Giận dữ trước những lời chỉ trích trong thư từ chức của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis , Tổng thống Donald Trump ngày 23/12 đã yêu cầu ông Mattis nghỉ việc sớm hơn 2 tháng so với dự kiến, đồng thời chỉ định Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan lên thay thế.
Nhiệm vụ bất thường
Trước khi Tổng thống Trump đưa ra quyết định này, đã có nhiều đồn đoán cho rằng ông Shanahan là ứng viên tiềm năng nhất, có thể đóng vai trò then chốt trong việc chuyển giao sang ban lãnh đạo kế tiếp của Bộ Quốc phòng.
Trong thông báo trên trang Twitter, Tổng thống Trump viết: “Tôi rất vui mừng thông báo rằng Thứ trưởng Quốc phòng Patrick Shanahan – một con người tài năng sẽ đảm nhiệm vị trí Quyền Bộ trưởng Quốc phòng vào ngày 1/1/2019.
Ông Patrick có một danh sách dài các thành tích khi làm quản lý tập đoàn Boeing và khi đảm đương vai trò Thứ trưởng Quốc phòng. Ông ấy sẽ thực hiện tốt công việc”.
Trung tá Joseph Buccino - phát ngôn viên của ông Shanahan cho biết - cựu giám đốc điều hành tập đoàn Boeing sẽ chấp thuận việc được chỉ định làm quyền Bộ trưởng.
"Thứ trưởng Shanahan sẽ tiếp tục phụng sự theo chỉ đạo trực tiếp từ Tổng thống và Bộ Quốc phòng sẽ vẫn tập trung vào việc bảo vệ an ninh quốc gia”, ông Buc Buccino nói.
Theo trang tin Fox News, việc Bộ Quốc phòng có một Quyền Bộ trưởng là điều bất thường. Trong lịch sử, khi một Bộ trưởng từ chức, họ vẫn tiếp tục làm việc tại nhiệm sở cho tới khi người kế nhiệm được xác nhận.
Chẳng hạn như khi Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel dưới thời Tổng thống Obama tuyên bố từ chức vào tháng 11/2014, ông này vẫn tiếp tục làm việc tới khi ông Ash Carter được xác nhận làm người kế nhiệm vào tháng 2/2015.
Người có kỹ năng tìm kiếm giải pháp
Ông Shanahan, 56 tuổi, trở thành Thứ trưởng Quốc phòng vào tháng 7/2017. Ông tiếp nhận vị trí này từ Robert O. Work, người được cựu Tổng thống Barack Obama bổ nhiệm vào năm 2014.
Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, trên cương vị Thứ trưởng, ông Shanahan chịu trách nhiệm giám sát các hoạt động thường nhật và quản lý ngân sách của Bộ Quốc phòng. Ông cũng theo dõi các công việc liên quan đến đề xuất thành lập Lực lượng không gian mới của Tổng thống Trump.
Trước khi được bổ nhiệm vị trí Thứ trưởng Quốc phòng, ông Shanahan đã làm việc cho Boeing - tập đoàn hàng đầu trong lĩnh vực hàng không quân sự, không gian và thương mại kể từ năm 1986 và sớm giành được chỗ đứng trong hàng ngũ quản lý cấp cao của tập đoàn này.
Hồi tháng 3/ 2016, ông đã được tờ Tạp chí kinh doanh Puget Sound gọi là người chuyên kiếm tìm giải pháp cho Boeing. Ông phụ trách mảng công nghệ sản xuất hiện đại và chiến lược chuỗi cung ứng toàn cầu của Boeing.
Shanahan đã trở thành trung tâm chú ý khi có công đưa việc kinh doanh và vận hành máy bay 787 Dreamliner đi đúng hướng sau một loạt những vấn đề liên quan đến quá trình sản xuất loại máy bay này.
