Khi cuộc nội chiến ở Syria bước sang năm thứ mười, binh lính Nga và Mỹ đang hoạt động tại đây đang ngày càng phải đứng trước nguy cơ đối đầu trực diện với nhau - hoàn toàn theo nghĩa đen, tại vùng Đông Bắc đất nước.
Trong vòng sáu tuần qua, các cuộc đối đầu căng thẳng giữa binh sĩ Nga và Mỹ đã liên tục gia tăng với mật độ thường xuyên hơn ở miền bắc Syria. Vụ việc đầu tiên là vào ngày 18/1 khi lực lượng Mỹ ngăn chặn một đoàn xe quân cảnh Nga tiến về mỏ dầu Rumeilan.
Sau đó là liên tiếp các cuộc đối đầu tương tự: Ngày 25/1, Quân cảnh Nga lại tiếp tục bị chặn đường rồi đến ngày 28/5, Nga đã điều động một máy bay trực thăng tới bay vòng trên một chốt kiểm soát của Mỹ.
Một sự cố tại trạm kiểm soát khác cũng xảy ra vào ngày 4/2 khi các lực lượng Nga phá vỡ rào chắn và rồi đến lượt quân đội Mỹ lại chặn quân cảnh Nga trên đường cao tốc M4 gần Amuda.
Lính Mỹ trên xe quân sự ở mỏ dầu al-Omar tại Deir Al Zor, Syria tháng 3/2019. Ảnh: Reuters
Sự việc dữ dội nhất xảy ra vào ngày 13/2 khi một cuộc đấu súng bùng phát giữa dân quân Chính phủ Syria và binh sĩ quân đội Mỹ hoạt động ở khu vực khiến một thành viên của lực lượng dân quân Syria thiệt mạng.
Vụ đụng độ gần nhất này là một tiền đề đáng quan ngại báo hiệu về diễn biến nguy hiểm có thể diễn ra trong tương lai. Khu vực xảy ra sự việc nằm cách mỏ dầu Khasham chưa đến 200km, địa bàn đã từng chứng kiến vụ tấn công ác liệt giữa lực lượng Mỹ và các nhóm vũ trang được cho là lính đánh thuê Wagner của Nga vào tháng 2/2018.
Khi đó, khoảng 600 tay súng đánh thuê được vũ trang mạnh mẽ, trang bị xe tăng và pháo binh đã tập kích các vị trí của liên quân người Kurd - Mỹ trong suốt 4 giờ đồng hồ.
Phe lính đánh thuê đã thương vong tới 50% quân số nhưng phía Mỹ cũng đã phải huy động tối đa lực lượng, có thể nói là gần như toàn bộ vũ khí có trong kho, gồm cả “hung thần” AC-130 để giải vây.
Hình ảnh được cho là của lính đánh thuê Nga hoạt động ở Syria. Ảnh: Twitter
Quân đội Mỹ đã không ghi nhận thương vong nào nhưng vụ tấn công chưa từng có tiền lệ này đã cho thấy khả năng dễ bị tổn thương cao trong khu vực ngay cả với những lực lượng quân sự trang bị mạnh mẽ nhất.
Hai năm kể từ sau trận chiến Khasham, nguy cơ xảy ra xung đột giữa các lực lượng Nga và Mỹ đã giảm bớt mà một trong những lý do được nhắc tới là khả năng Moscow đã thắt chặt kiểm soát công ty đánh thuê Wagner.
Thực tế, Wagner cũng đã giảm đáng kể hoạt động ở Syria mặc dù không thể nói chắc chắn còn bao nhiêu quân số của lực lượng này đang hiện diện ở Đông Bắc Syria hiện nay.
Wagner có thể bị thu hẹp hoạt động nhưng các lực lượng chính quy Nga lại bám trụ thường xuyên hơn trong khu vực. Sau thỏa thuận tháng 10/2019 với Thổ Nhĩ Kỳ, Moscow đã triển khai các lực lượng bộ binh tới địa bàn ở quy mô chưa từng có trước đây và thực hiện các cuộc tuần tra thường nhật ở Hasakah, Ain Issa và Amuda.
Những đơn vị này cũng được yểm trợ bởi các máy bay trực thăng, một động thái hiếm thấy của lực lượng quân sự Nga trên chiến trường Syria kể từ khi kết thúc chiến dịch chống khủng bố IS năm 2017.
Sự hiện diện của Moscow ở dưới mặt đất trong khu vực và khả năng gia tăng phô diễn sức mạnh đang ở đỉnh cao nhất tính tới thời điểm hiện tại.
Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Tình báo Syria đã phát đi tín hiệu cho thấy họ có kế hoạch tiến hành các vụ tấn công phá hoại ở vùng Đông Bắc đất nước. Các binh sĩ Mỹ thời gian gần đây đã bất ngờ bị “mưa bom” giội xuống từ các máy bay không người lái không rõ xuất xứ. Những diễn biến kịch tính, vì vậy, có thể mới chỉ đang bắt đầu mở ra ở Đông Bắc Syria.
Xem lính đánh thuê Nga huấn luyện quân ở Syria