Trải dài trên lưu vực sông Amazon ở Nam Mỹ không chỉ có những khu rừng nhiệt đới, mà còn có cả những đồng cỏ. Và đặc biệt, trong khu vực thảo nguyên được gọi là Mohos ở phía bắc của đất nước Bolivia, nằm trong lưu vực sông Amazon, có những "hòn đảo rừng" độc đáo. Chúng giống như những hòn đảo nhỏ nhưng thay vì xuất hiện trên mặt nước thì lại hiển hiện trên đồng cỏ. Và mới đây, các nhà khoa học đã tìm ra bằng chứng liên quan tới những người "nông dân thời tiền sử".
Những đảo rừng này hiện nay chỉ cao hơn vài mét cho tới cả chục mét so với mặt đất xung quanh, nhưng có tổng số lên tới hàng ngàn. Ban đầu, các nhà nghiên cứu đã nghĩ rằng khu rừng này không phải là tự nhiên, mà là nơi ở của những người sống ở thời kỳ đầu đến giữa Thế Holocene, sau thời kỳ băng hà cuối cùng khoảng 10.000 năm trước.
"Đảo rừng" ở Amazon.
Để làm sáng tỏ bí ẩn của các hòn đảo rừng nhỏ này, một nhóm các nhà nghiên cứu từ Thụy Sĩ, Tây Ban Nha, Vương quốc Anh, Bolivia và Brazil đã cùng lập bản đồ khu vực từ trên cao nhờ các công cụ viễn thám. Họ xác định có tổng cộng 6.643 đảo rừng nhỏ riêng biệt, có kích thước từ 0,05 ha đến 16 ha.
Tại khoảng 30 địa điểm được chọn, đội ngũ nhà khoa học đã đào sâu xuống và lấy lõi trầm tích về phân tích. Điều này cho phép họ tiến hành xác định niên đại bằng carbon phóng xạ, đồng thời cũng cho phép tiếp cận với các hạt dựa trên phytolith hình thành bên trong thực vật. Phytolith là những cấu trúc cứng, siêu nhỏ làm từ silica, được tìm thấy trong một số mô thực vật và tồn tại sau khi cây bị phân hủy. Do được tạo hình theo các loài thực vật cụ thể, chúng cho phép các nhà nghiên cứu xác định các loại cây trồng chính xác được trồng trên các đảo rừng này.
Kết quả phân tích nhận được sau đó đầy bất ngờ. Các nhà nghiên cứu tìm thấy bằng chứng về sắn, bí và ngô. Sắn có niên đại cách đây 10.350 năm, bí đao lên đến 10.250 năm và ngô là khoảng 6.850 năm trước. Theo nhóm nghiên cứu, sự hiện diện nhất quán của nhiều loại cây trồng đã thuần hóa trên các khu vực này có thể hỗ trợ cho việc giải thích rằng các đảo rừng có khả năng được người tiền sử xây dựng và sử dụng như... vườn nhà.
Sắn đã được trồng từ cách đây 10.000 năm.
Đây là một phát hiện lớn, bởi trước nay người ta vẫn tin rằng chỉ có 4 điểm nóng về nông nghiệp trong suốt chiều dài lịch sử của con người. Đó là Trung Quốc, Trung Đông, Trung Mỹ và dãy Andes. Và giờ đây, chúng ta có thể thêm khu vực phía tây nam Amazon vào danh sách độc quyền này.
"Chúng tôi đã biết từ các nghiên cứu di truyền rằng cây sắn đã được thuần hóa trong một thời gian từ 8.000 đến 10.000 năm trước. Nhưng giờ có thêm bằng chứng gây ngạc nhiên là bí đao", một nhà khoa học chia sẻ. "Thực tế là người ta đã trồng một loài bí đao đã được thuần hóa từ 10.000 năm trước."
Một loại bí cũng đã được con người thuần hóa cách đây hơn 10.000 năm.
Nghiên cứu mới cũng cho thấy những người định cư đầu tiên ở phía tây nam Amazon không chỉ là những người chỉ biết săn bắn hái lượm, mà đã áp dụng lối sống nông nghiệp. Tuy nhiên vẫn còn rất nhiều câu hỏi chưa được trả lời về những nghề nghiệp ban đầu này, chẳng hạn như quy mô của các nhóm, liệu các đảo rừng về cơ bản là những khu vườn hay là nơi những người này thực sự sinh sống.
"Nghiên cứu cũng cho thấy thêm một số bằng chứng rằng phía tây nam Amazon là điểm nóng cho sự chiếm đóng của con người và cung cấp những hiểu biết mới về cách con người tồn tại và khai thác tài nguyên đa dạng trong rừng cùng hệ sinh thái thảo nguyên", báo cáo viết. "Cảnh quan đa dạng, có khả năng đóng một vai trò quan trọng trong quá trình thuần hóa thực vật."
Tham khảo Gizmodo