Cuộc họp khẩn của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (HĐBA LHQ) ngày 5-1 về biểu tình Iran theo yêu cầu của Mỹ đã không diễn ra như ý Mỹ muốn, theo Bloomberg.
Theo The Guardian, Mỹ đã không lường trước tình huống bối rối khi các đồng mình châu Âu bẻ trọng tâm cuộc họp từ biểu tình Iran sang nói về thỏa thuận hạt nhân. Suốt cuộc họp, đại sứ Mỹ tại LHQ Nikki Haley không đề cập gì đến thỏa thuận, chỉ nói về biểu tình Iran với đại ý ủng hộ người biểu tình chống chính phủ.
“Người dân Iran đang kêu gọi chúng ta: Hãy nghĩ đến chúng tôi!” - theo bà Haley.
Hầu hết đại diện các nước tham dự cuộc họp đều chỉ trích bạo lực biểu tình, kêu gọi chính phủ Iran kiềm chế với người biểu tình. Tuy nhiên nhiều nước - trong đó có cả các đồng minh của Mỹ như Pháp và Anh - đã xem cuộc họp như một cơ hội lên tiếng bảo vệ thỏa thuận hạt nhân 2015 giữa Iran và nhóm P5+1.
Có mặt tại cuộc họp, dù chỉ trích chương trình tên lửa đạn đạo Iran và việc Iran hỗ trợ phiến quân Houthi ở Yemen, đại sứ Anh tại LHQ Matthew Rycroft cũng khẳng định Anh vẫn tôn trọng toàn diện thỏa thuận hạt nhân Iran.
“Chúng tôi khuyến khích các nước thành viên tôn trọng mọi cam kết của mình. Một đất nước Iran thịnh vượng, ổn định có lợi cho tất cả”- theo đại sứ Rycroft.
Đại sứ Anh tại LHQ Matthew Rycroft trong phiên họp HĐBA LHQ ngày 5-1. Ảnh: GETTY IMAGES
Trong khi đó, với đại sứ Pháp tại LHQ Francois Delattre, thỏa thuận là một trong những nền tảng cho sự ổn định ở Trung Đông, chấm dứt thỏa thuận sẽ là “một bước lùi với toàn bộ cộng đồng thế giới”.
Nga và Trung Quốc - vốn ít khi bàn về các cuộc biểu tình chính trị tại khuôn khổ LHQ - dẫn đầu một nhóm nước tỏ quan điểm rằng cuộc biểu tình là chuyện nội bộ Iran và không đe dọa đến an ninh quốc tế và không nên can thiệp.
Đại diện Nga và Trung Quốc tại LHQ cho rằng nếu làm đúng theo kiểu bà Haley muốn thì HĐBA phải mở phiên họp bàn về các cuộc biểu tình ở Ferguson, Missouri (Mỹ) năm 2014, và cả cuộc biểu tình Chiếm đóng Phố Wall ở Mỹ năm 2011.
Quan ngại về thỏa thuận hạt nhân Iran tăng cao khi tuần tới là thời hạn Mỹ công bố đánh giá về việc Iran tuân thủ thỏa thuận, cũng như quyết định có hay không bỏ lệnh đình hoãn trừng phạt Iran.
Một động thái mang tính dung hòa, đại sứ Thụy Điển tại LHQ Irina Schoulgin Nyoni cho rằng: “Các vi phạm nhân quyền phải được phân biệt với thỏa thuận hạt nhân. Thỏa thuận hạt nhân tồn tại nhằm bảo đảm tính chất hòa bình của chương trình hạt nhân Iran”.
Trợ lý Tổng Thư ký LHQ phụ trách các vấn đề chính trị Tayé-Brook Zerihoun (thứ hai từ trái sang) tại phiên họp HĐBA LHQ ngày 5-1. Ảnh: UN PHOTO
Tại cuộc họp, Nga và Iran tiếp tục chỉ trích việc Mỹ đòi HĐBA họp về Iran. Đại sứ Iran tại LHQ Gholamali Khoshroo nói Mỹ đã lạm dụng quyền là thành viên thường trực HĐBA khi kêu gọi mở cuộc họp này.
Đại sứ Nga tại LHQ Vassily Nebenzia cáo buộc Mỹ cố bẻ cong nhiệm vụ của HĐBA LHQ vốn không can thiệp vào chuyện nội bộ của một nước. Ông Nebenzia chỉ trích Mỹ làm HĐBA xao lãng nhiệm vụ bàn về các vấn đề quốc tế nghiêm trọng khác.
“Các vị làm phân tán năng lượng của HĐBA, thay vì chú tâm xử lý các cuộc khủng hoảng lớn ở Afghanistan, Syria, Libya, Iraq, Yemen, Triều Tiên, châu Phi, thì các vị lại đề xuất can thiệp chuyện nội bộ của một nước”- ông Nebenzia nói tại cuộc họp.
Kết lại quan điểm của HĐBA, Trợ lý Tổng Thư ký LHQ phụ trách các vấn đề chính trị Tayé-Brook Zerihoun cho biết HĐBA sẽ tiếp tục theo dõi biểu tình, kết nối chính phủ Iran, giải quyết các yêu cầu hợp pháp của người dân Iran thông qua các biện pháp hòa bình.