Thuốc lá là sản phẩm được làm từ nguyên liệu lá thuốc lá đã thái sợi, được cuốn hay nhồi bằng giấy có dạng hình trụ.
Thuốc lá được sử dụng bằng cách đốt một đầu cho điếu thuốc cháy âm ỉ nhằm tạo khói khiến làn khói này bay vào miệng người hút thuốc từ đầu đối diện đối với người trực tiếp hút thuốc lá. Người hút thuốc lá bị động vô tình hít phải và tác động đến cơ thể còn nặng hơn người nhiều lần so với người hút.
Hình ảnh 2 lá phổi của một bệnh nhân 53 tuổi đăng ký hiến tạng sau khi chết não khiến nhiều người bị ám ảnh khi xem. Mặc dù trước đó phổi của bệnh nhân này đã được kiểm tra sơ bộ và đạt đủ tiêu chuẩn ( bao gồm phổi sáng trong hình ảnh X quang), tuy nhiên sau khi được mổ và quan sát thực tế phát hiện phổi của bệnh nhân có các hiện tượng như khí phế thũng, vôi hóa phổi do lao v.v..
Cuối cùng nhóm bác sỹ đã phải quyết định không sử dụng lá phổi này cho việc ghép phổi.
1. Tác hại của thuốc lá
Theo các số liệu của Tổ chức Y Tế Thế Giới: "Cứ 2 người hút thuốc lá có đến 1 người sẽ tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá".
Khói thuốc lá có chứa đến 7.000 chất khác nhau, trong đó có đến 69 chất gây ung thư. Ngoài ra, khói thuốc lá còn có các hoạt chất gây nghiện, gây độc tế bào, gây đột biến gen,...
Hút thuốc lá có hại như thế nào ? Đầu tiên phải kể đến là Nicotine. Là một hóa chất gây nghiện, nicotine đi thẳng lên não của người hút, tạo ra cảm giác sảng khoái, hưng phấn thần kinh, giảm stress. Tuy nhiên, lạm dụng chất này lâu dài sẽ tạo ra nhiều hiệu ứng xấu tới sức khỏe, bao gồm tim đập nhanh, tăng huyết áp, tê liệt vị giác và tâm trạng thẫn thờ.
Ngoài ra, thuốc lá còn có một số chất khác gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người:
- Hắc ín: Hít phải khói thuốc lá tạo điều kiện cho hắc ín bám vào phổi và khí quản. Hắc ín trong thuốc lá có chứa hóa chất gây ung thư, chất này có khả năng kích thích sự phát triển của tế bào ung thư trong cơ thể.
- CO (Carbon monoxide): Khi chất CO kết hợp với huyết tố cầu trong máu, nó sẽ gây cản trở sự vận chuyển oxy đến tế bào. Hiện tượng này biểu hiện trên người hút thuốc lá khi họ thấy khó thở, mệt mỏi lâu dẫn dẫn đến bệnh tắc nghẽn mạn tính.
- Tác nhân oxy-hóa: Những chất phản ứng với oxy, chúng có thể hình thành cục máu đông trong mạch máu làm người hút thuốc lá tăng nguy cơ bị nhồi máu cơ tim và đột quỵ .
- Benzen: Benzen khiến tế bào bị tổn thương nhiễm sắc thể và có thể gây ra bệnh ung thư máu , ung thư thận cho người hút thuốc lá, hay người hít phải khói thuốc lá thụ động.
Tác hại của thuốc lá trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết khi cứ 2 người hút thuốc lá có đến 1 người sẽ tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá, phân nửa số người hút thuốc lá chết ở độ tuổi trung niên hoặc thay vào đó là mất đi 22 năm tuổi thọ. Các nhà khoa học đã chỉ ra nguyên nhân chính, người bị nghiện thuốc lá thường mắc các bệnh về tim mạch, ung thư, phổi tắc nghẽn mạn tính.
1.1. Tác hại của thuốc lá gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
Hút thuốc lá chính là nguyên nhân hàng đầu gây nên bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trên cơ thể con người. Thực tế, đối với 100 người hút thuốc lá có đến 80 thậm chí là 90 người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Phổi tắc nghẽn mạn tính có thể gây tử vong gấp 30 lần ở người hút thuốc lá nặng so với những người không hút thuốc. Thậm chí sau khi đã bỏ thuốc lá, nguy cơ tử vong do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính do thuốc lá gây ra vẫn cao hơn so với những người không hút thuốc lá.
