Hai cuộc tập trận của ba nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ gần Biển Đông cách nhau chỉ một tuần được cho là hoạt động bất thường.
Hai tàu sân bay Mỹ đã tiến hành cuộc tập trận chung trên biển Philippines hôm 28/6, chỉ sau một ngày các nhà lãnh đạo ASEAN lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ tuyên bố chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông.
Thông báo từ hải quân Mỹ cho hay, hai nhóm tác chiến tàu sân bay USS Nimitz và USS Ronald Reagan tiến hành các cuộc tập trận nhằm duy trì các cam kết của Mỹ về khả năng “sẵn sàng ứng phó, linh hoạt và kiên trì theo các thỏa thuận quốc phòng song phương với các đồng minh và đối tác ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”.
Cuộc tập trận của hai tàu sân bay bay USS Nimitz và USS Ronald Reagan diễn ra đúng một tuần sau khi tàu sân bay USS Nimitz và USS Theodore Roosevelt tiến hành các hoạt động chung trong khu vực.
Đây là lần hiếm hoi ba nhóm tác chiến tàu sân bay của hải quân Mỹ cùng hoạt động ở khu vực Tây Thái Bình Dương trong cùng một thời điểm. Ngoài ra, bất thường hơn khi có hai cuộc tập trận tàu sân bay riêng biệt nối tiếp nhau trong khoảng thời gian ngắn và chỉ cách nhau một tuần.
“Chúng tôi đang chủ động tìm kiếm mọi cơ hội để thúc đẩy và tăng cường năng lực cũng như sự thành thạo trong việc tiến hành các chiến dịch chiến đấu ở mọi địa hình. Hải quân Mỹ vẫn luôn sẵn sàng triển khai các chiến dịch trên phạm vi toàn cầu.
Hoạt động của bộ đôi tàu sân bay nhằm thể hiện cam kết của Mỹ với các đồng minh trong khu vực, khả năng tác chiến nhanh trên quy mô lớn ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, cũng như khả năng sẵn sàng đối đầu với bất cứ lực lượng nào thách thức các quy định quốc tế vốn là nền tảng cho sự ổn định của khu vực”, Japan Times dẫn lời Đô đốc George Wikoff, chỉ huy nhóm tác chiến tàu sân bay số 5.
Tuyên bố từ hải quân Mỹ nhấn mạnh về mối quan hệ đồng minh với các nước trong khu vực được cho sẽ làm gia tăng thêm sức ép đối với Trung Quốc, quốc gia lâu nay đơn phương tuyên bố chủ quyền trên phần lớn diện tích Biển Đông.
Trước đó, hôm 27/6, các lãnh đạo ASEAN đã ra tuyên bố chung và khẳng định Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982 là cơ sở của các tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông.
Còn trong những ngày gần đây, khu vực Biển Đông đang chứng kiến hoạt động quân sự gia tăng. Theo Sáng kiến Đánh giá Tình hình Chiến lược Biển Đông (SCSPI), một viện nghiên cứu thuộc Đại học Bắc Kinh của Trung Quốc, Mỹ đã cho tăng cường các sứ mệnh trinh sát khi điều động loạt máy bay do thám tới Biển Đông. SCSPI còn cho công bố hình ảnh về các chuyến bay được cho là của máy bay trinh sát Mỹ ở Biển Đông trên tài khoản Twitter.
Nhà nghiên cứu Drew Thompson tại Đại học quốc gia Singapore viết trên Twitter rằng, trong loạt máy bay có hai chiếc máy bay P-8 Orion của hải quân Mỹ đã theo sát động thái của một mục tiêu dưới nước được cho là tàu ngầm của quân đội Trung Quốc trong quá trình di chuyển qua eo biển Ba Sĩ.
Ông Thompson cho biết thêm, trong khoảng thời gian này, USS Ronald Reagan cũng hoạt động gần đó để tạo thành cái gọi là “hàng rào” nhằm bảo vệ tàu sân bay khỏi “các tàu ngầm ở đảo Hải Nam”. Đảo Hải Nam lâu nay là căn cứ chính của lực lượng tàu ngầm Trung Quốc.
Trước đây, vào tháng 11/2018, hai nhóm tác chiến tàu sân bay USS Ronald Reagan và USS John C. Stennis của hải quân Mỹ đã triển khai hoạt động chung ở biển Philippines. Còn vào tháng 9/2014, hai tàu sân bay USS George Washington và USS Carl Vinson cũng cùng hoạt động tại Biển Đông và biển Hoa Đông.
Hoạt động điều động các nhóm tác chiến tàu sân bay tới Biển Đông là một trong những động thái “dằn mặt” rõ ràng nhất của Mỹ trước việc Trung Quốc không ngừng bành trướng ở khu vực.
Ngoài tiến hành tập trận, hải quân Mỹ còn thực hiện sứ mệnh tuần tra đảm bảo tự do hàng hải ở vùng biển chiến lược và lại gần các khu vực mà Bắc Kinh đơn phương tuyên bố chủ quyền, cũng như tiến hành quân sự hóa trái phép khi cho xây dựng các sân bay cấp quân sự và trang bị nhiều vũ khí tối tân.
Bên cạnh đó, Mỹ nhiều lần bày tỏ quan ngại Trung Quốc sẽ sử dụng các tiền đồn ở Biển Đông để cản trở hoạt động đi lại tự do ở tuyến đường biển mang lại giá trị thương mại khoảng 3 ngàn tỉ USD/năm.
Về phần mình, Trung Quốc không ít lần phủ nhận cáo buộc của Mỹ và chỉ trích Washington “thổi phồng cái gọi là mối đe dọa từ Trung Quốc”.