Trong cuộc bỏ phiếu của đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền tổ chức ngày 14/9, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Suga Yoshihide đã dễ dàng giành chiến thắng với 377 phiếu trong tổng số 534 phiếu bầu hợp lệ. Với kết quả này, ông Suga bỏ xa hai đối thủ gồm cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba và cựu Ngoại trưởng Fumio Kishida. Ông Ishiba giành được 68 phiếu, còn số phiếu của ông Kishida là 89.
Như vậy, người chiến thắng là “cánh tay phải” trung thành của ông Abe, mặc dù ông Suga đã bị tụt lại phía sau trong các cuộc thăm dò dư luận cách đây vài tháng. Ông Suga khẳng định vị trí của ứng cử viên hàng đầu khi các phe phái chính thống trong LDP nhanh chóng hình thành sự đồng thuận sau khi bị sốc trước quyết định từ chức của Thủ tướng Abe. Điều này cho thấy, chính giới Nhật Bản dường như thích duy trì sự liên tục hơn là thay đổi chính sách đột ngột.
Trong bộ vest màu xanh với cà vạt vàng, ông Suga không quên dành sự đánh giá cao đối với những gì người tiền nhiệm Abe làm được, sau cuộc bỏ phiếu trong cuộc họp toàn thể của các thành viên LDP ở Tokyo.
“Chúng ta cần kế thừa và tạo điều kiện thuận lợi cho các chính sách do Thủ tướng Abe thúc đẩy để chúng ta có thể vượt qua cuộc khủng hoảng này và để mỗi cá nhân có cuộc sống an toàn, ổn định. Tôi nhận thực hiện sứ mệnh đó”, ông Suga nói.
Giành chiến thắng áp đảo để trở thành tân Thủ tướng Nhật Bản nhưng trước đây, ông Suga không được coi là người kế nhiệm khả thi cho Thủ tướng Abe. Thủ tướng Abe gắn bó với cựu Ngoại trưởng Kishida – người vẫn được ông không tiếc lời ca ngợi trước công chúng - động thái đặt nền tảng cho tương lai ông này trở thành người lãnh đạo hàng đầu của đất nước.
Các cuộc thăm dò dư luận hồi đầu năm nay cho thấy, ông Suga chỉ nhận được sự ủng hộ ở mức một con số từ công chúng. Tuy nhiên, mọi thứ đã nhanh chóng thay đổi khi Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo phải nhập viện 2 lần trong mùa hè vừa qua.
Ông Suga là người nổi tiếng có độ “lì” và có xu hướng bám sát kịch bản, bắt đầu thường xuyên nhận các yêu cầu phỏng vấn, và ông Abe trong cuộc trả lời phỏng vấn một tạp chí cánh hữu đã mô tả ông Suga là “một trong những người được kỳ vọng (với tư cách người kế nhiệm)”.
Trong khi đó, có những đồn đoán nói rằng Thủ tướng Abe tỏ ra thất vọng với ông Kishida vì đã không làm tròn nhiệm vụ trong việc phối hợp giữa LDP và đối tác liên minh Komeito về vấn đề phân bổ tiền của gói giải cứu kinh tế khỏi đại dịch Covid-19.
Lý do ông Suga được chọn?
Sau khi ông Abe tuyên bố sẽ từ chức với lý do mắc bệnh mãn tính hôm 28/8, các phe phái LDP đã gấp rút tìm người kế nhiệm. Tổng thư ký Toshihiro Nikai, người được giao nhiệm vụ quyết định các thủ tục về cuộc bầu cử Chủ tịch LDP, đã ủng hộ ông Suga và thúc đẩy các thành viên LDP nhất trí đơn giản hóa quy trình bầu cử. Đây được cho là đòn giáng mạnh nhằm vào cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ishiba – người không mấy được lòng các thành viên LDP.
Sau động thái này, các phe phái trong đảng lần lượt nhảy vào cuộc chiến để bảo toàn ảnh hưởng của họ đối với các chức vụ trong Nội các và thẩm quyền thiết lập các chương trình nghị sự. Bản thân ông Suga lại không thuộc phe phái nào, điều mà ông cho là lợi thế nhưng lại làm dấy lên lo ngại rằng ông có thể bị lôi kéo vào một cuộc tranh giành quyền lực.