Tác hại của thuốc lá đối với người hút thuốc trực tiếp xuất thể hiện qua các viêm nhiễm trong đường dẫn khí của phổi. Khi ngưng thuốc lá sớm, các dấu hiệu viêm nhiễm này hầu như biến mất. Nhưng nếu tiếp tục hút thuốc lá thì phổi sẽ chịu những tổn thương không thể phục hồi như: Đường dẫn khí trong phổi bị hẹp do bị co thắt, phế quản bị sưng phù, bám đàm nhớt dẫn đến luồng khí đi qua phế quản khó khăn và bị tắc nghẽn.
Ngoài ra, các phế nang bị mất tính đàn hồi, bị "chai" không còn co giãn khiến khí đi vào phế quản bị kẹt lại, khó thoát ra ngoài dẫn đến hiện tượng ứ đọng khí trong phế nang làm luồng khí ra phổi bị nghẽn lại.
1.2. Hút thuốc lá gây ung thư
Một trong những tác hại của thuốc lá nguy hiểm nhất chính là ung thư phổi . Người hút thuốc lá có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi cao hơn người bình thường. Các hóa chất gây tổn thương tế bào và biến chúng trở thành ung thư.
Nghiên cứu của Anh Quốc vào năm 2011 cho thấy có đến hơn 80% người bị ung thư phổi trong năm 2010 là do hút thuốc. Tỷ lệ người hút thuốc tử vong vì ung thư phổi cao gấp 15 lần so với người không hút thuốc.
Ngoài ra, hút thuốc lá còn gây ra các bệnh ung thư khác như ung thư miệng, yết hầu, dạ dày, thận, gan, bàng quang, ung thư vú và cả ung thư cổ tử cung.
1.3. Tác hại của thuốc lá đến bệnh tim mạch, đột quỵ
Tác hại của việc hút thuốc lá là nguyên nhân dẫn đến bệnh tim mạch và đột quỵ . Người hút thuốc lá có nguy cơ xuất hiện cơn đau tim cao gấp đôi so với người không hút thuốc lá.
Thuốc lá còn gây tổn thương cho thành mạch máu, chất trong thuốc lá giúp cholesterol xấu trong máu bám vào thành mạch dẫn đến sự hình thành mảng xơ vữa, làm hẹp và tắc nghẽn mạch máu.
Hiện tượng tắc nghẽn mạch máu dẫn đến cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim hay đột quỵ ở người hút thuốc lá. Bỏ hút thuốc lá làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ .
1.4. Các căn bệnh khác do thuốc lá gây ra
- Lão hóa sớm: Người hút thuốc lá thường dễ bị già hơn người không hút thuốc lá. Nguyên nhân do thuốc lá làm thay đổi da, răng và tóc, làm tổn thương các chất collagen và elastin khiến da bị nhão, trổ đồi mồi.
- Suy giảm thị lực, mất thị lực: Tác hại của thuốc lá khiến người hút thuốc lá có nguy cơ suy giảm thị lực cao hơn khi lớn tuổi. Tác hại của hút thuốc lá làm tăng gấp đôi nguy cơ mất thị lực, làm tổn thương tế bào võng mạc, tăng nguy cơ mắc bệnh thoái hóa võng mạc do tuổi tác và gây chứng đục thủy tinh thể.
- Các bệnh răng miệng: Khói thuốc lá gây hiện tượng răng bị vàng, ố. Người hút thuốc còn mắc bệnh cao răng, có hơi thở hôi.
- Hen suyễn: Khói thuốc lá kích thích chất đọng trong niêm mạc của khí quản khiến cơ thể phát khởi cơn hen ác tính ở người bị hen.
- Loãng xương: Người hút thuốc lá có thể mắc phải tình trạng xương dễ gãy, còn gọi là chứng loãng xương. Đó là do các hóa chất có trong thuốc lá cản trở sự hình thành tế bào xương và gây rối loạn hoocmon oestrogen mà xương cần để duy trì sự chắc khỏe.
- Đối với Nam giới (Rối loạn cương dương, bất lực): Hút thuốc làm tăng nguy cơ bất lực ở nam giới vì tác động đến lượng máu cần thiết để làm cương dương.
- Đối với phụ nữ và bào thai: Tác hại của thuốc lá làm tăng nguy cơ bị ung thư tử cung, rối loạn kinh nguyệt, ung thư vú, mẹ giảm sữa và gây hiện tượng mãn kinh sớm. Đối với bào thai có thể gây tình trạng dị dạng thai nhi , khiến trẻ bị thiếu cân.
- Đối với trẻ em: Trẻ em dễ bị còi xương, trí tuệ chậm phát triển, suy dinh dưỡng.
- Hút thuốc thụ động: Tác hại của thuốc lá cũng ảnh hưởng đến những đối tượng hút thuốc tự động đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Những đối tượng này có nguy cơ cao bị nhiễm trùng đường hô hấp, hen suyễn, ho dai dẳng và viêm tai giữa nếu hít phải khói thuốc lá thụ động. Theo thống kê có đến 600 nghìn người tử vong mỗi năm do hút thuốc lá thụ động trên thế giới.
