Lực lượng đổ bộ đường không - ĐBĐK (còn gọi là Binh chủng nhảy dù) là 1 trong những binh chủng thuộc Quân chủng Phòng không - Không quân, có chức năng sử dụng các loại máy bay, trực thăng vận tải nhằm thực hiện các cuộc đổ bộ bằng đường không, thả dù tiếp tế hàng hóa và cả thiết giáp dù (thả dù xe cơ giới).
Trong tương lai gần, đây sẽ là binh chủng đặc biệt tinh nhuệ, được trang bị đầy đủ và hiện đại của Quân đội Nhân dân Việt Nam (QĐNDVN).
Lịch sử hình thành và phát triển
Trong biên chế QĐNDVN đã từng có 1 lữ đoàn dù mang phiên hiệu Lữ đoàn 305 - đơn vị được thành lập nhưng chỉ tồn tại trong 1 khoảng thời gian ngắn.
Những người lính dù thuộc Lữ đoàn dù 305 - Ảnh: Tư liệu của Bùi Xuân Dưỡng.
Đến giữa năm 1967 lữ đoàn được giải thể và chuyển hết thành bộ đội đặc công và một số về Quân chủng Không quân theo yêu cầu phát triển thêm một số trung đoàn và sư đoàn bay chiến đấu,chỉ còn các đơn vị tiếp tế hàng hóa qua đường hàng không. Nhưng sau khi Chiến tranh Việt Nam kết thúc thì các đơn vị lính dù lại được khôi phục nhằm phục vụ chiến đấu nhưng còn rất hạn chế.
Ngày nay, việc tái thành lập Lực lượng đổ bộ đường không Việt Nam theo mô hình của lực lượng VDV (Nga) là một nỗ lực nhằm hoàn thiện khả năng chiến đâu và nâng cao sức mạnh bảo vệ Tổ quốc.
Những hạn chế đang tồn tại
Lực lượng đổ bộ đường không (theo định nghĩa của Quân đội LB Nga) là lực lượng tác chiến ở sau hâu phương của đối phương. Những khả năng chiến đấu của lực lượng ĐBĐK là ở chỗ có khả năng nhanh chóng tiếp cận những khu vực xa nhất của chiến trường, triển khai những đòn tấn công bất ngờ, tiến hành các trận đánh hiệp đồng binh chủng hiệu quả cao.
Các đơn vị này có thể nhanh chóng đánh chiếm và chốt chặt các vị trí đặc biệt quan trọng sâu trong hậu phương, phá hủy các cơ quan đầu não về chính trị, kinh tế, quân sự của đối phương.
Ngoài ra, đây còn là lực lượng đặc biệt hiệu qủa khi sử dụng đẻ đánh chiếm các hòn đảo, các khu vực ven biển, các căn cứ hải quân và không quân của đối phương, hiệp đồng tác chiến và tạo điều kiện tối ưu cho các lực lượng khác vượt qua chướng ngại vật nước,...
Để hoàn thành các nhiệm vụ được giao đòi hỏi các đơn vị này ngoài khả năng cơ động cao, sức chiến đấu mạnh còn phải được trang bị các loại vũ khí đặc biệt.
Hiện nay, khi tiến trình hiện đại hóa nhằm nâng cao sức mạnh chiến đấu của toàn quân ta đang được tiến hành mạnh mẽ để nâng cao khả năng bảo vệ Tổ quốc thì lực lượng VDV cũng không nằm ngoài dòng chảy mạnh mẽ ấy.
Thông tin Việt Nam có thể sẽ trang bị cho lực lượng đổ bộ đường không các vũ khí hiện đại bậc nhất Thế giới (TG) từ đối tác truyền thống Nga đã được một số nguồn tin nước ngoài đề cập đến. Nếu đúng, thì đó là bước ngoặt lớn cho khả năng chiến đấu của lực lượng mới được tái thành lập cũng như sức mạnh của QĐNDVN trong thời kì mới nhiều thách thức hơn, phức tạp hơn.
Việc liêc tục trang bị các loại vũ khí hiện đại cho lực lượng vừa mới tái thành lập cho thấy năng lực tác chiến vượt trội nếu có xung đột xảy ra trên bộ, cũng như đảm bảo khả năng phòng thủ điểm đảo rồi bất ngờ đổ bộ tấn công chiếm lại điểm đảo đã bị chiếm trước đó trên biển trước các thế lực thù địch của QĐNDVN.
IL-76 của Không quân Nga thực hành đổ bộ lính dù.
Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất hiện nay của chúng ta chính là năng lực vận tải cũng như tiếp vận nhu yếu phẩm khi thực hiện nhiệm vụ.
