chuyến tàu chưa cập bến - thường kết thúc ở Ấn Độ hoặc Trung Quốc - đã giảm xuống mức cao nhất trong 16 tuần. Các chuyến hàng đến châu Á đạt trung bình 1,83 triệu thùng/ gày trong 4 tuần tính đến ngày 14/10.