Tại buổi hội thảo "An toàn thực phẩm và dinh dưỡng đúng cách với sức khỏe cộng đồng", PGS.TS Lê Bạch Mai đã mang đến nhiều kiến thức thú vị và bổ ích về dinh dưỡng - thực phẩm. Đặc biệt, tại chương trình PGS.TS đã chỉ ra và phân tích cặn kẽ về những hiểu lầm mà mọi người hay gặp phải về dinh dưỡng và thực phẩm nhằm giúp người tham dự tháo gỡ thắc mắc, cũng như thoát khỏi tâm lý "ăn gì cũng sợ" .
Hiểu lầm 1: Thường xuyên ăn chỉ một vài loại thực phẩm.
Cha mẹ nào cũng mong muốn mang những điều tốt đẹp nhất cho con; do đó, không ít các bậc phụ huynh liên tục cho con ăn chỉ một vài loại thực phẩm nhất định khi biết những thực phẩm đó tốt cho sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, PGS.TS Lê Bạch Mai chỉ ra thói quen này là không nên vì dễ đưa trẻ và những người thân trong gia đình bạn vào tình trạng mất cân bằng dinh dưỡng. Khi ăn quá nhiều một loại thực phẩm không những khiến khẩu vị dễ chán, mà chế độ ăn "nghèo thực phẩm" còn khiến cơ thể dư một số chất nhưng lại thiếu những chất cần thiết khác. Chính vì thế, chúng ta cần đổi món và phối hợp thực phẩm trong bữa ăn hằng ngày để cân bằng dinh dưỡng.
Hiểu lầm 2: Kiêng tinh bột vì sợ tăng cân
"Tinh bột giúp chuyển hóa chất nên ăn kiêng là phải kiêng tinh bột, loại tinh bột ra khỏi thực đơn mới hiệu quả" - Đây cũng là một trong những hiểu lầm "tai hại" mà nhiều người mắc phải, trong đó phần lớn là những người muốn giảm cân. Nên biết rằng, tinh bột là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể, đặc biệt là não bộ. Khẩu phần ăn hàng ngày của mỗi người cần phải đảm bảo cung cấp lượng tinh bột từ 50-65% tổng năng lượng mà cơ thể cần.
Nếu thiếu tinh bột, cơ thể sẽ rơi vào tình trạng uể oải, suy nhược, nguy cợ đột quy cao; làm việc thiếu hiệu quả; rối loạn tâm trạng, hay tức giận, cáu gắt, buồn bã và thậm chí trầm cảm nhẹ. Không những thế, khi không được cung cấp đủ lượng tinh bột cần thiết, cơ thể dễ bị hạ đường huyết do hàm lượng đường trong máu thấp.
Chính vì vậy, PGS.TS Lê Bạch Mai khuyên mọi người không nên loại bỏ tinh bột ra khỏi thực đơn mà hãy hạn chế đường đơn, đường đôi (<10% năng lượng) để mang lại hiệu quả cao trong việc duy trì sức khỏe và giảm mỡ thừa.
Hiểu lầm 3: Cứ nhắc tới chất béo, thực phẩm chiên rán là không tốt
Mấy năm trở lại đây, nhiều người có tâm lý e ngại khi sử dụng thực phẩm có nhiều chất béo, đặc biệt là những thức ăn được chế biến bằng cách chiên rán bởi vì họ cho rằng chúng chứa nhiều chất béo và gây tác động xấu đến sức khỏe. Tuy nhiên, cần phải nhìn nhận vấn đề này một cách toàn diện và khách quan. Bởi lẽ, theo PGS.TS Lê Bạch Mai, dầu mỡ là thực phẩm thuộc nhóm chất béo và giữ vai trò quan trọng trong cung cấp các acid béo không no cần thiết cho cơ thể. Đây là một trong bốn nhóm chất dinh dưỡng tham gia cấu tạo nên tế bào và là dung môi để hòa tan các vitamin tan trong chất béo như vitamin A, D, E, K. Do đó bữa ăn hàng ngày luôn được khuyến cáo cần cân đối giữa chất béo động vật và thực vật.
Ngoài ra, PGS.TS Lê Bạch Mai cũng cho biết, trong ẩm thực, chiên là một phương cách chế biến nhằm tạo hương vị cho món ăn, góp phần làm cho bữa ăn đa dạng. Và về bản chất, thực phẩm chiên không hề xấu. Sử dụng dầu ăn để chiên rán còn là cách chế biến nhằm cung cấp thêm một phần chất béo cho cơ thể. Ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của thực phẩm chiên rán chỉ xảy ra khi phạm phải những sai lầm như chế biến món chiên ở nhiệt độ quá cao, lạm dụng đồ chiên thái quá.
Hiểu lầm 4: Tẩy chay thực phẩm chỉ vì tin đồn
Ăn dưa muối có nguy cơ ung thư dạ dày và làm tăng huyết áp; măng tươi chứa axit oxalic có thể gây ra sỏi thận; mì ăn liền thiếu dinh dưỡng, dễ gây nóng trong người và khó tiêu…Đây là một số trong rất nhiều những thông tin không rõ nguồn gốc đang được chia sẻ tràn lan trên mạng xã hội và làm hoang mang người tiêu dùng thời gian qua. Tuy nhiên, tìm hiểu cặn kẽ PGS.TS Lê Bạch Mai cho rằng: không có thực phẩm xấu mà chỉ có bữa ăn xấu, ăn sai cách sẽ gây hại cho sức khỏe. Đơn cử như mì ăn liền, sản phẩm đã được các cơ quan nhà nước kiểm duyệt lưu thông, do đó đã đảm bảo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và có thể được xem là một thực phẩm cơ bản như cháo, cơm, bún,… trong bữa ăn. Hơn nữa, một gói mì ăn liền thường chứa 40-50g chất bột đường; 13-17g chất béo và không ít hơn 6,8g đạm, do đó còn có thể cung cấp cho cơ thể 300-350Kcal (tương đương 15-17% nhu cầu năng lượng mỗi ngày đối với người trưởng thành).
PGS.TS Lê Bạch Mai cũng khuyên mọi người nên kết hợp mì ăn liền với các loại thực phẩm khác như rau, thịt, trứng, hải sản,… để có thể cân bằng các nhóm chất cần thiết cho cơ thể. Từ đó, giúp cơ thể khỏe mạnh và đủ năng lượng cho các hoạt động hằng ngày.