Mới đây, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương tiếp nhận bệnh nhân Đ.H.B (62 tuổi, trú tại Bắc Ninh) chuyển tới trong tình trạng nghi mắc bệnh dại, tiên lượng rất xấu. Đáng nói, bệnh nhân này nhiều lần bị chó cắn nhưng không tiêm phòng.
Theo thông tin từ Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, ông B. là tài xế, từng nhiều lần bị chó cắn, lần gần nhất cách đây gần ba tháng. Khi đó, ông bị chó nhà hàng xóm cắn vào cẳng chân nhưng không đến cơ sở y tế xử trí hay tiêm vắc xin phòng dại.
Con chó này được gia đình theo dõi khoảng mười ngày sau đó thì xuất hiện các dấu hiệu bất thường như trở nên hung dữ, rồi bị bán đi. Việc không tiêm vắc xin và không có cách theo dõi vật nuôi rõ ràng đã khiến ông B. rơi vào tình trạng nguy hiểm.
Khoảng ba ngày trước khi nhập viện, ông bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu bất thường: kích thích, hoảng loạn, ăn uống kém, cảm giác nghẹn họng, sợ nước và sợ gió, những triệu chứng điển hình của bệnh dại thể hung dữ.
Bệnh nhân bị chó cắn nhiều lần nhưng không tiêm vắc xin.
Bệnh dại đã bước vào giai đoạn toàn phát
Thạc sĩ, bác sĩ Trần Văn Bắc, Phó Trưởng khoa Cấp cứu (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) cho biết: “Khi tiếp nhận, bệnh nhân có đầy đủ các biểu hiện đặc trưng của bệnh dại như kích động, tăng tiết đờm dãi, mắt đỏ, tai thính. Đây là giai đoạn toàn phát của bệnh cực kì nguy hiểm và hầu như không còn khả năng điều trị khỏi”.
Hiện ông B. đang được theo dõi sát, chờ kết quả xét nghiệm khẳng định, nhưng với tiền sử bị chó nghi dại cắn và triệu chứng lâm sàng rõ ràng, các bác sĩ nhận định khả năng mắc bệnh dại là rất cao.
Bệnh dại không có cơ hội thứ hai
Theo bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Nguyên Huyền, Giám đốc Trung tâm Phòng chống dịch và Tiêm chủng, bệnh dại là một bệnh viêm não tủy cấp tính do virus dại gây ra, lây truyền chủ yếu qua vết cắn, vết cào hoặc khi nước bọt của động vật mắc dại tiếp xúc trực tiếp với vùng da trầy xước.
“Ở người, khi bệnh dại đã phát triệu chứng thì gần như luôn dẫn đến tử vong. Do đó, việc xử trí dự phòng ngay sau khi bị cắn là vô cùng quan trọng,” bác sĩ Huyền nhấn mạnh.
Do đó bác sĩ khuyến cáo khi bị chó, mèo hoặc bất kì động vật nào cắn, người dân cần: rửa ngay vết thương dưới vòi nước chảy với xà phòng trong ít nhất 15 phút; không chà xát, không đắp lá hay dùng thuốc dân gian; đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn tiêm vắc xin và huyết thanh kháng dại (nếu cần). Không nên chủ quan chờ theo dõi vật nuôi nếu không chắc chắn kiểm soát được hoặc nếu vật nuôi có biểu hiện bất thường.
Bác sĩ Huyền cho biết, hiện vẫn còn không ít người e ngại tiêm vắc xin dại vì lo ngại “độc” hoặc sợ tác dụng phụ. Thực tế, tất cả các loại vắc xin phòng dại lưu hành hiện nay đều đã qua kiểm định nghiêm ngặt, không chứa virus sống gây bệnh và hoàn toàn an toàn nếu tiêm đúng lịch.
“Bệnh dại không có cơ hội thứ hai. Một mũi tiêm kịp thời có thể cứu cả cuộc đời, đừng để sự chủ quan phải trả giá bằng tính mạng,” bác sĩ Huyền khuyến cáo.
Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh dại
Thời gian ủ bệnh dại thường là 2 - 3 tháng, nhưng có thể thay đổi từ 1 tuần đến 1 năm, tùy thuộc vào các yếu tố như vị trí xâm nhập của virus và tải lượng virus.
Các triệu chứng ban đầu của bệnh dại bao gồm các dấu hiệu chung chung như sốt, đau và cảm giác ngứa ran, châm chích, bỏng rát bất thường hoặc không rõ nguyên nhân tại vị trí vết thương. Khi virus di chuyển đến hệ thống thần kinh trung ương thì tình trạng viêm não và tủy sống sẽ tiến triển, gây tử vong. Bệnh dại lâm sàng ở người có thể được kiểm soát, nhưng rất hiếm khi được chữa khỏi.
Giai đoạn tiền triệu chứng: Thường 1- 4 ngày, biểu hiện cảm giác sợ hãi, đau đầu, sốt, mệt mỏi, khó chịu, cảm giác tê và đau tại vết thương nơi virus xâm nhập.
Giai đoạn viêm não thường biểu hiện mất ngủ, tăng cảm giác kích thích như: Sợ ánh sáng, tiếng động và gió nhẹ. Ngoài ra, còn có rối loạn hệ thần kinh thực vật như giãn đồng tử, tăng tiết nước bọt, vã mồ hôi, hạ huyết áp, đôi khi có biểu hiện xuất tinh tự nhiên.
Bệnh tiến triển theo hai thể: Thể liệt kiểu hướng thượng (hội chứng Landly) và thể cuồng.
Bệnh thường kéo dài từ 2 - 6 ngày, đôi khi lâu hơn và chết do liệt cơ hô hấp.
Chẩn đoán bệnh dựa vào các triệu chứng lâm sàng, đặc biệt là các chứng sợ nước, sợ gió, sợ ánh sáng với các yếu tố dịch tễ học có liên quan.