SOHA NEWS
Tháng 10, được chọn là tháng hành động vì ung thư vú. Đây là căn bệnh ung thư hàng đầu ở phụ nữ, cứ 8 phụ nữ thì có 1 người có nguy cơ bị ung thư vú và bệnh đang ngày càng trẻ hoá. Yếu tố để người bệnh điều trị bệnh thành công là phát hiện bệnh sớm.
Dưới đây là trao đổi của phóng viên với PGS Nguyễn Đình Tùng, Chủ tịch Hội ung thư vú Thừa Thiên Huế bệnh ung thư vú đang trẻ hoá.
Xin chào PGS.BS Nguyễn Đình Tùng, xin ông cho biết tổng quan về bệnh ung thư vú hiện nay như thế nào? Có thông tin 8 phụ nữ thì có 1 người có nguy cơ bị ung thư vú. Điều này có đúng không?
PGS Nguyễn Đình Tùng: Theo GLOBOCAN 2018, hiện nay hằng năm Việt Nam có 164.671 ca ung thư mới mắc trong đó 114.871 ca tử vong. Xét chung cả 2 giới thì ung thư vú vẫn xếp sau ung thư gan, phổi, dạ dày ( chiếm 9,2% ).
Nhưng ung thư vú là loại ung thư có tỷ lệ mắc cao nhất trong tất cả ung thư phụ nữ với 15.229 ca, chiếm 20,6%, tử vong hằng năm lên đến 6.103 cả trên cả nước .
Các nghiên cứu cho rằng cứ 8 phụ nữ thì có 1 người có nguy cơ mắc ung thư vú là có thật, tần suất ung thư vú cao ở các nước phát triển. Cụ thể là ở Mỹ, trên 100/100.000 dân, Việt Nam chưa đạt đến tần suất đó, chỉ dưới 30 /100.000 dân.
Ung thư vú vì sao được xem như "bóng ma bệnh tật" của chị em, tiên lượng ung thư vú hiện nay như thế nào?
PGS Nguyễn Đình Tùng: Thời gian sống thêm của chị em mắc ung thư vú phụ thuộc rất nhiều yếu tố, sở dĩ có sự khác biệt về sống thêm, tái phát di căn của bệnh nhân ung thư vú ở nước này nước khác, hay các vùng trên cùng một đất nước là phụ thuộc vào 2 yếu tố: giai đoạn chẩn đoán và những phương pháp điều trị tối ưu.
Tôi có nhiều bệnh nhân ung thư vú còn rất trẻ, điều trị ổn định, lấy chồng, sinh con. Có trường hợp ung thư vú mới mắc lúc 24 tuổi đã được mổ cắt vú và tái tạo, lấy chồng sinh 2 con và cho con bú một bên. Đến nay đã xấp xỉ gần 20 năm, cuộc sống của họ vẫn đều đặn trôi qua và nhiều khi họ không còn muốn nhắc đến căn bệnh của mình.
PGS. Nguyễn Đình Tùng.
Những yếu tố khác như tuổi tác, yếu tố xã hội, yếu tố sinh học đóng vai trò tương đối nhỏ trong kết quả điều trị.
Một hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu tốt có thể giúp bệnh nhân phát hiện khối u ở giai đoạn sớm nhằm kéo dài thời gian sống thêm cho bệnh.
Tuy nhiên hiện nay, bệnh nhân Việt Nam vẫn gặp rào cản lớn là 60% vào viện ở giai đoạn cuối, dĩ nhiên do nhiều nguyên nhân trong đó có cả yếu kém của hệ thống y tế lẫn bệnh nhân không có tiền chữa bệnh, bệnh nhân chữa thuốc nam ở nhà ...
Trong một nghiên cứu về nguyên nhân đến muộn của bệnh nhân ung thư vú cho thấy thời gian từ lúc phát hiện đến khi vào bệnh viện trung bình là 2 tháng, dĩ nhiên vào bệnh viện còn phải tiếp tục chờ đợi cho đến khi được điều trị .
Một nghiên cứu về sự khác biệt giữa y tế công cộng và y tế tư nhân đối với kết quả điều trị ung thư vú cho thấy có 3 yếu tố ảnh hưởng đến: đó là sự khác biệt về sắc tộc, giai đoạn chẩn đoán và các phương pháp điều trị tại chỗ. Chúng tôi cho rằng trong hoàn cảnh Việt Nam cũng tương tự như vậy và đó là điều cần suy ngẫm.
Điều trị tối ưu đối với ung thư vú là điều trị cá thể dựa vào việc phân tích gene để tìm ra những "đích" của tế bào ung thư đó. Đã qua rồi cái thời bất kỳ bệnh nhân nào cũng cắt buồng trứng , uống Tamoxifen hay dùng một phác đồ giống nhau.
Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất là hiện nay Việt Nam không thể thực hiện theo bất kỳ một hướng dẫn điều trị nào gần với những hướng dẫn của thế giới vì bảo hiểm y tế chi phối. Nên đối với bác sĩ, bệnh viện có thuốc gì thì dùng thuốc đó, điều đó thực sự khó khăn cho theo dõi và nghiên cứu khoa học, khi công bố kết quả điều trị ra thế giới rất khó thuyết phục.
Ung thư vú đang ngày ngày trẻ hoá
Mới đây, thông tin ung thư vú đang trẻ hoá khiến nhiều người lo lắng, tại bệnh viện K các bác sĩ cho biết có bệnh nhân 19, 20 tuổi đã bị ung thư vú. Lứa tuổi này có phải quá trẻ không thưa bác sĩ?
PGS Nguyễn Đình Tùng: Thực sự là ung thư vú đang được trẻ hóa không riêng gì Việt Nam mà cả châu Á . Ngay ở Mỹ, ung thư vú cũng thường gặp ở 15-39 tuổi và không có công cụ sàng lọc thích hợp, 80% trong số đó là do tự phát hiện .
Ung thư vú trẻ thường có các dạng mô học ác tính hơn như bộ 3 âm tính hay Her2 (+), do chủ quan nên khi phát hiện thường u lớn và di căn nhiều hạch .
Tháng 10 là tháng hành động vì ung thư vú, tại Bệnh viện Trung ương Huế các chương trình hành động được triển khai như thế nào?
PGS Nguyễn Đình Tùng: Huế là địa phương duy nhất trên cả nước có Hội ung thư vú Thừa thiên Huế với nhiệm vụ trọng tâm là cập nhật kiến thức cho bác sĩ trong ngành và hỗ trợ bệnh nhân ung thư khi điều trị, công tác sàng lọc phát hiện sớm là việc làm trải đều trong năm chứ không hẳn là tháng 10.
Trong tháng này Hội sẽ có sinh hoạt tháng nhằm nâng cao nhận thức phòng bệnh ung thư vú trong cộng đồng và trang bị kiến thức cho bệnh nhân ung thư để họ an tâm điều trị. Bệnh cạnh đó sẽ chia sẻ những câu chuyện của bệnh nhân ung thư vú đã vượt lên khó khăn, chiến thắng ung thư và hòa nhập với cộng đồng nhằm tăng thêm đông lực cho những bệnh nhân đang điều trị .