Diễn tiến không kịp trở tay
GS.TS Nguyễn Gia Bình – Trưởng khoa Hồi sức tích cực Bệnh viện Bạch Mai cho biết khoa thường xuyên tiếp nhận các trường hợp viêm tuỵ cấp.
Dẫn phóng viên tới trường hợp của bệnh nhân N. V. T. 43 tuổi trú tại Hà Nội, bác sĩ giới thiệu anh đang bị viêm tuỵ cấp dẫn tới suy đa phủ tạng, đang phải sử dụng lọc máu hiện đại bên ngoài, để tránh biến chứng duy trì sự sống.
Trường hợp của anh T. cũng là do uống rượu. Với đôi mắt thất thần, vợ anh T. cho biết chồng chị cũng giống như bao người đàn ông trong xã hội hiện đại này thường xuyên đi tiếp khách vì công việc. Vì đồng tiền nên biết là không tốt cho sức khoẻ vẫn phải uống.
Buổi tối trước khi nhập viện, anh có đi liên hoan về. Về nhà anh kêu đau bụng, mệt và có dấu hiệu nôn mửa.
Chị nghĩ chồng say quá nên pha cho anh cốc mật ong nhưng càng uống anh càng nôn, nôn xong cảm giác đỡ đau bụng hơn. Nôn ban đầu là thức ăn, nhưng sau đó là dịch vàng xanh cũng nôn ra.
Từ đêm cho đến sáng, anh đau bụng và nôn liên tục. Chị bảo gọi xe cứu thương nhưng chồng chị không đồng ý và nói rằng uống nhiều nước để nôn ra cho dễ chịu.
Đến trưa, anh T. bụng trướng to lên và vã mồ hôi, chân tay lạnh. Anh dần dần xỉu đi, có vết bầm tím ở quanh rốn. Khi vào viện, các bác sĩ nghi ngờ anh bị viêm tuỵ cấp nên nhanh chóng làm các xét nghiệm.
Ngay sau đó, anh T. được chuyển vào khoa hồi sức tích cực để điều trị thở máy và lọc máu ngoài cơ thể bởi bệnh diễn tiến rất nhanh có dấu hiệu suy đa phủ tạng và hôn mê gan.
Tại khoa Hồi sức tích cực, nơi được coi là khoa điều trị cho những bệnh nhân rất nặng của Bệnh viện Bạch Mai, những bệnh nhân như anh T. không hiếm.
Nằm cạnh giường anh T. là bệnh nhân trẻ 30 tuổi quê Hưng Yên cũng bị viêm tuỵ cấp có biến chứng suy đa phủ tạng. Bác sĩ cho biết T. cũng là biểu hiện của viêm tuỵ cấp do rượu.
GS.TS Nguyễn Gia Bình cho biết những bệnh nhân bị viêm tuỵ cấp nguyên nhân chủ yếu là do rượu. Ngày xưa, còn các nguyên nhân khác như giun, sỏi mật, sỏi gan… nhưng 9/10 bệnh nhân vào khoa đều là đệ tửu lưu linh.
Số người bệnh nhập viện vì viêm tuỵ cấp ngày càng tăng. Tuy nhiên, bệnh lý này diễn biến quá nhanh nên bệnh nhân vào viện khi đã nặng và có biến chứng.
GS. TS. Nguyễn Gia Bình cho biết, trong trường hợp bệnh nhân bị viêm tụy cấp, bụng bệnh nhân bị trướng, tích tụ nhiều dịch nên xảy ra tình trạng tổn thương ở phổi, thận, tim…, cuối cùng khiến bệnh nhân trong tình trạng suy đa tạng, dẫn tới tử vong.
Trước đây, các bác sĩ sẽ tiến hành mổ, giải phóng tụy, rửa sạch các tổ chức hoại tử, sau đó bệnh nhân cần một thời gian để hồi phục. Khi mắc viêm tuỵ cấp bệnh nhân vào viện thì cứ 2 người vào viện có 1 người tử vong.
Đến nay, nhờ có kỹ thuật lọc máu hiện đại, bác sĩ có thể tác động lấy các chất độc sớm hơn, làm giảm quá trình viêm tụy, các cơ quan tim, phổi, gan, thận, não được bảo vệ tốt hơn, tình trạng suy tạng sẽ nhẹ hơn và bệnh nhân mau hồi phục. Tỷ lệ tử vong giảm xuống còn 20%.
Dấu hiệu nhận biết viêm tuỵ cấp
- Đau bụng: Là dấu hiệu nổi bật nhất, thường xuất hiện một cách đột ngột ở vùng thượng vị, có thể lan lên ngực, ra hai mạng sườn hai bên, xiên ra sau lưng. Đau bụng liên tục, dữ dội kéo dài nhiều giờ, có thể đau khởi phát sau khi ăn. Cũng có khi khởi phát tự nhiên.
- Nôn: Đa số người bệnh có nôn hoặc buồn nôn, lúc đầu nôn ra thức ăn, sau đó nôn ra dịch, nôn xong có thể đỡ đau hoặc không.
- Bí trung đại tiện: Do tình trạng liệt ruột cơ năng, người bệnh không trung tiện, không đi ngoài, bụng trướng và đầy tức khó chịu.
- Khó thở: Do đau, do tràn dịch màng bụng, màng phổi.
Khi bệnh nhân có biểu hiện sốc, vã mồ hôi, chân tay lạnh, nhợt nhạt, tinh thần chậm chạp, mạch nhanh, HA tụt, người bệnh hốt hoảng, kích động hoặc ngược lại nằm lờ đờ, mệt mỏi, có những mảng bầm tím ở chân tay, thân thể, thở nhanh và nông...cần đưa ngay tới bệnh viện sớm nhất.