Nước là lễ vật không thể thiếu trong mâm cúng. Ngoài vai trò đồ uống, nước còn mang ý nghĩa tượng trưng cho sự thanh tịnh, tinh khiết và sự cung kính của gia chủ, thay lời cầu mong an lành, may mắn, tài lộc. Khi cúng nên dùng nước lọc, nước trà, nước ngọt hay rượu là câu hỏi mà nhiều người đặt ra.
Khi cúng nên dùng loại nước gì?
Câu trả lời là phụ thuộc vào từng hoàn cảnh, mục đích của lễ cúng và tín ngưỡng của gia đình. Nước lọc và trà là hai lựa chọn truyền thống, biểu tượng cho sự tinh khiết và sự kính trọng đối với tổ tiên và thần linh.
Nước ngọt ít được sử dụng trong các lễ cúng truyền thống, nhưng có thể dùng trong những dịp vui mừng công, cầu tài lộc, cầu phúc. Rượu là lựa chọn cho những lễ cúng trang trọng, đặc biệt. Mỗi loại nước cúng trên bàn thờ đều mang những ý nghĩa riêng.
Nước lọc
Đây là loại nước cúng trên bàn thờ phổ biến nhất và cũng dễ chuẩn bị nhất. Khi lựa chọn nước lọc, gia chủ muốn thể hiện tấm lòng thanh sạch, sự tôn trọng thuần khiết đối với các bậc thần linh và tổ tiên. Nước lọc thường được sử dụng để dâng cúng Phật hay trong các lễ cúng gia tiên, thần linh trong nhà, trong ngày rằm, mùng 1 hay các dịp quan trọng như lễ cúng đầu năm, rằm tháng Giêng, hay lễ cúng ông Công, ông Táo.
Nước trà
Nước trà là lựa chọn phổ biến trong những nghi thức cúng có tính chất trang trọng hơn, chẳng hạn như lễ cúng vào dịp Tết Nguyên đán, lễ cúng thần linh trong nhà thờ, các dịp giỗ chạp. Trà không chỉ là nước uống thông dụng trong đời sống người Việt mà còn có ý nghĩa sâu xa trong văn hóa và tín ngưỡng, thể hiện sự thanh tao, tinh tế và sự hiếu kính đối với tổ tiên và thần linh.
Trong nhiều nền văn hóa, trà được coi là thức uống của sự thanh tịnh và yên bình. Khi dâng trà, gia chủ hy vọng sẽ nhận được sự ban phước lành. Đặc biệt, trong các dịp lễ tết, việc dùng nước trà trong mâm cúng còn mang một ý nghĩa đặc biệt – đó là sự giao hòa giữa con người với thiên nhiên, giữa cõi âm và cõi dương.
Khi cúng nên dùng nước lọc, nước trà, nước ngọt hay rượu? (Ảnh: Happynest.vn)
Nước ngọt
Theo quan niệm của nhiều người, việc dâng nước ngọt trong mâm cúng có thể làm giảm đi tính thanh tịnh của lễ cúng, vì nước ngọt thường mang tính chất "phàm tục" nhiều hơn.
Tuy nhiên, trong những lễ cúng với mục đích vui mừng công, cầu tài lộc, cầu phúc, mừng thọ, một số gia đình có thể chọn nước ngọt nhằm tạo không khí vui vẻ cho bữa tiệc. Nhiều người quan niệm "trần sao âm vậy", do đó dùng nước ngọt như một thứ đồ uống khoái khẩu để dâng lên người thân đã khuất.
Rượu
Rượu thường được sử dụng trong các lễ cúng lớn hoặc quan trọng như lễ cúng thần Tài, Tết Nguyên đán, giỗ chạp. Nó được coi là thức uống mạnh mẽ có khả năng xua đuổi tà khí, mang lại sự may mắn, thịnh vượng cho gia chủ.
Nếu dùng rượu để cúng, cần chọn loại tinh khiết, tránh những loại rượu có mùi quá đặc biệt vì sẽ ảnh hưởng đến không khí linh thiêng của lễ cúng.
Dâng nước cúng đúng cách
Để việc dâng nước cúng trên bàn thờ diễn ra đúng cách, bạn cần lưu ý một số điều dưới đây:
- Nước cúng phải là nước sạch, trong suốt, không có tạp chất. Đây không chỉ là vấn đề vệ sinh mà còn thể hiện sự trang trọng, thành kính của gia chủ đối với các bậc được thờ cúng. Nếu bạn cúng bằng nước trà, nên dùng loại trà ngon, pha đúng cách bằng loại nước chuẩn sạch.
- Khi dâng nước cúng trên bàn thờ , bạn cần chọn loại chén, ly có phong cách phù hợp tính chất thờ tự, thiết kế và kích thước phù hợp với không gian thờ nhà mình. Nên chọn chén nhỏ, không có hình vẽ hay họa tiết quá phức tạp. Chén phải luôn được giữ sạch sẽ. Tránh sử dụng những chiếc chén đã bị nứt hoặc bị bẩn.
Trên một số bàn thờ lớn, người ta thường sử dụng bình nước cúng và phải luôn đảm bảo độ sạch sẽ, tinh khiết.
Thông thường, nước cúng sẽ được dâng vào thời điểm bắt đầu lễ cúng, ngay khi mâm cúng được bày biện xong xuôi. Sau khi dâng nước, bạn có thể tiếp tục dâng các món lễ vật khác như hoa, quả, bánh, mứt. Khi dâng nước cúng trên bàn thờ, bạn cần giữ tâm thế thành kính, nghiêm trang, tránh vội vã, thiếu tập trung chú ý.
- Khi dâng nước cúng, bạn không nên rót quá đầy vì theo quan niệm phong thủy, điều này gây liên tưởng đến việc "tràn" tài lộc hoặc làm rối loạn các yếu tố trong việc cúng bái. Tuy nhiên, nước cũng không nên quá vơi, vì điều này có thể biểu thị sự thiếu thốn, không đủ đầy. Hãy dâng nước ở mức vừa phải.
- Không dâng nước từ các vật đựng kém sạch, vì việc sử dụng các vật dụng không sạch sẽ được coi là bất kính. Nếu không có chén cúng, gia chủ không nên dùng các loại ly, chén không đảm bảo vệ sinh hoặc các vật dụng khác để dâng nước. Mọi vật dụng trên bàn thờ phải sạch sẽ và đảm bảo độ thiêng liêng.