Biên chế của Không quân Việt Nam đang thiếu rất nhiều máy bay vận tải hạng nặng để vận chuyển các khí tài lớn tới những vùng tác chiến xa xôi như các loại xe thiết giáp đang có trong biên chế, cũng như thiếu hụt khả năng tiếp vận nhu yếu phẩm và quân nhu cho các lực lượng đóng quân tiền tuyến trong trường hợp có xảy ra xung đột.
Bước ngoặt lớn
Sự xuất hiện Il-76MD-90A trong biên chế QDNDVN sẽ bù đắp được và giải quyết được những hạn chế đang tồn tại cản trở sức mạnh cũng như năng lực chiến của lực lượng VDV. Với tải trọng hàng hóa tối da 60 tấn, tầm hoạt động 8.500km, Il-76MDA cho phép VDV Việt Nam có thể tác chiến ở mọi lúc, mọi nơi mà chúng ta cần bảo vệ khi có xung đột xảy ra.Il-76MD-90A - cũng như các phiên bản của nó được thiết kế nhằm đảm nhận nhiệm vụ vận tải, tiếp tế nhu yếu phẩm, khí tài thậm chí tiếp nhiên liệu trên không (với phiên bản Il-78) đến những nơi xa xôi và khó khăn trong việc tiếp vận bằng đường bộ cũng như đường biển, trong thời gian ngắn nhất, góp phần rút ngắn thời gian triển khai lực lượng cũng như tăng yếu tố bất ngờ cho chiến dịch.
Khi có xung đột xảy ra, việc triển khai một đơn vị VDV có đầy đủ trang bị khí tài cũng như đảm bảo được yếu tố bất ngờ là yếu tố bắt buộc trong một cuộc chiến nếu có xung đột xảy ra.
Một đơn vị VDV được triển khai đúng vị trí và đầy đủ khí tài có thể bất ngờ tấn công, phối hợp với các mũi tấn khác từ bên ngoài tạo thế gọng kìm, hoặc cũng có thể thiết lập 1 căn cứ tạm thời và trinh sát đợi sự phối hợp từ các đơn vị khác.
Là lực lượng vừa mới được tái thành lập và có vai trò cực kì quan trọng trong năng lực tác chiến của QĐNDVN trong thời kì mới, là mũi nhọn tiến công trong tiến trình hiện đại hóa toàn quân nhưng VDV đang thiếu đi khả năng triển khai nhanh chóng, bí mật, bất ngờ do thiếu đi khả năng vận tải – tiếp vận của máy bay vận tải quân sự cỡ lớn như Il-76MD-90A.
Muốn nâng cao năng lực tác chiến của lực lượng VDV Việt Nam nói riêng, cũng như toàn bộ quân binh chủng nói chung chúng ta cần thêm những chú "ngựa thồ" có khả năng vận tải lớn cũng như có thể hoạt động với bán kính chiến đấu lớn như C-130J (tầm trung), Il-76MDA hạng nặng.
IL-76MD-90A - phiên bản mới nhất của họ máy bay IL-76.
Điều đó là yêu cầu cấp thiết cũng như bắt buộc khi mà đội ngũ vận tải – tiếp vận quân sự Việt Nam hiện mới chỉ có máy bay vận tải cỡ nhỏ như C-295M, hay các loại trực thăng với sức chuyên chở thấp.
Đồng thời trong thời bình, các máy bay này hoàn toàn có thể tham gia các hoạt động tìm kiếm cứu nạn trên biển với thời gian hoạt động liên tục dài, cũng như tiếp liệu trên không cho các máy bay trinh sát cứu nạn khi có sự cố trên biển xảy ra.
Mặt khác, khi đã có kinh nghiệm vận hành Il-76MD-90A thì chúng ta hoàn toàn có thể tiến tới việc trang bị A-50, phiên bản máy bay cảnh báo sớm và chỉ huy trên không (AWACS) để hoàn thiện khả năng tác chiến trên không nói riêng, cũng như khả năng hiệp đồng tác chiến trong không gian 3 chiều trên không – mặt nước – dưới biển nói chung.
Việc trang bị "ngựa thồ" hạng nặng Il-76MD-90A sẽ mở ra một trang mới trong năng lực tác chiến của lực lượng VDV vừa mới tái thành lập cũng như toàn Quân binh chủng nói chung. Tạo tiền đề mạnh mẽ cho công cuộc hiện đại hóa lực lượng vũ trang, đảm bảo sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, ngày càng phức tạp và nhiều thách thức.