Cuối tháng 7/2018, khi QĐ Syria đã kiểm soát hoàn toàn khu vực Quneitra giáp với vùng cao nguyên Golan từ tay IS, một chiến dịch giành lại tỉnh Idlib ở miền bắc Syria đang gấp rút được chuẩn bị. Các lực lượng chủ công như đặc nhiệm Tiger, Vệ Binh Cộng Hoà Syria với hàng chục xe tăng và hệ thống pháo binh đang di chuyển tới hai tỉnh lân cận Idlib là Latakia và Hama.
Ngày 1/8, Đại sứ Trung Quốc tại Syria, Qi Qianjin, đưa ra tuyên bố không chính thức với phóng viên của nhật báo Syria Al-Watan rằng quân đội Trung Quốc sẵn sàng tham gia "theo một cách nào đó" trong chiến dịch Idlib hoặc ở các khu vực khác của quốc gia Trung Đông này.
Đại sứ Trung Quốc bày tỏ sự ủng hộ đối với cuộc chiến chống khủng bố của chính quyền Syria và lưu ý rằng đã và đang có sự hợp tác giữa quân đội Syria và Trung Quốc.
Bài báo cũng trích dẫn nguồn tin từ tuỳ viên quân sự Trung Quốc tại Syria nói rằng quân đội Trung Quốc muốn tăng cường quan hệ với quân đội Syria và bày tỏ sự quan ngại về vấn đề người Duy Ngô Nhĩ đang tham gia vào phe thánh chiến chống lại chính phủ của Tổng thống Assad.
Người Duy Ngô Nhĩ là một dân tộc thiểu số gốc Thổ Nhĩ Kỳ ở Trung Quốc, chủ yếu theo Hồi giáo. Một số thành viên của cộng đồng dân tộc này tham gia các phong trào đòi độc lập cho tỉnh Tân Cương.
Một phe cánh ly khai khác là Đảng Hồi giáo Turkestan (TIP), tổ chức có tư tưởng Thánh chiến cũng tìm cách thiết lập một nhà nước Hồi giáo ở Tân Cương. TIP đã gây ra hàng loạt vụ khủng bố chống lại chính quyền Trung Quốc và cũng đã gửi các chiến binh và gia quyến đến Syria để tham gia vào cuộc "thánh chiến" chống lại chính phủ Syria.
Các chiến binh TIP được cho là hợp tác chặt chẽ với nhóm khủng bố Al-Qaeda, và hoạt động chủ yếu ở khu vực Idlib và ở vùng núi Turkmen và vùng phía bắc tỉnh Latakia.
Lực lượng chống khủng bố Trung Quốc
Trung Quốc tham gia theo cách nào?
Cần lưu ý rằng đây không phải là lần đầu tiên có tin liên quan đến viện trợ quân sự của Trung Quốc đối với Syria.
Ngày 28/11/2017, trang Facebook căn cứ không quân Khmeimim của Nga tại Syria đưa tin, Trung Quốc đang lên kế hoạch cử các lực lượng đặc biệt tới Syria để chống lại các chiến binh TIP ở khu vực Damascus. Vào thời điểm đó, Đại sứ Qi Qianjin đã bác bỏ nội dung bài viết.
Thế nhưng, giờ đây phóng viên của tờ Al-Watan lại tiết lộ về những tuyên bố của đại sứ Trung Quốc và các hoạt động quân sự Trung Quốc tại Syria.
"Đang diễn ra sự hợp tác quân sự tích cực giữa Trung Quốc và Syria trong các hoạt động chống khủng bố. Chúng ta biết rằng cuộc chiến chống khủng bố và chiến dịch chống lại những kẻ khủng bố ở Syria không chỉ phục vụ lợi ích của người Syria mà còn là lợi ích của người dân Trung Quốc và của tất cả các dân tộc trên thế giới", ông Qi Qianjin cho biết.
"Đây là sự hợp tác chặt chẽ giữa quân đội của chúng tôi trong việc chống lại những kẻ khủng bố, tại Syria và các nơi khác trên thế giới, bao gồm những kẻ khủng bố đến từ Trung Quốc. Hợp tác quân sự và các vấn đề liên quan khác sẽ tiếp tục trong tương lai ...".
Khi được hỏi về khả năng Quân đội Trung Quốc sẽ tham gia trực tiếp hay không trong chiến dịch sắp tới của quân đội Syria chống lại các nhóm khủng bố ở Idlib, đặc biệt là với sự hiện diện của các chiến binh Duy Ngô Nhĩ ở đó, ông Qianjin trả lời:
"Trung Quốc đang theo dõi tình hình tại Syria, đặc biệt sau chiến thắng ở miền Nam Syria, và quân đội Trung Quốc sẵn sàng tham gia bằng "một cách nào đó" bên cạnh quân đội Syria đang chiến đấu với khủng bố ở Idlib và ở bất kỳ vùng lãnh thổ nào của Syria."
Trong một tuyên bố tương tự, Tuỳ viên quân sự Trung Quốc ở Syria, Wong Roy Chang cho biết:
Khi được hỏi về khả năng Trung Quốc sẽ tham gia một cách nào đó trong chiến dịch quân sự Idlib, Tuỳ viên này nói:
"Sự hợp tác quân sự giữa quân đội Syria và Trung Quốc đang diễn ra. Chúng tôi có quan hệ tốt và chúng tôi duy trì sự hợp tác này để phục vụ Trung Quốc và quân đội của chúng tôi, mong muốn phát triển quan hệ với quân đội Syria.".
Tuy nhiên, ông Wong Roy Chang phủ nhận có những cố vấn quân sự hoặc lực lượng đặc biệt của Trung Quốc ở Syria hiện tại.
QĐ Syria đẩy mạnh chiến dịch tiến công tiêu diệt phiến quân trên chiến trường Daraa