“Khi chọn Suga, tôi nghĩ rằng Nikai có thể đang sử dụng truyền thống lâu đời của LDP là chọn người có nền tảng quyền lực độc lập tương đối yếu trong đảng. Bởi vì một nhà lãnh đạo có nền tảng quyền lực tương đối yếu sẽ chỉ có được vị trí nhờ số phiếu bầu của các thế lực (phe phái). Ông ta [người được ủng hộ làm Thủ tướng – ND] sẽ thực hiện ý của họ và hiểu rằng nếu không làm như vậy, họ sẽ rút lại sự ủng hộ và ông ta sẽ bị thay thế”, Phó Giáo sư Amy Catalinac tại Đại học New York nhận định.
Mối quan hệ thân thiện của ông Suga với ông Nikai cũng như đảng Công Minh (Komeito) - đối tác của đảng Dân chủ Tự do (LDP) trong liên minh cầm quyền đã củng cố thêm chiến thắng của ông Suga. Bên cạnh đó, uy tín của ông Suga trong công chúng cũng đã tăng vọt sau tuyên bố từ chức của ông Abe.
Mục tiêu trước mắt
“Ông ấy [Suga Yosihide – ND] đại diện cho sự tiếp tục duy trì tính ổn định trong quản lý của chính quyền Abe, nhưng cũng đồng thời thể hiện sự trái ngược hoàn toàn so với bản thân ông Abe, ở chỗ ông không có xuất thân kiểu ‘con nhà nòi’ giống rất nhiều chính trị gia LDP điển hình”, phó giáo sư Daniel M. Smith tại Đại học Harvard nói.
Ông Suga chuẩn bị bước vào Văn phòng Thủ tướng và thành lập Nội các mới vào ngày 16/9 với kỳ vọng sẽ kế thừa chiến lược kinh tế “Abenomics” của người tiền nhiệm Abe Shinzo, chú trọng giải quyết thách thức sau đại dịch và phục hồi nền kinh tế đang lao dốc, đồng thời tìm giải pháp cho nhiều vấn đề dài hạn như già hóa dân số hay tỷ lệ sinh thấp.
Bên cạnh đó, ông Suga cũng nói rõ rằng ông cũng có những kế hoạch riêng của mình, bao gồm việc thắt chặt quản lý bộ máy hành chính, thúc đẩy số hóa và tăng cường các sáng kiến để phân bổ nguồn lực cho các khu vực bên ngoài những đô thị lớn thông qua du lịch và nông nghiệp. Ông Suga cũng bày tỏ sự quan tâm đến việc mở rộng hệ thống bảo hiểm y tế quốc gia để trang trải chi phí điều trị vô sinh, chú ý đến nguyện vọng giảm hóa đơn điện thoại di động….
Tuy nhiên, có lẽ điều thu hút sự chú ý nhất của dư luận Nhật Bản trước mắt sẽ là sự lựa chọn của ông Suga cho các vị trí trong Nội các mới. Liệu ông có giữ nguyên các chức vụ quan trọng như Bộ trưởng Tài Chính, Ngoại giao, Quốc phòng… như dưới thời ông Abe hay không? Tân Chánh văn phòng Nội các sẽ là ai? Liệu ông có tiến hành một cuộc bầu cử hạ viện ngay trong tháng tới để tăng cơ hội giành chiến thắng trong nhiệm kỳ 3 năm với tư cách là người đứng đầu LDP vào năm 2021? Đây được xem là bài kiểm tra lớn đầu tiên để ông Suga có thể thể hiện năng lực của mình với tư cách một nhà lãnh đạo LDP đáng tin cậy và đủ khả năng lấp đầy chỗ trống của ông Abe.
“Thủ tướng phải nghỉ giữa nhiệm kỳ vì bệnh tật. Tuy nhiên, chúng ta đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng quốc gia vì sự lây lan của đại dịch Covid-19 và chúng ta sẽ không để xảy ra khoảng trống chính trị. Tôi cam kết sẽ cống hiến tất cả những gì tôi có để làm việc cho đất nước và người dân Nhật Bản”, ông Suga nói./.