Chưa từng gây ra cá chết hàng loạt
Tại buổi họp báo vào tối muộn ngày 27/4, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân đã công bố kết quả điều tra sơ bộ nguyên nhân cá chết hàng loạt ở miền Trung.
Theo đó, độc tố hóa học thải ra từ hoạt động của con người và hiện tượng tảo nở hoa được khoanh vùng.
Trao đổi với chúng tôi, GS.TS Đinh Văn Ưu, chuyên gia ngành Hải dương học của trường ĐH Khoa học Tự nhiên Hà Nội cho hay, thủy triều đỏ hay tảo nở hoa xuất hiện từ thế kỷ trước ở nước Mỹ và khi thấy nước có màu đỏ nên gọi là thủy triều đỏ.
Sau khi tiến hành phân tích thì các nhà khoa học đã kết luận đây là hiện tượng phú dưỡng, nói cách khác ở đây có nhiều chất dinh dưỡng đổ ra một vùng biển dẫn đến một loài tảo phát triển mạnh (nở hoa).
Khi một loài tảo phát triển mạnh thì sẽ khiến các loài tảo khác chết và thậm chí đến lúc chính loài tảo đó cũng chết vì không có oxy, chất dinh dưỡng.
Cũng theo GS Ưu, hiện tượng tảo nở hoa này không phải gây ra chất độc để giết cá mà chủ yếu là việc phát triển một số loài tảo như vậy sẽ tiêu thụ hết oxy khiến cho nước ở khu vực đó có mùi tanh, hôi thối, thiếu oxy.
Khi cá hoạt động vào khu vực đó sẽ bị chết do thiếu oxy.
Về hiện tượng thủy triều đỏ ở Việt Nam, vị Giáo sư này khẳng định, ở Việt Nam đã từng xuất hiện nhiều lần và ở một số nơi như vùng bãi tắm Phan Thiết, Phan Rang còn xảy ra với cường độ một vài năm một lần.
Thời điểm xuất hiện của hiện tượng tảo nở hoa là vào mùa hè, nóng ở một vùng biển diện tích hẹp khi không có nắng, có gió.
"Như ở bãi biển Phan Thiết thì hiện tượng này mới xảy ra vào dịp mùa hè năm 2015, nước bị đục bẩn kèm theo mùi tanh. Tuy nhiên, nó không có màu đỏ mà là màu xanh lục.
Trước đó, một số thông tin nói có thấy hiện tượng thủy triều đỏ còn xuất hiện ở vùng biển Hải Phòng, Nghệ An gây ảnh hưởng đến nuôi trồng hải sản", GS Ưu nêu.
Người dân đi bắt cá dại khi xuất hiện thủy triều đỏ xuất hiện ở Bình Thuận. Ảnh: Pháp luật TP HCM.
GS Ưu cũng nhấn mạnh, hiện tượng tảo nở hoa đã từng xảy ra ở Việt Nam thì đều có thể quan sát được bằng mắt thường. Bởi, trước khi các loại cá mặt, cá đáy bị chết thì các loài tảo sẽ chết trước và nổi lên, trôi vào bờ.
Trước câu hỏi về hiện tượng tảo nở hoa hay thủy triều đỏ này đã từng khi nào gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt như ở một số tỉnh ven biển miền Trung chưa? GS Ưu cho hay, qua nghiên cứu, quan sát và thông tin ông có được thì chưa từng có như vậy.
Tuy nhiên, trước đó, cũng có hiện tượng ngao hay tôm nuôi của người dân ở một số vùng biển bị chết hàng loạt do hiện tượng này nhưng chỉ trong một diện tích hẹp.
Về thông tin thủy triều đỏ xuất hiện khiến nước sông Hoàng Mai, thị xã Hoàng Mai (Nghệ An) lúc có màu đỏ, lúc màu bùn khiến hoạt động nuôi trồng hải sản bị ảnh hưởng nghiêm trọng, theo GS Ưu, những vùng cửa sông hoàn toàn có thể có hiện tượng này.
"Nhưng quy mô nhỏ và chỉ ở một khu vực hẹp nào đó khi trời nắng, không có gió. Thực tế, việc nuôi trồng hải sản của chúng ta thường là các lồng bè, tập trung vào một số khu vực nên khi có hiện tượng này thì sẽ bị ảnh hưởng ngay", GS Ưu cho biết thêm.
Việt Nam có miền nước chết trên biển?
Một vấn đề cũng được GS Ưu đặt ra, đó là trên thế giới cũng đã xác định được một số miền nước chết ở trên biển, vậy ở đây, ngoài các nguyên nhân đang được nhận định thì các cơ quan chức năng cũng nên tìm hiểu việc này xem có không.
"Trong miền nước chết ấy thì nguồn oxy cực kỳ thấp làm cho các loài chết hết cả và trên thế giới có hết cả rồi. Tác nhân gây ra việc này cũng chính là do việc thải ra các chất độc từ hoạt động của con người.
Do vậy, tôi đề nghị các cơ quan chức năng cần vào cuộc xem xét, phân tích và công bố xem, Việt Nam chúng ta có miền nước chết này hay không, đồng thời, chỉ rõ, nó ở đâu", GS Ưu đề nghị.
Trước đó, trao đổi với chúng tôi, GS.TS Lê Huy Bá, chuyên gia nghiên cứu môi trường độc lập cũng xác nhận, hiện tượng thủy triều đỏ đã xảy ra nhiều lần ở Việt Nam và thông thường, xảy ra từ tháng 7 - 9.
GS Bá cũng khẳng định, tuy xảy ra ở một số vùng của Bình Thuận, Phú Yên... nhưng thủy triều đỏ chưa gây ra cá chết hàng loạt như thời gian vừa qua ở biển một số tỉnh miền Trung.