2. Bỏ thuốc lá có lợi gì?
Tác hại của thuốc lá ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng đến sức khỏe, kinh tế, bỏ thuốc lá có lợi gì, lợi như thế nào?
- Giảm chi phí
Chi phí người hút thuốc lá bỏ ra rất lớn, ngoài tiền mua thuốc còn tiền cho các chi phí như bảo hiểm, y tế. Nếu bỏ thuốc lá bạn có thể tiết kiệm được một khoản chi phí lớn sử dụng đối với những việc bổ ích hơn.
Bạn sẽ tiết kiệm được rất nhiều tiền nhờ bỏ thuốc lá
- Giải độc phổi, giảm mắc bệnh ung thư
Tác hại của thuốc lá là đưa các độc tố trực tiếp vào cơ thể gồm vi khuẩn, virus, mầm bệnh. Bỏ thuốc lá có lợi giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến khói thuốc như ung thư vòm họng, ung thư vú, ung thư phổi, các bệnh khác,...
- Cải thiện da, tóc và răng miệng
Tác hại của thuốc lá khiến người hút thuốc thường có hơi thở nặng mùi, răng xỉn màu và da khô, chảy xệ, tóc xơ. Thói quen hút thuốc lá sẽ gây hại cho tóc làm tăng nguy cơ rụng tóc, tóc mau gãy và bạc nhanh hơn từ 3 đến 6 lần. Hút thuốc lá còn làm tăng tỷ lệ hói đầu gấp 2 lần so với người bình thường.
Bỏ thuốc lá giúp máu lưu thông tốt hơn, răng ít bị xỉn màu, hơi thở nặng mùi, tóc khô, rụng hay bạc cũng được cải thiện, cải thiện thêm cả tình trạng hói đầu sớm ở nam giới.
- Tăng tác dụng thuốc tránh thai
Sử dụng đồng thời thuốc lá và thuốc tránh thai sẽ làm vô hiệu hóa dược phẩm này, ngoài ra còn gây các tác dụng phụ như tăng nguy cơ có cục máu đông, gây cản trở lưu thông máu dẫn đến đột quỵ .
- Cải thiện khẩu vị ăn, ăn ngon miệng
Bỏ thuốc lá giúp ăn ngon miệng hơn, cải thiện tốt khẩu vị ăn uống cũng như các chức năng khác của giác quan, cảm nhận mùi vị tốt hơn, hạn chế việc nghiện các loại thức ăn bất lợi với hàm lượng cholesterol cao.
- Giảm nguy cơ mắc bệnh trầm cảm
Bỏ hút thuốc lá có lợi làm giảm nguy cơ mắc các bệnh trầm cảm , giảm tỷ lệ mắc bệnh cho người thân trong gia đình do hút thuốc thụ động.
- Cải thiện thị lực, trí nhớ
Công việc của bạn sẽ tốt hơn, chỉ cần bạn bỏ thuốc lá
Hút thuốc lá gây hại đến thị lực và trí nhớ khi làm tăng nguy cơ mắc bệnh thoái hóa hoàng điểm cao gấp 2 lần so với người bình thường. Tác hại của thuốc lá là nguyên nhân chính gây giảm sút trí nhớ, khiến cơ thể con người già đi, sức khỏe và chức năng hệ miễn dịch đều giảm sút.
- Giảm khả năng vô sinh
Đàn ông hay phụ nữ nghiện thuốc đều chịu ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Đối với đàn ông, đó là các bệnh rối loạn cương dương, giảm tinh trùng. Bỏ thuốc lá khiến máu dễ dàng lưu thông tới các cơ quan khác, tăng cường khả năng tình dục và giảm chứng yếu sinh lý ở nam giới.
Phụ nữ hút thuốc làm giảm khả năng rụng trứng, thụ thai. Nếu muốn sinh con nên bỏ thuốc lá vì thuốc lá không tốt cho sức khỏe và đứa trẻ trong tương lai.
- Bảo vệ môi trường
Thực tế, người hút thuốc làm tăng rủi ro cháy nhà lên đến 6 lần so với người không hút thuốc. Bỏ thuốc lá làm giảm tình trạng hỏa hoạn, kèm theo giảm các hiện tượng cháy rừng, giảm các chất gây hiệu ứng nhà kính và hơn 4.000 loại hóa chất khác nhau chứa trong thuốc lá.
Nếu đã nhận thức và hiểu được những lợi ích khi bỏ thuốc lá đem lại, hãy bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt, vì sức khỏe của bản thân và những người xung quanh.