Việc Mỹ cung cấp cho Quân đội Iraq những phương tiện vũ khí cần thiết để nước này đối phó với các đối thủ trong khu vực như Iran hay tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) được xem là một động thái thiện chí và là một nỗ lực đảm bảo an ninh rất đánh kể.
Tuy nhiên, hiện nay một số quan chức cấp cao Mỹ đang ngày càng tỏ ra lo ngại về khả năng chương trình máy bay F-16 mà Washington cung cấp cho Bahgdad có nguy cơ bị các tay súng do Iran hậu thuẫn tổ chức đánh cắp mặc dù cho tới tận thời gian gần đây chúng vẫn được bảo vệ và bảo quản bởi các nhà thầu nước ngoài.
Sallyport Global, một công ty thành viên của nhà thầu Caliburn có trụ sở ở Reston, Virginia chịu trách nhiệm đảm bảo an ninh cho phi đội gồm 34 tiêm kích F-16 đóng tại Căn cứ không quân Balad, trong khi các nhà thầu do tập đoàn quốc phòng Lockheed Martin thuê làm nhiệm vụ bảo trì số máy bay này.
Thế nhưng, theo Foreign Policy, đầu tháng 1/2020 các nhà thầu của Sallyport và Lockheed Martin đã rút khỏi căn cứ Balad sau khi phải gánh chịu những hậu quả gián tiếp từ vụ tấn công bằng rocket do các nhóm dân quân thân Iran tiến hành. Điều này khiến các công nghệ nhạy cảm của Mỹ trang bị cho F-16 đứng trước nguy cơ bị đánh cắp rất cao.
"Trước những lo ngoại về an ninh và an toàn cho các nhân viên của họ đang hỗ trợ các chiến dịch của F-16 tại Căn cứ Không quân Balad, Lockheed-Martin đã tiến hành sơ tán nhân sự vào ngày 4/1/2020", Thiếu tá Rob Lodewick, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết.
Căn cứ không quân Balad, Iraq hiện đang có 34 máy bay chiến đấu F-16. Ảnh: Lockheed Martin
Tuy vậy, ông Lodewick cũng nhấn mạnh Mỹ "luôn luôn quan ngại về vấn đề an ninh của các công nghệ cung cấp cho bất kỳ quốc gia đối tác nào và sẽ thực hiện các biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn cho chúng".
Mối quan hệ an ninh giữa Mỹ và Iraq, một đối tác quan trọng của Washington trong cuộc chiến chống IS và chống lại ảnh hưởng của Iran ở khu vực đã được kiểm nghiệm trong những tuần gần đây sau khi Tổng thống Donald Trump ra lệnh tấn công sát hại tướng Iran Qassem Suleimani trên đất Iraq bằng máy bay không người lái vào ngày 3/1.
Cái chết của Thiếu tướng Suleimani đã tạo ra một làn sóng phẫn nộ trên khắp Iraq, khiến quốc hội nước này phải bỏ phiếu về một nghị quyết, tuy không có tính ràng buộc, đề nghị trục xuất binh lính Mỹ ra khỏi đất nước.
Căng thẳng tiếp tục gia tăng khi ngày 7/1 Iran tiến hành một cuộc tấn công trả đũa bằng tên lửa vào các mục tiêu của Mỹ và liên quân tại Iraq khiến hơn 50 binh sĩ Mỹ phải hứng chịu các mức độ chấn thương não khác nhau.
Sau đó, Tehran đã phát đi tín hiệu kết thúc đối đầu quân sự trực tiếp nhưng các nhóm vũ trang Iraq có liên hệ với Iran, chẳng hạn như Lực lượng Tổng động viên Iraq (PMF) vẫn tiếp tục tiến hành các vụ tấn công ở cấp độ thấp nhằm vào nhiều căn cứ trên khắp đất nước, buộc quân đội Mỹ vẫn phải đặt trong tình trang báo động cao.
Kể từ khi các nhà thầu rời khỏi Balad, một số quan chức Mỹ tỏ ra lo lắng về việc các vũ khí, công nghệ và nhiều thiết bị nhay cảm trang bị F-16 rất dễ bị đánh cắp.
"Vài người trong số họ thâm chí còn cho rằng đó chỉ còn là vấn đề thời gian vì các chiến binh của PMF (Asaib Ahl al-Haq) vẫn đang hoạt động tích cực ở những khu vực xuanh quanh căn cứ Balad", Michael Knights, nghiên cứu viên cao cấp thuộc Viện Chính sách Cận Đông ở Washington bình luận.
Foreign Policy dẫn lời một quan chức Mỹ am hiểu chương trình F-16 cho biết, mối lo ngại lớn nhất là đảm bảo an toàn cho các công nghệ nhạy cảm của dòng máy bay này.
"Ngay lúc này, tại Balad, không có gì cả. Không một binh sĩ Mỹ nào có mặt ở đó để đảm bảm an ninh", vị quan chức trên chia sẻ với Foreign Policy.
Tiêm kích F-16 Iraq không kích phá hủy 3 hang ổ của khủng bố IS