Tháng 4-5, những hàng sấu xanh mướt thôi trút lá và bắt đầu trổ ra những chùm hoa li ti trắng ngà.
Thoáng cái, chỉ 2 tháng sau, trong các chợ, trên những sạp bầy bán đủ loại rau mùa hè đã thấy rổ sấu xanh. Sấu xanh rộ lên vào tháng 7, có nơi người ta đổ cả đống lớn trên vỉa hè để bán cho người qua đường. Những trái sấu tròn tròn xanh xanh còn lẫn cả lá vừa mới hái từ trên cây xuống rất bắt mắt.
Sở dĩ các bà các cô đi qua hàng sấu mùa này hiếm ai không sà xuống chọn ít nhất 1 cân là bởi sấu là một thứ quả có thể hô biến trong bếp thành khá nhiều món ngon, từ món bày trên bàn ăn tới những món ăn vặt, đồ uống mà chỉ mới nhắc tới thôi nước miếng đã ứa ngập chân răng rồi.
Sấu ngâm đường
Sấu ngâm đường là thức uống rất ngon vào mùa hè. Để thực hiện món này, cần 1kg sấu xanh loại vừa (không quá non cũng không nên chọn quả già), 8 lạng đường (nên chọn đường vàng cho đậm vị), 20g muối, 2 nhánh gừng. Sấu rửa sạch, cạo vỏ. Dùng dao nhỏ đặt hơi chéo trên đầu quả, nhẹ nhàng xoay dao khía vòng tròn trên thân quả sấu, đường dao ấn sâu vào lớp thịt quả. Sau đó thả vào chậu nước pha 10g muối.
Sấu sơ chế xong đem trụng sơ qua nước sôi, vớt ra rổ cho ráo. Xếp sấu vào nồi hay thẩu, cứ một lượt sấu rải một lượt đường cho tới hết.
Sau 8-10 giờ khi đường đã tan, nước sấu đã tiết ra ngập quả thì vớt sấu vào lọ thủy tinh. Nước đường ngâm sấu đem đặt lên bếp đun lửa vừa, ngoáy cho tan hết đường còn lắng bên dưới. Khi nước đường sôi, bỏ 10g muối và gừng đập nhỏ vào đun sôi lại 1-2 phút là được.
Để nước nguội đổ vào lọ sấu. Sau 2-3 hôm là có thể dùng pha nước uống. Sấu ngâm đường có thể để trong tủ lạnh suốt mùa.
Sấu dầm muối ớt
Khi sấu chín có màu vàng hồng mà đem làm sấu dầm thì ngon miễn chê. Nửa cân sấu chín đem gọt vỏ thả vào chậu nước có pha 1 thìa muối khoảng 10 phút. Dùng dao sắc khéo léo cắt vòng quanh hạt, loại bỏ hạt khỏi lớp thịt quả. Sắp sấu đã tách hạt vào thố, rắc lên khoảng 2 lạng đường, trộn đều.
Chờ đường tan hết, trộn thêm 1 thìa canh muối tinh hoặc muối hạt, 1 thìa canh ớt bột (gia giảm tùy khẩu vị). Khi muối tan là có thể thưởng thức món sấu dầm.
Sấu xào gừng
Vào mùa này trong năm có thể làm món sấu xào gừng hoặc trữ sấu trong điều kiện cấp đông để tới mùa lạnh làm món ăn vặt nổi tiếng đãi khách trong những ngày mưa phùn gió bấc hay dịp đón năm mới.
Sấu xào gừng không cần nhiều đường, 1 cân sấu chỉ cần 3 lạng đường là đủ. Thêm 2,5 lạng gừng tươi, 1 thìa muối trắng, khoảng 2 lít nước vôi trong.
Sấu xào gừng có thể chọn sấu non, khi ăn có thể nhai cả hạt. Cũng có thể chọn sấu vừa. Sấu chà vỏ, rửa sạch, khía vài đường dọc thân quả.
Đặt quả lên thớt, dùng dao to đập hoặc ép cho hơi dập. Ngâm sấu vào nước vôi trong, vớt ra sau 30 phút xả sạch dưới vòi nước cho hết mùi vị nồng của vôi.
Sấu ráo nước mới trộn với đường, gừng đập dập xắt nhỏ. Đợi khoảng 2-3 tiếng cho đường ngấm và tan ra mới bắc lên bếp. Xào sấu trong điều kiện nhỏ lửa, nêm thêm thìa muối trắng và nhẹ nhàng đảo liên tục. Khi nước đường sánh cạn, sấu chuyển sang màu hổ phách là được.
Lưu ý cách chọn sấu: Sấu nên chọn quả tròn đều mới dày thịt. Vỏ sấu xanh, hơi sần là quả non, vỏ trơn bóng là quả già. Sấu xanh cạo vỏ, cắt núm cho vào ngăn đá tủ lạnh có thể dùng từ mùa này sang mùa khác.