Ông được đánh giá là người dày dặn kinh nghiệm trong lĩnh vực hàng không dân dụng, không gian vũ trụ và quân sự. Ông có hai bằng cấp cao của Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), gồm bằng Thạc sỹ Khoa học và Thạc sỹ Quản trị kinh doanh.
Ảnh hưởng từ người cha
Một bài viết đăng trên trang web của Bộ Quốc phòng Mỹ vào tháng 10/2017 cho biết, ông Patrick Shanahan là con trai của ông Mike Shanahan - mộtcựu chiến binh Mỹ. Nói về cha mình, ông Patrick chia sẻ:
“Rời quân ngũ, ông ấy đã trở về quê nhà và tiếp tục cống hiến hết mình cho nước Mỹ trong suốt 25 năm trong lực lượng thực thi pháp luật. Khi tôi lớn lên, tôi được biết về cuộc chiến tranh qua những lời kể của cha tôi, những người bạn của ông và một vài câu chuyện mà họ chia sẻ".
Trong buổi điều trần tại Ủy ban Quân vụ Thượng viện trước khi được phê chuẩn vị trí Thứ trưởng Bộ Quốc phòng đầu năm 2017, ông Patrick đã nói rằng người cha cựu chiến binh của ông đã nuôi dạy ông và những người anh em trai của ông với lý tưởng của người Mỹ là “phải phụng sự người khác trước khi phụng sự chính mình”.
Giành được thiện cảm của Nhà Trắng
Tờ The Hill cho biết, Shanahan không có mối quan hệ thân thiết với ông Mattis, song ông lại chiếm được cảm tình của Nhà Trắng.
Tờ Defense news dẫn một nguồn thạo tin cho biết: "Ông Shanahan không phải là một người chuyên về chính sách hay địa chính trị. Ông ấy là một doanh nhân. Ông Shanahan được cho là có mối quan hệ tốt với ông Trump và Phó Tổng thống Mike Pence".
Theo tờ The Hill, Shanahan thường xuyên đến gặp gỡ và trao đổi với Tổng thống Trump, cùng Phó Tổng thống Mike Pence với vai trò là người dẫn đầu dự án thành lập lực lượng không gian mới của Bộ Quốc phòng.
Chủ trương cải cách Bộ Quốc phòng
Trao đổi với Defence News, ông Shanahan tin rằng công việc của ông là vận hành Chiến lược phòng thủ Quốc gia, thúc đẩy sự thay đổi một cách có hệ thống, tái sắp xếp tổ chức để gia tăng hiệu quả hoạt động trong lĩnh vực sản xuất vũ khí sát thương, liên minh và cải cách.
Ông khẳng định: "Chúng ta thường quá tập trung vào tiến trình hoặc ngân sách hoặc mức độ nỗ lực. Bộ Quốc phòng nên tập trung vào kết quả và đầu ra – thành tích của chúng ta.
Điều này sẽ giúp chúng ta sản xuất được những loại vũ khí sát thương vô đối trên thị trường, thực hiện các kế hoạch hiện đại hóa của chúng ta và đạt được điều này một cách hợp lý".
“Tất cả là về hệ thống và sau đó là các cơ chế củng cố để làm cho sự thay đổi đó bền vững. Không có hệ thống, mọi thứ sẽ sụp đổ khi nhà lãnh đạo rời đi. Hệ thống hay môi trường không nên chỉ phụ thuộc vào người lãnh đạo”, ông Shanahan nhấn mạnh.
Giống như Bộ trưởng James Mattis, ông Shanahan ủng hộ chiến lược phòng thủ quốc gia mà Bộ Quốc phòng Mỹ thông qua vào năm 2017, trong đó tập trung phần lớn vào việc chuẩn bị về quân sự cho một cuộc chiến chống lại các đối thủ cạnh tranh như Nga và Trung Quốc.
Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng, so với ông James Mattis thì ông Shanahan vẫn thiếu kinh nghiệm về quân sự và về chính sách ngoại giao.